■ نماز جماعت و مسجد دانشگاه
بررسي نظر دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در مورد نماز جماعت و مسجد دانشگاه
جناب آقاي مرتضي اسماعيل زاده (دانشجوي علوم آزمايشگاهي )
مقدمه
برپايي نماز يکي از اولين نشانه هاي حکومت صالحان است و اگر حکومت اسلامي در راه برپايي و اقامه نماز تلاش نکند، طبيعتا يکي از خصايص مسلم حکومت صالحان را نخواهد داشت. خوشبختانه در سالهاي اخير سعي در برپايي نماز در دانشگاههاي سراسر کشور رشد چشمگيري داشته است.
اسلام علاوه بر نماز به نقش کليدي مسجد هم تأکيد دارد. با نگاهي به سيره ي پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مشاهده مي شود که در زمان آن بزرگوار، مسجد محل گرد آمدن مردم و بجا آوردن عبادت و مهمترين مکان عمومي (واقع در مدينه) بوده است و اگر رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم) اسوه ي حسنه اي براي تمامي مسلمانان مي باشد، در اين زمينه هم جامعه ي اسلامي بايد به او تأسي نموده و همت خود را در جهت افزايش نقش مسجد و جذب افراد به سمت آن متمرکز کند.
در اين ميان حضور جوانان در مسجد از اهميت ويژه اي برخوردار است؛ زيرا علاوه بر آنکه نيمي از جمعيت جامعه ي ما را جوانان تحصيل کرده تشکيل مي دهند، همين نسل جوان است که بايد فردا پرچم دار انقلاب باشد و جامعه ي ايران را به سوي کمال رهنمون سازد، طبيعي است که نظر جوانان به خصوص دانشجويان نسبت به مسجد، عامل مهمي براي حضور آنان در مسجد و وضعيت مذهبي آنان مي باشد لذا اين موضوع براي تمامي برنامه ريزان فرهنگي دانشگاه ها مهم است؛ چرا که بدون شناخت نظريات اين گروه نسبت به مسجد نمي توان برنامه اي مفيد و جامع براي جذب آنها به مساجد طراحي نمود.
مشخصات پژوهشي
طرح مسأله: بررسي نظر دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در مورد نماز جماعت و مسجد دانشگاه
اهداف تحقيق
1) بررسي نظر دانشجويان علوم پزشکي شهيد بهشتي درباره نماز جماعت در مسجد دانشگاه و عوامل دخيل در آن
2) بررسي ميزان رفتن به مسجد و درصد حضور دانشجويان با توجه به مکان مسجد دانشگاه
3) بررسي ميزان حضور دانشجويان با همراهان خود در مسجد دانشگاه علوم پزشکي
4) بررسي ميزان اوقات فراغت دانشجويان و درصد حضور آنان در مسجد دانشگاه
5) بررسي امکانات و برنامه هاي مسجد دانشگاه با تکيه بر نظرهاي دانشجويان علوم پزشکي
6) بررسي علل شرکت دانشجويان در مراسم نماز جماعت مسجد دانشگاه
7) بررسي نارسائيهاي مسجد دانشگاه از ديدگاه دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي
روش بررسي: اين تحقيق به روش پيمايشي انجام گرفته است
جامعه آماري: در اين تحقيق پاسخگويان در محدوده ي سني 42-19 سال قرار گرفته اند
فرد آماري: هر يک از افراد تحت مطالعه در اين جامعه مي باشند.
تعداد نمونه: در اين تحقيق نمونه ها شامل 240 نفر از دانشجويان علوم پزشکي مي شود.
روش نمونه گيري: همه ي نمونه ها در سطح دانشگاه و بطور Random و کاملا تصادفي برگزيده شده اند.
وسيله ي گردآوري اطلاعات: پرسشنامه
تجزيه و تحليل اطلاعات: به کمک جدولهاي آماري و با مقايسه درصدهاي بدست آمده صورت گرفته است. تاريخ اجراي تحقيق: 10 / 10 / 79
ميزان حضور در مسجد در ساعات حضور در دانشگاه
1- ميزان حضور در مسجد: اندکي کمتر از 20 درصد پاسخگويان هميشه به مسجد مي رفتند. نزديک 50 درصد از پاسخگويان خيلي کم و تنها موقعي که فرصت داشتند به مسجد مي رفتند و کمتر از 10 درصد پاسخگويان هيچ گاه به مسجد نمي رفتند. کارمندان و پرسنل دانشگاه بيش از ساير گروهها در مسجد دانشگاه حضور پيدا مي کردند و عمده ترين ميزان عدم حضور در مسجد را دانشجويان با ظاهر غير مذهبي تشکيل مي دادند.
جدول شماره 1
«توزيع درصد فراواني پاسخگويان برحسب ميزان حضور در مسجد به تفکيک جنسيت»
ميزان حضور در مسجد: هميشه رفتن، مرد: 7 / 17، زن: 2 / 12، کل: 8 / 5
ميزان حضور در مسجد: اکثر اوقات، مرد: 1 / 26، زن: 4 / 16، کل: 3 / 22
ميزان حضور در مسجد: مواقع فرصت داشتن، مرد: 9 / 44، زن: 6 / 48، کل: 3 / 46
ميزان حضور در مسجد: نرفتن و فرصت نداشتن، مرد: 9 / 7، زن: 4 / 4، کل: 3 / 6
ميزان حضور در مسجد: هيچوقت نرفتن، مرد: 4 / 3، زن: 4 / 18، کل: 3 / 19
ميزان حضور در مسجد: جمع، مرد: 100، زن: 100، کل:100
پاسخگوياني که والدين آنها بيشتر به مسجد مي رفتند، بيشتر از سايرين به مسجد مي آمدند و طبيعتا آشنايي و الفت بيشتري هم با مسجد داشتند. نکات ذکر شده نشان دهنده ي مسائل فردي و ويژگيهاي پاسخگويان است که عمدتا علت افزايش يا کاهش حضور دانشجويان در مسجد دانشگاه است. فرضا افزايش سطح تحصيلات، علت کاهش حضور در مسجد است، نه اينکه کمتر مسجد رفتن نشان دهنده ي بالاتر بودن سطح تحصيلات باشد.
حداکثر اين است که افزايش يا کاهش حضور در مسجد دانشگاه بستگي به سطح تحصيلات داشته و اين متغيرها هم عرض بوده و معلول علت واحدي مي باشند. اما مسائل ديگري نيز وجود دارد که به نظر مي رسد بيشتر معلول ميزان حضور در مسجد باشد يا اينکه در تقابل يا کنش متقابل با ميزان حضور در مسجد باشد. از جمله ي اين مسائل نگرش پاسخگويان دانشجو در ارتباط با مسجد است. فرضا هنگامي که نتيجه گرفته ايم که با نگرش منفي نسبت به برخورد امام جماعت با دانشجويان از ميزان حضور آنان در مسجد کاسته مي شود، چند نوع تحليل مي توان ارائه کرد.
الف) دانشجويان وقتي مي بينند که امام جماعت در مسجد برخورد خوبي ندارد يا رفتارش نامناسب است يا چنين احساسي دارند، کمتر به مسجد مي روند يا حتي بدون حضور در نماز جماعت، نماز را فرادي به جاي مي آورند، لذا علت عدم حضور دانشجويان در مسجد دانشگاه، نگرش منفي آنها نسبت به برخورد امام جماعت است.
ب) کسي که به مسجد نمي رود يا فرادي نماز مي خواند طبيعتا براي اين کار خود بايد دليلي معقول داشته باشد، لذا چنين فردي بايد معتقد باشد که مسجد جاي خوب و مناسبي نيست و الا اگر غير از اين بود در مسجد حضور پيدا مي کرد. پس از ديد چنين فردي ائمه جماعات مساجد برخورد بدي با جوانان دارند. در اين مورد مي توان گفت که حضور کم در مسجد علت پيدايش اين نگرش منفي نسبت به برخورد امام جماعت با جوانان است.
ج) نگرش منفي نسبت به برخورد امام جماعت با دانشجويان و عدم حضور در مسجد هر دو معلول علت واحدي هستند و آن مذهبي نبودن دانشجويان يا مخالفت ايشان با مذهب يا مجريان برنامه هاي مذهبي مي باشد. فردي که مذهبي نيست هم در مسجد حضور پيدا نمي کند و هم نسبت به مسجد نگرش منفي دارد و نيز او مي تواند ديگران را نيز از رفتن به مسجد باز دارد. پس درباره ي رابطه ي نگرش دانشجو نسبت به مسجد با ميزان حضور وي در مسجد چندان نمي توان با قاطعيت نتيجه گيري کرد. درهر حال نتايج حاصله چنين است:
افرادي که معتقدند امام جماعت نسبت به دانشجويان بي اعتناست، کمتر از کساني که معتقدند امام جماعت برخورد خوب و مناسبي دارد، در مسجد حضور دارند و نيز دانشجوياني که معتقدند در مسجد نسبت به آنان بي اعتنايي مي شود کمتر از کساني که چنين اعتقادي ندارند در مسجد حضور مي يابند.
افرادي که اعتقاد به مطلوب بودن مسجد دارند بيشتر از ديگران که اين اعتقاد را ندارند، در مسجد حاضر مي شوند. افرادي که در مسجد حضور زيادتري دارند، مسجدي ها را بيشتر افرادي مذهبي مي دانند و افرادي که حضور کمتري در مسجد دارند مسجدي ها را افرادي رياکار و متظاهر و مذهبي نما مي دانند. افرادي که معتقدند آدمهاي مهم و تحصيل کرده و روشنفکر هم به مسجد مي روند ميزان حضور بيشتري در مسجد دارند. افرادي که معتقدند عبادت علت اصلي حضور جوانان در مسجد است بيش از کساني که عبادت را علت اصلي حضور نمي دانند به مسجد مي روند.
کساني که معتقدند علت مسجد رفتن، گرفتن امتياز و گزينش است، کمتر از افرادي که اين نظر را ندارند به مسجد مي آيند. افرادي که معتقدند، مسجد دانشگاه امکانات و برنامه هاي متناسبي دارد بيش از ديگران در مسجد حضور مي يابند. کساني که نارساييهاي مسجد را کوچک تلقي مي کنند در مسجد بيشتر حضور مي يابند. افراد معتقد به اينکه مسجد مهمترين مکان گرد آمدن و تجمع عمومي است بيش از سايرين در مسجد حضور دارند.
در کل مي توان ديد، افرادي که نگرش مثبت نسبت به امام جماعت، مطلوبيت مسجد و علت حضور جوانان در مسجد دارند، بيش از سايرين در مسجد حضور دارند، لذا اگر فرض کنيم که نگرش مثبت به مسجد در ارتباط با ميزان حضور در مسجد است مي توان چنين نمايي رسم کرد:
نگرش مثبت به مسجد و مسجدي ها مساوي با افزايش ميزان حضور در مسجد
درباره ي تأثير والدين پاسخگويان نيز بايد گفت که در مجموع ميزان مسجد رفتن والدين دانشجويان اثر مثبت و افزايش سطح تحصيلات والدين آنها اثر منفي بر حضورشان در مسجد دانشگاه دارد. در مورد اثر سن و جنس نيز بعدا بحث خواهيم کرد.
2- علت عدم حضور در مسجد: اگر دلايل عدم حضور دانشجويان در مسجد را به دو دسته ي کلي عدم امکان و عدم تمايل تقسيم کنيم. خواهيم ديد که 60 درصد پاسخگويان که به مسجد نمي روند بخاطر عدم امکان حضور در مسجد مي باشد و 40 درصد بقيه بخاطر عدم تمايل مي باشد. ملاحظه مي شود که مردان بيش از زنان در مسجد دانشگاه حضور مي يابند.
نکته ي قابل ذکر اين است که حضور زنان در محيط دانشگاهي و اجتماعي و فعاليت آنها به خصوص در فعاليت هاي مذهبي با مشکلات خاصي همراه است که مردان فارغ از اين مشکلات هستند. براي کاهش اين مشکلات براي زنان بايد فکري اساسي نمود. در مورد مردان نيز بايد ذکر کنيم که درگيري در مسائل شغلي و خانوادگي، امکان مسجد رفتن را از پاسخگويان سنين بالاتر مي گيرد.
علت مسجد نرفتن در متأهلين بيشتر عدم امکان و در مجردين عدم تمايل مي باشد. در ميان گروههاي مختلف دانشجويان، متأهلين و شاغلين بيشترين ميزان عدم امکان و ديگر دانشجويان بيشترين ميزان عدم تمايل به مسجد رفتن را داشتند.
علتهاي بالا از نوع مشخصات پاسخگويان هستند، ولي متغيرهاي ديگري هم وجود دارند که در تقابل با علتهاي مسجد نرفتن است که مي توان به موارد زير در اين زمينه اشاره نمود:
1) کساني که مسجد را مطلوب مي دانند، بيشتر به خاطر عدم امکان و کساني که مسجد را نامطلوب تلقي مي کنند، بيشتر به خاطر عدم تمايل به مسجد نمي روند.
2) افرادي که برخورد امام جماعت را با دانشجويان مناسب مي دانند، بيشتر بخاطر عدم امکان به مسجد نمي روند و دسته ي ديگر که برخورد وي را بد و نامناسب مي دانند به خاطر عدم تمايل در مسجد حضور نمي يابند.
4) افرادي که مسجدي ها را مثبت مي دانند بخاطر عدم امکان به مسجد نمي روند و دسته ي مخالف مسجدي ها که آنها را منفي تلقي مي کنند، بخاطر عدم تمايل به مسجد نمي روند.
5) افرادي که مسجد را مهم ترين مکان عمومي دانشگاه مي دانند، بخاطر عدم امکان در مسجد حضور پيدا نمي کنند و کساني که مکانهاي ديگر را ترجيح مي دهند، بخاطر عدم تمايل به مسجد نمي روند.
پس مشاهده مي کنيم که موارد ذکر شده در بالا از عناصر نگرش به مسجد هستند، لذا مي توان گفت دانشجوياني که نگرش مثبت به مسجد دارند بيشتر بخاطر عدم امکان و آنان که نگرش منفي به آن دارند، بيشتر بخاطر عدم تمايل به مسجد نمي روند؛ به عبارت ديگر دانشجوياني که نگرش مثبت به مسجد دارند، ولي به مسجد نمي روند، نمي توانند به مسجد بروند، اما دانشجوياني که نگرش منفي دارند و به مسجد نمي روند، در واقع نمي خواهند به مسجد راه پيدا کنند.
3- نمازهاي خوانده شده در مسجد: نزديک به نيمي از پاسخگويان نماز ظهر و عصر را در مسجد مي خوانند، يا به عبارت ديگر نزديک به نيمي از پاسخگويان براي حداقل يک بار نماز ظهر و عصر را در مسجد دانشگاه بجاي آورده اند.
4- مکانهاي مسجد رفتن: نزديک به 70 درصد دانشجوياني که به مسجد مي روند فقط در مسجد دانشگاه خود حضور دارند، حدود 10 درصد در محل کار و حدود 5 درصد در مسجد محل سکونت خود و تنها 12 درصد از پاسخگويان که به مسجد مي رفتند، در هر جا که مسجد در دسترس باشد، به مسجد مي روند. با افزايش سن دانشجويان از ميزان حضور در مسجد دانشگاه کاسته مي شود و بر ميزان حضور در محل کار افزوده مي گردد؛ اين امر احتمالا به خاطر آن است که با افزايش سن بر ميزان اشتغال به کار افزوده مي گردد و لذا دانشجويان کمتر مي توانند در مسجد حضور پيدا کنند.
دانشجوياني که معتقدند يکي از مشکلات اساسي مسجد، بي اعتنايي به آنهاست يا اينکه جو مسجد بيش از اندازه سياسي است، کمتر در مسجد حضور مي يابند؛ يعني نگرش منفي نسبت به مسجد و فضاي بحران زده و سياسي آن موجب کاهش حضور ايشان در مسجد مي شود. (جدول شماره 2)
«توزيع درصد فراواني چگونگي مسجد رفتن پاسخگويان برحسب مکانهاي مسجد رفتن به تفکيک جنسيت»
مکانهاي مسجد رفتن: دانشگاه، مرد: 2 / 65، زن: 1 / 72، کل: 75
مکانهاي مسجد رفتن: محل کار، مرد: 6 / 7، زن: 9 / 3، کل: 2 / 9
مکانهاي مسجد رفتن: محل سکونت، مرد: 1 / 6، زن: 5 / 2، کل: 5 / 4
مکانهاي مسجد رفتن: هر جا که مسجد در دسترس باشد، مرد: 1 / 21، زن: 5 / 21، کل: 3 / 11
مکانهاي مسجد رفتن: جمع، مرد: 100، زن: 100، کل: 100
5- همراهان: بيش از نيمي از دانشجويان با دوستان خود، بيش از يک چهارم به تنهايي و افراد کمي هم به همراه سايرين به مسجد مي روند. (جدول شماره 3)
«توزيع درصد فراواني پاسخگوياني که به مسجد مي روند برحسب همراهان به تفکيک جنسيت»
همراهان: همسر و فرزندان، مرد: 6 / 1، زن: 5 / 8، کل: 9 / 3
همراهان: خواهر و برادر، مرد: 5 / 3، زن: 10، کل: 5 / 10
همراهان: دوستان، مرد: 2 / 65، زن: 9 / 50، کل: 9 / 48
همراهان: تنها، مرد: 1 / 26، زن: 7 / 26، کل: 34
همراهان: ساير موارد، مرد: 6 / 3، زن: 9 / 3، کل: 7 / 2
همراهان: جمع، مرد: 100، زن: 100، کل: 100
6- زمانهاي مسجد رفتن: بيش از يک چهارم پاسخگويان در ماههاي رمضان، محرم و صفر به مسجد مي روند و حدود 25 درصد هم در تمام ايام سال تحصيلي در مسجد حضور مي يابند. پس دو زمان عمده شامل ايام مراسم مذهبي و تمام ايام سال تحصيلي براي مسجد رفتن وجود دارد.
وضعيت فعلي مساجد (مساجد دانشگاه)
در اين مورد ابتدا به بررسي کارکردها، امکانات موجود در برنامه هاي مساجد مي پردازيم. سپس به بررسي رابطه ي ميان رسانه ها و مراکز فرهنگي با ميزان حضور دانشجويان در مسجد پرداخته مي شود.
کارکردها، امکانات و برنامه هاي مسجد
مطابق داده ها بالاترين امکانات و برنامه ها را برنامه هاي مذهبي و کمترين آنها را برنامه هاي سياسي تشکيل مي دهند. در زير مطابق مدل پارسونز به بررسي کارکردهاي مسجد پرداخته ايم.
کارکردهاي فرهنگي: از ديد بيش از 92 درصد از دانشجويان، مسجد فقط امکانات مذهبي دارد. بيش از نيمي از دانشجويان معتقدند که مسجد امکانات و برنامه هاي آموزشي نيز دارد و از نظر بقيه، مسجد امکانات و برنامه هاي زيارتي و سياحتي خوبي دارد.
کارکردهاي سياسي و مذهبي: دانشجويان تا حدود زيادي معتقدند که در مسجد دانشگاه، برنامه هاي سياسي بايد وجود داشته باشد، لذا به برنامه هاي سياسي توجه بيشتري دارند. علت اين امر شايد اين باشد که دانشجويان بيش از ساير مردم تعلق خاطر سياسي دارند. لازم به ذکر است که در ابعاد شناختي مسجد، چندان تفاوتي ميان پاسخگويان از نظر سن و جنس وجود ندارد و تنها در بعد ارزيابي است که تفاوتها بروز مي کند.
«توزيع درصد فراواني پاسخگويان برحسب نوع امکانات برنامه هاي مسجد به تفکيک جنس»
وجود امکانات و برنامه ها: برنامه هاي مذهبي، مرد: 8 / 85، زن: 2 / 14، کل: 100
وجود امکانات و برنامه ها: برنامه هاي آموزشي، مرد: 4 / 60، زن: 6 / 39، کل: 100
وجود امکانات و برنامه ها: امکانات فرهنگي، مرد: 1 / 37، زن: 9 / 62، کل: 100
وجود امکانات و برنامه ها: امکانات سياحتي- زيارتي، مرد: 1 / 46، زن: 9 / 53، کل: 100
وجود امکانات و برنامه ها: امکانات سياسي، مرد: 37، زن: 63، کل: 100
رابطه ي مسجد با ساير مراکز و رسانه هاي فرهنگي
بيش از نيمي از دانشجويان معتقدند که مراکز نامبرده، باعث افزايش حضور دانشجويان در مسجد مي شود و يک سوم ديگر اين امر را بي تأثير مي دانند و حدود يک پنجم هم مي گويند، اين مراکز و رسانه ها منجر به کاهش حضور دانشجو در مسجد مي شود.
نگرش پیرامون کارکردهای مطلوب مسجد
کارکرد فرهنگي
حدود 85 درصد از پاسخگويان برنامه هاي مذهبي را براي مسجد لازم مي دانند، ولي با افزايش سطح تحصيلات از اين ميزان کاسته مي شود. 75 درصد پاسخگويان امکانات فرهنگي را براي مسجد لازم مي دانند. (زنان کمتر از مردان اين اعتقاد را دارند) از نظر بيش از 25 درصد از آنها ميزان فعلي امکانات فرهنگي و... در مساجد کافي نيست و بايد افزوده شود و نگرش آنها نسبت به امکانات فرهنگي در مسجد مثبت است.
کارکرد اجتماعي
58 درصد از پاسخگويان وجود برنامه هاي سياحتي و زيارتي را لازم مي دانند. متأهلين بيش از مجردين به اين امر معتقدند و با افزايش سطح تحصيلات پاسخگويان از اين امر کاسته مي شود. پاسخگويان نگرش مثبتي در اين زمينه دارند، اما اين ميزان را کافي نمي دانند.
کارکرد سياسي
حدود 40 درصد از پاسخگويان معتقدند که مسجد دانشگاه بايد فعاليت سياسي داشته باشد و زنان بيش از مردان به اين امر معتقدند. در اين ميان 15 درصد معتقد به سياسي بودن بيش از حد مسجد هستند. 20 درصد هم مي گويند در مسجد انحصار سياسي وجود دارد که يکي از نارساييهاي مسجد است.
سهم اوقات فراغت در رفتن به مسجد
در مورد مسأله اوقات فراغت 8 / 33 درصد دانشجويان فقط در اوقات فراغت به مسجد دانشگاه مي روند. که در اين مورد مردان بيش از زنان بودند. 4 / 31 درصد دانشجويان هم در اوقات فراغت و هم در وقتهاي ديگر در مسجد حضور مي يابند. و 8 / 34 درصد باقيمانده حضورشان ربطي به اوقات فراغت آنها ندارد. (جدول شماره 5)
توزيع درصد فراواني پاسخگويان برحسب سهم اوقات فراغت در رفتن به مسجد به تفکيک جنس
رفتن به مسجد در اوقات فراغت: بلي، مرد: 7 / 34، زن: 2 / 29، کل: 8 / 33
رفتن به مسجد در اوقات فراغت: تقريبا، مرد: 9 / 28، زن: 1 / 41، کل: 4 / 31
رفتن به مسجد در اوقات فراغت: خير، مرد: 4 / 36، زن: 7 / 29، کل: 8 / 34
رفتن به مسجد در اوقات فراغت: جمع، مرد: 100، زن: 100، کل: 100
نگرش دانشجويان در مورد ساختمان مسجد
الف) ساختمان مطلوب: 55 درصد دانشجويان معتقدند که ساختمان مسجد مطلوب بايد معمولي و ساده باشد و 47 درصد مي گويند بزرگ و باشکوه باشد (زنان بيشتر مساجد ساده و معمولي و مردان مساجد بزرگ و باشکوه را مي خواهند) با افزايش سن، ميزان مطلوبيت مسجد معمولي و ساده افزون مي گردد.
ب) مکان مسجد: 30 درصد از دانشجويان بر اين باورند که محل کنوني مسجد دانشگاه نامناسب است و اين يکي از نارساييهاي مهم مسجد بشمار مي رود.
ج) معماري مسجد: 20 درصد دانشجويان اعتقاد دارند که معماري کنوني مسجد بد است و زنان کمتر بدين امر اعتقاد دارند، با افزايش سطح سواد از اين امر کاسته مي شود، زيرا سطح سواد بالا باعث پيدا کردن ديد عميق نسبت به معماري مي گردد و آنان بيشتر با رموز معماري آشنا مي شوند و معماري کنوني را بد نمي دانند.
د) نظافت مسجد: 25 درصد از پاسخگويان معتقدند مسجد دانشگاه کثيف است و اين يکي از نارساييهاي (بهداشتي) مهم مي باشد.
ه) کوچکي و بزرگي مسجد: 38 درصد از پاسخ دهندگان مي گويند که اندازه ي کنوني مسجد دانشگاه مناسب نيست و بايد بزرگتر باشد. اين هم يکي از نارساييهاي مهم بشمار مي رود.
علل شرکت دانشجويان در مسجد دانشگاه
50 درصد از دانشجويان علت شرکت در مسجد را عبادت و 20 درصد علت را حضور در جمع مي دانند که اين امر در زنان قويتر از مردان است. حدود 20 درصد از دانشجويان هم علت شرکت در مسجد را گزينش و تأييد شدن مي دانند. (جدول شماره 6)
«توزيع درصد فراواني پاسخگويان برحسب علت شرکت در مسجد به تفکيک جنسيت»
علت شرکت دانشجويان در مسجد: عبادت، مرد: 82، زن: 3 / 85، کل: 1 / 7
علت شرکت دانشجويان: ديدار دوستان، مرد: 2 / 15، زن: 25، کل: 6 / 18
علت شرکت دانشجويان: حضور در جمع ديگران، مرد: 5 / 13، زن: 5 / 17، کل: 19
علت شرکت دانشجويان: گزينش و تأييد شدن، مرد: 5 / 15، زن: 1 / 20، کل:17
نگرش دانشجويان به ساير مسائل
الف) طول نماز جماعت: عده ي کمي، حدود 15 درصد از دانشجويان معتقدند که نماز جماعت طول داده مي شود. (زنان کمتر از مردان اين اعتقاد را دارند). با افزايش سطح تحصيلات اعتقاد به طول داده شدن نماز جماعت افزون مي گردد.
ب) سطح سواد امام جماعت: 12 درصد از پاسخ دهندگان مي گويند که امام جماعت از سطح سواد پاييني برخوردار است اما در کل نگرش مثبت است.
ج) معنويت مسجد: 11 درصد دانشجويان اعتقاد دارند که از معنويت مسجد تا حدود زيادي کاسته شده است که اين جاي تأسف دارد.
نگرش دانشجويان در مورد نارسائيهاي مسجد
از ديد دانشجويان مهمترين نارسايي عدم انجام فعاليتهاي فرهنگي (5 / 42 درصد) مي باشد. و بعد بي اعتنايي به دانشجو، کوچک بودن مسجد و واقع شدن در مکان نامناسب و جذاب نبودن برنامه هاي مذهبي - فرهنگي در رده هاي بعدي قرار مي گيرند.
در مجموع پاسخگويان ديد مثبتي نسبت به مسجد دارند و اين امر در زنان بيش از مردان است. افزايش سطح سواد و تحصيلات دانشجويان باعث کاهش نگرش مثبت به مسجد مي گردد. افزايش سطح سواد والدين هم تا حدودي باعث نگرش مثبت به مسجد مي شود. (جدول شماره 7)
«توزيع درصد فراواني پاسخگويان برحسب اعتقاد به نارساييهاي مسجد دانشگاه»
نارسائيهاي مسجد: مکان نامناسب، مرد: 5 / 33، زن: 24، کل: 3 / 25
نارسائهاي مسجد: معماري بد، مرد: 7 / 23، زن: 6 / 17، کل: 2 / 20
نارسائيهاي مسجد: کثيف بودن مسجد، مرد: 3 / 25، زن: 2 / 22، کل: 3 / 18
نارسائيهاي مسجد: کوچک بودن، مرد: 9 / 42، زن: 5 / 30، کل: 38
نارسائيهاي مسجد: مزاحمت صداي بلندگو، مرد: 5 / 20، زن: 3 / 14، کل: 2 / 16
نارسائيهاي مسجد: طول نماز جماعت، مرد، 7 / 15، زن: 2 / 9، کل: 5 / 13
نارسائيهاي مسجد: بي اعتنايي به دانشجو، مرد: 1 / 48، زن: 1 / 35، کل: 1 / 39
نارسائيهاي مسجد: سطح پائين سواد امام جماعت، مرد: 1 / 15، زن: 8 / 7، کل: 3 / 14
نارسائيهاي مسجد: کاهش معنويات، مرد، 10، زن: 7 / 9، کل: 2 / 9
نارسائيهاي مسجد: سياسي بودن بيش از حد، مرد، 19، زن: 9 / 8، کل: 1 / 12
نارسائيهاي مسجد: انحصار سياسي، مرد: 27، زن: 7 / 12، کل: 1 / 22
نارسائيهاي مسجد: عدم انجام کارهاي فرهنگي، مرد: 1 / 49، زن:3 / 30، کل: 5 / 42
«توزيع درصد فراواني پاسخگويان برحسب علل عدم حضور در مسجد به تفکيک جنس»
علل عدم حضور در مسجد: وقت نداشتن و گرفتاري درسي و شغلي، مرد: 5 / 46، زن: 5 / 27، کل: 45
علل عدم حضور در مسجد: موازي نبودن با مسجديها، مرد: 9 / 1، زن: 9 / 1، کل: 5 / 1
علل عدم حضور در مسجد: مذهبي بودن مسجد و عدم تنوع برنامه ها، مرد: 3 / 1، زن: 9 / 1، کل: 6 / 1
علل عدم حضور در مسجد: عدم جاذبه مسجد و جو نامطلوب: مرد: 8 / 5، زن: 6، کل: 7 / 8
علل عدم حضور در مسجد: عدم توجه به مسائل جامعه و مسائل روز کشور، مرد: 0، زن: 6 / 0، کل: 3 / 0
علل عدم حضور در مسجد: پائين بودن سطح سخنرانيها در مسجد، مرد: 0، زن: 3 / 1، کل: 9 / 1
علل عدم حضور در مسجد: مسجد فقط براي مذهبي هاست، مرد: 3 / 1، زن: 6 / 1، کل: 9 / 0
علل عدم حضور در مسجد: اقليت ديني، مرد: 1 / 3، زن: 2 / 1، کل: 6 / 0
علل عدم حضور در مسجد: عدم تمايل به حضور در مسجد، مرد: 9 / 11، زن: 1 / 12، کل: 1 / 12
علل عدم حضور در مسجد: کثيف بودن مسجد، مرد: 7 / 1، زن: 8 / 1، کل: 3 / 1
علل عدم حضور در مسجد: وقت نماز را صرف مطالعه کردن، مرد: 6 / 4، زن: 0، کل: 2 / 1
علل عدم حضور در مسجد: نماز نخواندن، مرد: 3 / 1، زن: 5 / 1، کل: 2 / 1
علل عدم حضور در مسجد: مخالفت با برنامه هاي مسجدي ها، مرد: 1، زن: -، کل: -
علل عدم حضور در مسجد: نامناسب بودن وقت براي فرد، مرد: 1 / 8، زن: 6 / 11، کل: 3 / 9
علل عدم حضور در مسجد: عدم آشنايي با مسجد، مرد: 6 / 1، زن: 2 / 19، کل: 3 / 5
علل عدم حضور در مسجد: کوچک بودن جا براي نماز خواندن، مرد: 0، زن: 9 / 2، کل: 9 / 0
علل عدم حضور در مسجد: عدم پذيرش جوانان غيرمذهبي در مسجد، مرد: 1 / 1، زن: 9 / 1، کل: 5 / 2
علل عدم حضور در مسجد: اجازه ندادن استاد (مدرس)، مرد: 0، زن: 2 / 1، کل: 3 / 0
علل عدم حضور در مسجد: بي علاقگي نسبت به امام جماعت: مرد: 9 / 1، زن: 0، کل: 9 / 0
علل عدم حضور در مسجد: بدبودن بچه هاي مسجد و عدم انس با آنها، مرد، 6 / 0، زن: 7 / 2، کل: 3 / 0
علل عدم حضور در مسجد: جمع، مرد: 100، زن: 100، کل: 100
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
