■ سیره سيد هاشم حداد در نماز
هاشم حداد نمازش چگونه بود
حاج موسي محيي: سيد حداد نمازش با توجه و تاني کامل بود اگر کسي هنگام نماز صدايش را ميشنيد احساس ميکرد که به سوي پروردگار عروج کرده گويا ايشان از اول تا آخر نماز از قيام و رکوع و سجده و قنوت با پروردگارش مناجات ميکند و سخن ميگويد و اتصال کامل و بدون پرده با پروردگار دارد.
صداي دلنشين و آرام بخش ايشان قلبها را پرواز ميداد و عقل و خرد را از خردمندان ميربود و هنگامي که حال و اقبال و عروج به آن عالم ملکوتي دست ميداد اشک از چشمان اکثر نمازگزاران جاري ميشد و هيچ کدام نميتوانستند جلوي گريهشان را بگيرند. [1] .
[1] عارف في الرحاب القدسية، ص 125.
هاشم حداد در قنوت نمازهاي يوميه چه دعاي ميخواند
در قنوت نماز صبح اکثراً دعاي «اللهم يا ذالعرش المجيد الکريم و الملک القديم». را ميخواند و ظهر و شب دعاي «يا من تحل به عقد المکاره» [1] و چه بسا در قنوت نمازها دعاي «اللهم يا من احتجب بشعاع نوره عن نواظر خلقه» و دعاي «يا من اظهر الجميل» را ميخواند. [2] .
[1] به نقل از شاگردان.
[2] برگرفته از روح مجرد، ص505- 510.
حالت هاشم حداد در نماز چگونه بود
حجة الاسلام سيد محمد محسن تهراني: در نماز حالت ايشان حالت ديگري بود. به مهر نگاه ميکرد ولي گويي نگاه نميکرد سجده ميکرد اما مثل اينکه شخص ديگري او را به سجده وا ميداشت از خودش اختيار و اراده سجده نداشت شما در صحبت کردن با ايشان نيز چنين چيزي را ميديديد، به شما نگاه ميکرد اما انگار شما را نميديد، با شما صحبت ميکرد شما را ميشناخت ولي جاي ديگري بود مثل اين که انسان گاهي به يک جايي مات ميشود. ايشان اين حالت را در نماز چند برابر اوقات عادي داشت. آثار آن فنا همين مسئله است که انسان در صحبت با ايشان چنين مطلبي را حس ميکرد.
شما نماز هاشم را چگونه دريافتيد
آيت الله کميلي: نماز ايشان واقعاً يک نماز تربيتي بود و براي کساني که به ايشان ارادت داشتند مشهود بود که آن نماز آنها را پرواز ميدهد يعني حقيقت «الصلوة معراج المومن» را ما در ايشان ميديديم. وقتي شروع به تلاوت حمد و سوره و اذکار ميکردند مثل اين بود که انسان وارد يک وادي از عشق شده و وقتي سلام نماز را ميداد آدم پاک شدن را احساس ميکرد، همان طور که در احاديث آمده نماز بايد نمازي باشد که باعث شست و شوي انسان از گناه باشد.
آيا آقاي حداد نمازي را زود به پايان ميرساند
حاج موسي محيي ميگويد: در يکي از شبهاي ماه مبارک رمضان که خدمت سيد حداد جمع بوديم يکي از دوستان از سيد خواست که نماز مغربش را به خاطر افطار کاهش دهد و براي اين سخنش به اين حديث شريف استناد کرد: يا علي با آنها نماز بخوان همچون نماز ضعيفان، سيد حداد اطاعت کردند و نماز را زود تمام کردند و من يقيناً ميدانم که ايشان از همه ما در جمع تشنهتر بودند اما هنگام غروب خورشيد، هم و غم ايشان فقط نماز و مناجات با معشوقشان بود. [1] .
[1] عارف في الرحاب القدسية، ص 126.
چه کنيم تا نماز را بهتر بخوانيم
آقا سيد هاشم حداد رحمه الله: علاوه بر توجه سعي کنيد خطورات نيايد. اگر خطوري آمد او را رد کنيد.
چه وقت انسان خودش را در نماز نميبيند
سيد هاشم حداد: نه تنها در نماز بلکه در کليه حالات انسان بايد خودش را نبيند و اين مطلب جز زماني که انسان در حال فنا باشد به وجود نميآيد. [1] .
[1] به نقل از آقاي خلفزاده.
نماز شب هاشم حداد چگونه بود
آيت الله کميلي: چند ساعت به اذان مانده از خواب بيدار ميشد وضو ميگرفت و به نماز مياستاد: در نافله شب سورههايي از قرآن را با صوت حزين و زيبا تلاوت ميکردند.
تفاوت نماز هاشم حداد با نمازهاي ما به چه نحو ميباشد
حجت الاسلام سيد محمد محسن تهراني: آقاي حداد اصلاً نمازش با نماز ما فرق داشت. نماز او يک نحو ديگري بود ما در نماز در مقام اخلاص و زدودن تخيلات و اوهام و تفکرات هستيم و بايد همين طور هم باشد، گرچه مراتب ديگري نيز هست که مرحوم حداد اشاراتي هم داشتند. مثلاً به مرحوم مطهري فرمودند، که حتي به معاني هم نبايد توجه کرد بلکه صرفاً توجه بايد به حق باشد که اين مسئله در ما با اراده و اهتمام و با اعمال به وجود ميآيد ولي در آقاي حداد اصلاً اين چيزها نبود وقتي ايشان الله اکبر ميگفت به عالم ديگر ميرفت ديگر تخيلي را از خودش دفع نميکرد او نبود که ديگر بخواهد فکر کند، انگار اصلاً خودش نيست که دارد اياک نعبد و اياک نستعين ميگويد توجهي به خود نداشت اصلاً اهتمامي به اين نداشت که بخواهد جهت عبوديت را در خويش به ظهور برساند.