چکیده

نقش نماز در پیشگیری از انحرافات اجتماعی بسیار بالاست و این مطلب را جدا از این که به چشم در جامعه می توان ملاحظه کرد در منابع دینی و آثار ادبی نیز کاملا مشهود است نماز یعنی یاد و ارتباط با خدا، و کسی که خدا را همواره در اعمالش ناظر بیند مسلما دنبال برخی ناهنجاری ها نخواهد رفت ریشه ی بسیاری از رفتارهای ناپسند انسانی در دوری از خداوند می توان یافت انسان نماز گذار اول با فسلفه نماز آشنا می شود یعنی برای چه نماز می خواند؟ سپس به حقیقت و روح نماز پی می برد و بعد لذتی به او از ارتباط با خدا دست می دهد که از انحرافات دور خواهد ماند مثلا: اگر بداند نمازش در زمین غصبی باطل است زمین خواری نمی کند با افراد بزهکار و نادان همنشین نمی شود سراغ پلیدی ها نمی رود آمر معروف می شود و از منکرات جلوگیری و نهی می کند شغل مناسبی بر می گزیند وجودش مایه رحمت است دیگران با مشاهده وی به یاد خدا می افتند نماز یک تشکر قلبی از خداست و نوعی از نیاز معنوی انسان هاست که انسان با آن به خودسازی روحی می رسد بسیاری از انحرافات در افرادی روی می دهد که از نماز غافلند و یا از سر صدق به این فریضه نمی نگرند چرا که خداوند  می فرماید: بخوانید مرا تا استجابت کنم شما را، نماز در واقع یک پیام نیز دارد و آن این که ای انسان دنبال فلان کار مرو که نمازت باطل می شود و کسی که نمازش باطل شود تمام اعمال وی باطل خواهد شد اجتماع نمازگذاران جدا از این که مساجد را چون دژی مستحکم در برابر منحرفین قرار می دهد پیام وحدت و یک پیام اقتدار مومنین را نیز به نمایش می گذارد.

مقدمه

یاد و ارتباط با خدا در سبک زندگی انسان ها و تمامی اعمالشان نقش بسیار حیاتی می تواند داشته باشد و موجب سعادت دنیوی و اخروی آنان گردد تحقق این امر با نماز شکل می گیرد چرا که خداوند در قرآن می فرمایند: انَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي (طه، 14) من خدای یکتایم و معبودی جز من نیست مرا بپرست و نماز را به یاد من به پادار. یاد خدا باعث می شود انسان از این دنیا دل تهی کند که بسیاری از مشکلات انسان ها از پرداختن به مسائل دنیوی نشات می گیرد اگر انسان ها پی به حقیقت نماز ببرند بسیاری از انحرافات اجتماعی که در جامعه با آن روبرو هستیم از بین رفته و یا کاهش پیدا خواهد کرد صدای ملکوتی اذان که در چندین نوبت به گوش می رسد جدا از اعلام وقت نماز، ندایی است که به خفتگان می گوید که باید دیر یا زود در پیشگاه خدا حاضر شد پس از اعمال زشتت دست بردار. به قول حافظ:

مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم    جرس فریاد می دارد که بربندید محمل ها(حافظ،1:1373)

  در این مقاله به اختصار به نمونه هایی از نقش نماز در پیشگیری از انحرافات اجتماعی پرداخته می شود:

فلسفه نماز: پیامبر اسلام فرمودند:” نماز ستون دین است: هر که دست بداشت، دین خود را ویران کرد.» (غزالی،159:1390) مگر می شود انسان خانه ای بر پا کند اما ستون نداشته باشد پس این ساختمان اصلا از ابتدا بلند نخواهد شد و یا در نیمه راه با کوچکترین لرزشی فرو خواهد ریخت. اگر نماز انسان دچار مشکل باشد اعمالش نیز خواه و یا ناخواه دچار خلل خواهد شد پیامبر اسلام فرمودند:” اول چیزی که نگاه کنند روز قیامت، نماز بود اگر تمام باشد و به شرط بود بپذیرند و دیگر عمل ها به تبعیت وی چنان که باشد بپذیرند، و اگر ناقص بود بر روی وی باز زنند، با همه ی اعمال دیگرش.”(همان،160) مگر می شود انسان باغی بنا کند ولی آبیاری نکند؟ اگر تمام قطعات خودرویی را سوار کند ولی سوخت نداشته باشد حرکت نخواهد کرد و حاصل زحماتش به باد خواهد رفت.

پیدا کردن حقیقت و روح نماز: در این جا این مطلب پیش می آید که آیا هر نماز ی می تواند از انحرافات پیشگیری کند مسلماً نه، نمازی که از روی عادت، ریا و... باشد فقط موجب زحمت برای انسان خواهد شد پیامبر بزرگ اسلام فرمودند:” بسا کسا که نصیب وی از نماز جز رنج و ماندگی چیزی نیست. و این آن بود که به کالبد نماز همی کند و به دل غافل.” (همان، 165) گاه انسانی وضو می گیرد و به نماز می ایستد ولی دلش به مسائل دنیوی مشغول است. خداوند متعال در قرآن می فرمایند: فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ ﴿٤﴾ الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ سَاهُونَ ﴿٥﴾ (ماعون، آیه 5 و4)  یعنی وای بر نمازگزارانی که دلشان از یاد خدا غافل است. رودکی شاعر قرن چهارم در این باره می سراید:

روی به محراب نهادن چه سود         دل به بخارا و بتان طراز

ایزد ما وسوسه ی عاشقی              از تو پذیرد نپذیرد نماز(رودکی،22:1378)

هرکس آداب و احکام نماز را رعایت نکند پیامبر اسلام از این گروه به عنوان دزد یاد می کنند و می فرمایند:” بترین دزدان آن است که از نماز بدزدد.” (غزالی،160:1390) عنصرالمعالی کیکاووس در کتاب قابوس نامه به پسر خویش گیلان شاه می نویسد: و بدان که نماز را خداوندِ شریعتِ ما برابر کرد با همه ی دین. هر آن کس که نماز دست باز داشت دین را باز داشت و بی دین را درین جهان جزا کشتن است و بدنامی و بدان جهان عقوبت خدای عزّوجل. شیخ اجل سعدی نیز در حکایت طنزی می فرماید: زاهدی مهمان پادشاهی می شود وقتی نوبت غذا می شود کم تر از حدش می خورد و هنگام نماز، بیش از آنکه عادت او بود نماز خواند تا پادشاه او را مرد نیک پندارد و وقتی که به منزل برگشت غذا طلب کرد پسرش گفت: " ای پدر باری به مجلس سلطان در طعام نخوردی گفت: در نظر ایشان چیزی نخوردم که به کار آید گفت: نماز را هم قضا کن که چیزی نکردی که به کار آید."  سعدی،115:1383) یعنی تزویر و ریا در نماز راه ندارد.خواجه عبدالله می سراید:

ای زاهد خودبین که نئی محرم راز       چندین به نماز و روزه خویش مناز

کارت ز نیاز می گشاید نه نماز              بازیچه بود نماز بی صدق و نیاز(انصاری،79:1382)

   اما بعد از این دو موضوع به نقش نماز در پیشگیری از انحرافات اجتماعی می پردازیم:

    پیشگیری از فحشا و منکرات: خداوند در قرآن می فرماید: إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى‏ عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَرِ (عنکبوت، آیه 45) یعنی نماز انسان را از فحشا و منکر باز می دارد. خیانت شوهر به همسر و بعکس، دوستی های خیابانی و یا در فضای مجازی دختران و پسران، پارتی های مختلط، بی بند و باری و لااوبالی گری و... همه از بی نمازی صورت می گیرد. پیشگیری از مصرف مشروبات الکلی و مسکرات: بسیاری از اعمال ناشایست انسانی از قبیل قتل، فحشا، تصادفات رانندگی و...، در افراد مست صورت می گیرد که در حالت عادی نیستند  و این عده نیز کسانی هستند که با فرهنگ نماز بیگانه اند چرا که پیامبر اکرم فرمودند: شراب مادر ناپاکی هاست؛هر که شراب بنوشد خداوند تا چهل روز نماز او را نمی پذیرد."(فرید تنکابنی، 393:1379) نمازگزار راستین هیچگاه در پی مصرف مسکرات نیست سعدی در غزلی می گوید:

مؤذن غلط کرد بانگ نماز        مگر همچو من مست و مدهوش بود (سعدی،624:1383)

   عدم بد رفتاری با جانداران: چرا امروزه نسل گونه های جانوری و گیاهی در معرض انقراض است و اکو سیستم ها بهم خورده است این همه در سال های خشکسالی، جنگل ها با جاندارانش در آتش می سوزد علت به بدرفتاری انسان ها با موجودات بر می گردد و باز ریشه در بی نمازی دارد چرا که شخص نمازگزار این اعمال را معصیت می داند پیامبر اسلام مردمان را از ناسزا گویی به خروس نهی کردند و فرمودند:"خروس، مردم را برای نماز بیدار می کند."(طبرسی،411:1386) سعدی می فرماید:

دوش مرغی به صبح می‌نالید       عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش

یکی از دوستان مخلص را           مگر آواز من رسید بگوش

گفت باور نداشتم که ترا           بانگ مرغی چنین کند مدهوش

گفتم این شرط آدمیت نیست          مرغ تسبیح گوی و ما خاموش (سعدی:127:1383)

  در حدیث داریم که تمام موجودات عالم ذکر خدا می گویند پس نباید به ذاکران خدا آسیبی رساند.

عدم شک و تردید به رحمت خداوندی: یکی دیگر از برکات نماز رفع هر گونه شک و شبهه نسبت به رحمت خداوند می باشد چرا که برخی انسان ها وقتی اعمال دینی را به جا می آورند و به خواسته یا آرزویشان نمی رسند از رحمت خداوند مایوس شده و دیگر خدا را فراموش می کنند غافل از این که در این کار حکمتی نهفته است خدای ار بحکمت ببندد دری    ز رحمت گشاید در دیگری(همان،310:1383)

در کتاب تذکره الاولیا حکایت زیبایی می خوانیم که: نقلست که مریدی بود ذالنون را چهل چهلّه بداشت و چهل موقف بایستاد و چهل سال خواب شب در باقی کرد و چهل سال به پاسبانی حجره ی دل نشست. روزی نزدیک ذوالنون آمد و گفت:. .. من از خدا شکایت نمی کنم ولی شرح حال می گویم که با این همه اعمال خدا به من عنایتی نکرد ذوالنون به او گفت: برو امشب سیر بخور و نمازت را هم ترک کن که اگر خدا به رحمت در تو نگاه نکرد به عنف در تو نظری کند درویش رفت و سیر بخورد ولی دلش رضا نداد که نمازش را ترک کند لذا نمازش را خواند و خوابید و ادامه با نثر زیبا می خوانیم که: مصطفی ص را به خواب دید گفت: دوستت سلام می گوید و می فرماید: که، مخنّث و نامرد باشد آن که به درگاه ما آید و زود سیر شود که اصل استقامت است و ترک ملامت.  و در ادامه می فرمایند: به ذوالنون هم سلام برسان و بگو ای مدعی دروغ زن اگر رسوای شهرت نکنم نه خداوند توام و... شرح حال را وقتی ذوالنون می شنود. .. از شادی به پهلو می گردید و به های و هوی می گریست اگر کسی گوید چگونه روا بگوید که شیخی کسی را گوید نماز مکن و بخسب، گویم ایشان طبیبانند طبیب گاه بود که زهر علاج کند. (عطار:1386،140) حافظ غزل زیبایی دارد که:

تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن     که دوست خود روش بنده پروری داند(حافظ،117:1373)

عدم همنشینی با افراد بزهکار: ما در فرهنگ عامه خود مثلی داریم که دوست را با دوستش می شناسند پس انسان نماز گذار نیز هیچ وقت با افراد منحرف همنشین نمی گردد تا او نیز در ردیف آنان قرار گیرد سعدی می گوید: هرکه با بدان نشیند، اگر نیز طبیعت ایشان در او اثر نکند به طریقت ایشان متهم گردد. و گر به خراباتی رود به نماز کردن، منسوب شود به خمر خوردن.

طلب کردم ز دانایی یکی پند      مرا فرمود با نادان مپیوند(سعدی،236:1383)

البته باز، بزرگان قطع رابطه را نیز نهی فرمودند و اگر روزنه ی هدایتی باشد این ارتباط باید ادامه یابد.پیامبر اسلام فرمودند:"نادان با معاشران ستم کند و بر زیر دستان تعّدی کند و به بزرگان تکبّر فروشد و بدون تمیز سخن گوید."(فرید تنکابنی،171:1379)

عدم اعطای وام و قرض به بی نماز: چون این شخص به خدا ایمان ندارد لذا در برگرداندن اصل مال یا وام به صاحب اصلی تعلل خواهد کرد امروز هم در کشور می بینیم کسانی که وام های کلانی از بانک ها دریافت نمودند و حتی اختلاس نیز کردند از برگرداندن اصل مال خودداری می کنند و بانک ها و یا صاحبان اصلی را در سردرگمی گرفتار می کنند.سعدی در گلستان می فرماید:

وامش مده آنکه بی نماز است      گر چه دهنش ز فاقه باز است

کو قرض خدا نمی گذارد          از قرض تو نیز غم ندارد(سعدی،231:1383)

جلوگیری از زمین خواری: حال که در کشور شاهد زمین خواری از سوی برخی افراد هستیم شخص نماز گذار می داند که اقامه ی نماز در زمین های غصبی موجب ابطال نماز و عدم پذیرش از سو خداوند می گردد لذا زمین خواری نمی کند.

پیشگیری از تصادفات: کشور ما در تصادفات یکی از حادثه خیزترین کشورهای جهان است اغلب تصادفات در ساعات اولیه صبح، ظهرهنگام و. .. صورت می گیرد رانندگانی که برای نماز صبح و ظهر و عصر توقف می کنند و وضو می گیرند جدا از اینکه خواب از آنها دور شده و موجب آرامش آنها می شود به ویژه صبح گاهان که سعدی فرمود: خواب نوشین بامداد رحیل     بازدارد پیاده را ز سبیل(سعدی،69:1383)   هم چنین بسیاری از تصادفات بر اثر لج و لجبازی، سبقت و سرعت غیر مجاز و. .. صورت می گیرد که شخص نمازگذار راستین چون همواره خدا را ناظر بر اعمال خویش می بیند مرتکب خلاف نمی شود.

جلوگیری از شب گردی: بسیاری از اتفاقات در شب روی می دهد مثل: دزدی، قتل، مشروب خواری، قماربازی و حتی بسیاری از مرگ و میرها، آن قدیم ها بزرگان که شب می شد می گفتند: شب بیرون نمانید که هزاران خطر در آن نهفته است حتی آیه قرآن در این مورد داریم که: قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ﴿۱﴾مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ﴿۲﴾وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ﴿۳﴾(سوره فلق) یعنی از شر مخلوقات و شب خدایا به تو پناه می برم. خدا رحمت کند پدربزرگ و مادربزرگانمان را زودهنگام به بسترخواب می رفتند و نماز شب اقامه کرده و قبل از اذان صبح با صدای خروس به پا می خواستند و بعد از اقامه نماز و مناجات کار خود  را شروع می کردند. پیامبر خدا در وصیت خود به علی ع فرمود: ای علی! در دل شب نماز بخوان، گر چه به اندازه ی دوشیدن گوسفندی باشد و سحرگاهان خدا را بخوان که دعای تو رد نمی گردد؛ چرا که خداوند متعال می فرماید:”آمرزش خواهان در سحرگاهان» (طبرسی،ج2،87:1386) پس نماز گذار شب زمانی به خواب می رود که سحر به راحتی برای نماز برخیزد چرا که سحرخیزی جدا از فواید معنوی، در سلامت جسم و روح نیز موثر بوده و از قدیم گفته اند: سحرخیز باش تا کامروا باشی،  امام صادق از پیامبر اسلام نقل فرمودند که فرمود: خواب آغاز روز، سبب کودنی می شود.(همان،71) متاسفانه در بعضی از مجالس عروسی مشاهده می شود که پایکوبی و راهبندان کاروان عروس تا صبح ادامه داشته و با شنیدن صدای اذان صبح به خواب میروند. نمازگذار با وضو به خواب می رود چرا که امام صادق فرمودند: "هر که به هنگام خواب وضو بگیرد و به بستر رود، شب را در حالی سپری می کند که بسترش به سان مسجد باشد و اگر به هنگام خواب یادش بیاید که وضو نگرفته، می تواند به جای وضو بر روی رواندازش- هرچه باشد- تیمم کند. اگر این کار را انجام دهد، همواره در نماز و ذکر خداوند متعال باشد.(همان،71)

جلوگیری از اسراف: در ابتدای نماز مراجع شستن صورت را در مرحله ی اول واجب و در مرحله دوم جایز و در مرحله سوم باطل می دانند و استنباط حقیر بر این است تا در مصرف آب صرفه جویی گردد. چرا دشمنان اسلام در عصر حاضر تحریم اقتصادی را بر کشور تحمیل نمودند؟ جواب واضح است چون ریخت و پاش و تجمل گرایی بسیار بالاست و هنوز عده ای تبعات تحریم را درک نکردند و به عمل خویش ادامه می دهند. 

   سعدی می فرماید: عابدی را حکایت کنند که شبی ده من طعام بخوردی و تا سحر ختمی در نماز بکردی. صاحب دلی شنید و گفت: اگر نیم نانی بخوردی و بخفتی، بسیار از این فاضل تر بودی.

اندرون از طعام خالی دار         تا درو نور معرفت بینی

تهی از حکمتی به علت آن      که پری از طعام تا بینی(سعدی،125:1383)

  این جا نقش نماز در جلوگیری از پرخوری نیز که عامل بسیاری از بیماری هاست نمایان می گردد.

جلوگیری از طلاق و مهریه های سنگین و ترویج ازدواج آسان: زندگی باید بر اساس تفاهم و عقاید دینی بنیان نهاده شود و زندگی که نگهدارنده اش سکه های طلا باشد به انحطاط کشیده خواهد شد چقدر جوانانی که به علت مهریه زندانی هستند و یا جوانانی که از ترس، به ازدواج نمی پردازند. حقیر به مردی که خواهان هزاران سکه برای مهریه ی دخترش بود گفتم: از فردا برو بیست رکعت نماز بخوان، عصبانی شد و گفت: در دین پیامبر بدعت وارد می کنی؟ گفتم: تو چرا با این مهریه در دین پیامبر بدعت وارد نمی کنی؟ پیامبر اسلام فرمودند:"دو رکعت نماز شخص زن دار بهتر از هفتاد رکعت نماز عزبست."(فرید تنکابنی،633:1379) اگر زوجین اهل نماز باشند در زندگی اختلافی نخواهند داشت. پیامبر اسلام فرمود: هر زنی که همسرش را با زبانش بیازارد، خداوند هیچ عمل مستحب و واجبی و هیچ حسنه ای را از او نپذیرد، تا همسرش را راضی سازد، اگر چه روزها روزه بدارد، شب ها به عبادت بپردازد، بردگانی را آزاد کند، و در راه خدا سوار بر اسب جهاد کند و او نخستین کسی است که به آتش وارد خواهد شد. همین گونه است اگر مردی به همسرش ستم روا دارد. (طبرسی،425:1386) در این جا نقش نماز در کینه زدایی از دل و نگاه داشتن زبان نیز مشخص می گردد  زن نمازگذار خود را برای شوهر خویش آرایش می نماید و در بیرون حجاب خویش را حفظ می نماید یکی از علل طلاق، این است که زن ها خود را در بیرون از خانه زینت می دهند که موجب رواج بی بند و باری می گردند.

جلوگیری از نزاع و رفتار های غیر انسانی: نمازگذار صدای خویش را بلند نمی کند به زبان سخنان زشت جاری نمی سازد چرا که پیامبر اسلام فرمودند: "دهان شما معبر قرآنست آن را با مسواک پاکیزه کنید."(فرید تنکابنی،599:1379) روزانه چقدر نزاع و درگیری به خاطر مسائل پوچ به وقوع می پیوندد و هزینه برای خانواده ها و کشور به بار می آورد؟ پیامبر اسلام فرمودند:"هر که نمازش از ناسزا و بدی بازش ندارد به نماز از خدا دورتر شود."(همان،635)  یعنی زحمت بیهوده می کشد.

انتخاب شغل مناسب: نمازگذار سراغ شغل هایی نمی رود که با دین او ناسازگار باشد و موجب بدبختی و فلاکت همنوعان خود می شود پیامبر اسلام از فروختن نرد، خرید شراب و نوشیدن آن نهی کرد. (طبرسی،415:1386)

عدم استفاده مردان از طلا: استفاده از طلا برای مردان حرام و موجب ابطال نماز می گردد  اخیرا در تهران باندی دستگیر شد که طلا از گردن مردان می ربودند یعنی این افراد با استفاده از طلا نه تنها دین خود را تباه می کردند زمینه ی سرقت و ناامنی را در جامعه رواج می دادند.

جلوگیری از تکبر: عنصرالمعالی کیکاووس به پسر خود در مورد فواید نماز می نویسد: " هرکه نماز فریضه به جای آرد مادام تن و جامه ی او پاک بود و به همه حال پاکی به که پلیدی، دیگر فایده ی نماز گزاردن آن است که از متکبری خالی باشی زیرا که اصل نماز بر تواضع نهاده اند چون طبع بر تواضع آرامست."(عنصرالمعالی،17:1382) فخر فروشی و تکبر مایه سقوط و انحطاط بشر است که در قرآن نیز مورد نکوهش قرار گرفته، انسان اگر بیندیشد منشا تولدش ازچه و کجا بوده دیگر با تکبر او را کاری نخواهد بود.

جلوگیری از مال اندوزی: نماز گذار این دنیا را فانی و محلی برای امتحان می بیند و پیوسته به یاد مرگ و آخرت است لذا از مال اندوزی و ثروت دوری می گزیند و ثروت نیز عادلانه برای همه پخش می گردد اما سعدی مال اندوزی عدهای در این دیار فانی را آنچنان مورد نکوهش قرار می دهد تا جایی که می گوید بر او نماز هم نگذارید:

مکن نماز برآن هیچ کس که هیچ نکرد     که عمر در سر تحصیل مال کرد و نخورد(سعدی،215:1383)

احساس آرامش و امنیت: انسان زمانی می تواند در رفاه و آرامش باشد که امنیت بوده و آن را حس کند انسان نمازگذار چون با خدا در ارتباط است وجودش نیز برای دیگران آرامبخش است و رحمت خدا نیز شامل حال او می شود و وجود مسجد چون محل اجتماع نمازگذاران و مومنین می باشد افراد پلید نمی توانند در آن حوالی خواسته های پلید و شیطانی خود را به نتیجه برسانند دو راه بیش تر ندارند یا توبه کنند یا از اماکنی که مومنین و مسجد وجود دارد دور شوند. در شعر معروف مست و هوشیار خانم اعتصامی، در جواب مامور که از مست می خواهد تا آمدن داروغه شب را در مسجد بماند وی می گوید:

گفت: تا داروغه را گوییم، در مسجد بخواب    گفت: مسجد خوابگاه مردم بدکارنیست(اعتصامی،402:1384)

حقیر به یکی از مرزهای کشور رفته بودم از آن اهالی حکایات ناخوشایندی شنیده بودم و اندکی رعب بر دل داشتم اما وقتی مسجدی را در وسط منازل آن مردم مشاهده کردم احساس آرامش به من دست داد و فهمیدم که آن حرف ها پوچ بوده است.

نتیجه گیری

با مطالعه مطالب فوق به این نتیجه می رسیم که نقش نماز در جلوگیری از انحرافات اجتماعی بسیار بالاست و مطلب فوق جدا از منابع دینی در آثار ادبی نیز کاملا مشهود است نماز یعنی ارتباط با خدا و این ارتباط یعنی در همه حال خدا را ناظر بر اعمال خویش دیدن، پس نمازگذار بعد از اینکه به فلسفه و اهمیت نماز پی برد و با حقیقت و روح نماز آشنا گردید از بسیاری رفتارهای ناهنجار اجتماعی دوری می گزیند چرا که می بیند که تمام اعمالش ثبت و ضبط می گردد دوری از فحشا و منکرات، عدم آسیب به محیط زیست و زمین خواری، عدم شک و تردید به رحمت خداوند، جلوگیری از نزاع و رفتار های غیر انسانی و... همگی از برکات نماز می باشد.

کتاب نامه

قرآن کریم

انصاری،عبدالله بن محمد(1382)مناجات نامه، نشر نگاه، چاپ چهارم

حافظ، شمس الدین محمد(1373) دیوان حافظ، نشر فخر رازی

رودکی، جعفربن محمد(1378)دیوان رودکی،بکوشش خلیل خطیب رهبر،نشر صفی علی شاه، چاپ چهارم

سعدی، مصلح بن عبدالله(1383)کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، نشرطلوع، چاپ یازدهم

طبرسی، حسن بن فضل(1386)مکارم الاخلاق، مترجم: محمد حسین رحیمیان، نشر مومنین، چاپ اول

عطار،محمد بن ابراهیم(1385)تذکره الاولیاء، نشر طلوع، چاپ دوم

عنصر المعالی، کیکاووس بن اسکندر(1382)قابوس نامه، تصحیح غلام حسین یوسفی، نشر علمی و فرهنگی، چاپ دوازدهم

غزالی،محمدبن محمد(1390)کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم،چاپ پانزدهم

10-فرید تنکابنی، مرتضی(1379)نهج الفصاحه، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پنجم

این مطلب را به اشتراک بگذارید :