عبادات ، غير از شرايط صحّت ، شرايط «قبول» و «کمال» هم دارد. يعني آنچه که مراعاتش، انسان را به قرب خدا و رشد معنوي مي رساند و در فرد و جمع تاثير مي گذارد.

گاهي عبادت، صحيح است، ولي رشدآور نيست، مثل دارويي که شفا بخش نيست . گاهي عبادت، از کيفر مي رهاند ولي ما را محبوب خدا نمي سازد . در آيات و روايات، شرايطي براي قبولي اعمال و عبادات بيان شده است از جمله :

1- شرايط اعتقادي

يعني ايمان به خدا ، نداشتن ايمان مايه تباهي اعمال است . قرآن کريم ، اعمال کافران را همچون خاکستري مي داند که در يک روز طوفاني در برابر باد قرار گيرد که چيزي ازآن باقي نمي ماند[1] .

2- شرايط سياسي: ولايت

ولايت و رهبري صحيح و آسماني ، همه بندگان خدا و بندگي ها و نماز و حج و جهاد و ... را در مسير الهي قرار دهد و به آنها حجّت شايسته مي بخشد . در حديث مي خوانيم : (( ضَمَن لَم يتولنا لم يرفع الله له عملا ))هر کس ولايت و رهبري ما را نپذيرد ، خدا هم اعمال او را قبول نمي کند . پس شرايط قبولي عبادت ، ولايت است [2]

3- شرايط اخلاقي : تقوا

داستان فرزندان آدم در قران امده است . هر دو قرباني کردند . قرباني يکي پذيرفته شد و ديگري نه . خدا مي فرمايد : ( انّما يتقبّل الله من المتّقين ) خدا تنها از اهل تقوا مي پذيرد [3].

4-شرايط اقتصادي: ( اداي حق مردم )

رسيدگي به نيازمندان و اداي حقوق محرومان به درجه اي از اهميّت است که گاهي قبولي عبادات بستکي به آن دارد . پرداختن زکات ، داشتن درآمد مشروع ، از اين نمونه هاست . امام رضا ( ع ) مي فرمايد : هر کس نماز بخواند ولي زکات نپردازد نمازش قبول نمي شود .در حديث ديگري امام علي ( ع ) به کميل مي فرمايد : هر گاه غذاي تو از راه حلال و درآمد صحيح نباشد ، خداوند ، تسبيح گفتن و شکر کردن تو را قبول نمي کند[4] .

5- شرط اجتماعي: (خير خواهي نسبت به ديگران )

حق پيوندهاي اجتماعي و اخوّت ميان مسلمانان و روابط شايسته و نيکو ميان پيروان اسلام ، اهميّت بسياري دارد . از اين رو ، هر عمل و سخني که به گسستن پيوندها و بهم زدن روابط خوب منجر شود ، نارواست . غيبت ، سوء ظّن ، بدخواهي ، قطع رابطه ، بدخلقي و ... از اوصاف و اعمالي هستند که موجب قبول نشدن عبادت مي شود . رسول خدا ( ص ) فرمود : کسي که غيبت زن و مرد مسلماني را بکند ، تا چهل روز نماز و روزه اش را خدا نمي پذيرد ، مگر آنکه آن شخص ، او را ببخشد[5] . در جاي ديگر نيزآن حضرت فرمود : ابوذر ! از دوري و قطع رابطه با برادر ديني بپرهيز ، چرا که عمل اين گونه اشخاص ، پذيرفته نيست[6].نتيجه آنکه بدگويي از ديگران ، نيّت سوء درباره مردم ، ترک دوستي ، غيبت و امثال آن باعث سست شدن پيوندهاي اجتماعي مسلمانان مي شود ، از موانع قبول شدن عبادات به حساب آمده است ، و نمازگزار و اهل عبادت ، بايد روابط ديني مستحکمي با بندگان خدا داشته باشند ، تا پرستش هايش شايستگي قبول را دارا باشد.

6- شرط خانوادگي: ( خوش رفتاري)

آيين مقدّس و متعالي اسلام ، ميان عبادت و سياست و اخلاق و اجتماع ، پيوندي منسجم ايجاد کرده است . در امور خانوادگي هم رعايت احترام و حقوق متقابل زن و شوهر را چنان مهم دانستند که بي توجهي به آن، گاه باعث قبول نشدن عبادات مي شود در اين زمينه پيامبر اسلام فرمود : هر کس زن بد رفتار و اذيّت کننده اي داشته باشد خداوند نماز و کارهاي نيک آن زن را نمي پذيرد ، مرد نيز چنين است .

این مطلب را به اشتراک بگذارید :