متخصصان علوم رفتاري و روانشناسي بر اين عقيده اند که سبک زندگي بر سلامت روان و جسم افراد تاثير زيادي مي گذارد و هرچه فرد نسبت به انجام آموزه هاي ديني متعهد تر باشد آرامش بيشتري پيدا مي کند.

از آن جا که اسلام به عنوان کامل ترين دين در نزد خداوند براي همه ابعاد زندگي انسان دستورات جامعي دارد، پيامبر اسلام (ص) خود را پيامبر مبعوث شده براي تکميل مکارم اخلاقي معرفي مي کند.در واقع فرد دين دار با پذيرش و عمل به دستورات و آموزه هاي ديني سبک زندگي را مي پذيرد که تامين کننده سلامت جسم و روان اوست. از اين رو آموزه هاي ديني به عنوان اساسي ترين مولفه موثر بر رفتار مورد توجه بسياري از جمله روانشناسان قرار گرفته است. براساس يافته هاي پژوهش هاي مختلف، پايبندي افراد جامعه به دين نقش مهمي در تحقق جامعه سالم و سلامت جسم و روان افراد جامعه دارد.اين يافته ها نشان مي دهد که هرچه دين داري در زندگي افراد نقش بيشتري داشته باشد، مشکلات جسمي، اضطراب، افسردگي و ناسازگاري اجتماعي کاهش مي يابد.آن چه مشخص شده اين است که از بين مولفه هاي دينداري، التزام ديني بالاترين نقش را در تامين سلامت روان افراد بر عهده دارد.

التزام به وظايف ديني يعني فرد ديندار در پي کسب معرفت نسبت به پروردگار، انبيا و اولياي دين، انجام تکاليف و احکام ديني را در حيطه رفتارهاي شخصي، اجتماعي و اقتصادي خود بايسته بداند و به آن ها عمل کند. دکتر رئوفه قيومي متخصص اعصاب و روان و کارشناس اداره سلامت روان وزارت بهداشت درباره تاثير دينداري بر سلامت روان چنين مي گويد: سلامت روان موضوعي فراتر از نداشتن بيماري رواني است. فردي که از سلامت روان برخوردار است عملکرد مناسب، تفکر، خلق و خو و رفتار طبيعي دارد و مي تواند در جامعه فعاليت ثمربخشي داشته باشد، روابطش با ديگران مناسب است ومي تواند با مشکلات و ناملايمات کنار بيايد و از طرفي به ديگران نيز کمک کند.

واقعيت اين است که در چند دهه اخير، نقش دين و معنويت در زندگي مورد توجه روان شناسان و محققان قرار گرفته است.پيچيدگي جامعه مدرن امروزي، مشکلات روزافزون و تغيير شيوه هاي زندگي باعث شده است نياز به معنويت بيشتر شود، حتي در جوامع مادي نيز واقعيت ها حاکي از آن است که مردم به دين گرايش پيدا کرده اند. متخصصان هم بر اين نکته اذعان دارند که شيوه هاي درماني براي بهبود سلامت جسم و روان به تنهايي جوابگو نيست بلکه باورهاي ديني و گرايش به دين به نحو چشم گيري بر سلامت افراد تاثير مي گذارد. به عنوان مثال گرايش به معنويت، به دليل تعديل افکار منفي و تقويت انگيزه هاي مثبت در افراد، فشار خون را کاهش مي دهد اما در پاسخ به اين سوال که رشد معنوي چگونه باعث تقويت جسم و روان مي شود،میگنا دات آی آر.بايد گفت دينداري باعث گزينش سبک خاص زندگي مي شود که اين سبک زندگي بر جسم و روح فرد تاثيرگذار است. فرد مومن مشروب نمي خورد، قمار نمي کند، از مواد مخدر استفاده نمي کند، رفتارهاي نامشروع و مجرمانه انجام نمي دهد و ديگران را آزار نمي دهد و به طور کلي از هرچه گناه است و رنگ زشتي دارد پرهيز مي کند. در مقابل کساني که از آموزه هاي ديني بي بهره اند و توجهي به دستورات الهي ندارند، زشتي گناه را نمي بينند و از انجام هر عملي که منافع خودخواهانه آن ها را تامين مي کند، چشم پوشي نمي کنند.

متاسفانه بايد گفت در خانواده هايي که به  آموزه هاي ديني عمل نمي شود آشفتگي جسم و روان بيشتر ديده مي شود، در واقع علت بخش عمده اي از خشونت هاي خانوادگي، عمل نکردن به آموزه هاي فرهنگي و اسلامي است.

وي مي افزايد: بسياري از صاحب نظران غربي معتقدند دين از جنبه هاي مختلفي به افراد کمک مي کند. به عنوان مثال افراد ديندار در مقابل فشارها و مشکلات زندگي مقاوم ترند. عقايد ديني و به خصوص دعا کردن که در واقع باور به وجود ارزش هاي والا و قدرت برتر است، با ايجاد اميدواري و انگيزه به افراد بيمار کمک مي کند. حتي در مطالعه جديد مشخص شده است که بيماران مبتلا به ايدز که در مراسم ديني شرکت مي کنند، عمر بيشتري مي کنند و از وضعيت سلامت بهتري برخوردارند.

دعا و راز و نياز کردن و شرکت در مجالس مذهبي علاوه بر افزايش انگيزه در افراد، باعث ارتقاي روابط اجتماعي آنان مي شود و افسردگي را کاهش مي دهد و از انزواي بيماران جلوگيري مي کند. همچنين اقامه نماز جمعه و نماز جماعت، گزاردن حج، برگزاري مراسم مذهبي، اعياد، عزاداري، زيارت مکان هاي مقدس، انجام کار خير و ... باعث تحکيم پيوند اجتماعي افراد مي شود.

در اين جا بايد يادآور شد که اسلام به معناي تسليم شدن در برابر حق است. به بيان ديگر مسلمان بايد از هر چيزي که به جسم و روح او آفت و زيان مي رساند بپرهيزد.در اين معنا اسلام سلامت بخشي، سالم سازي فردي، خانوادگي و اجتماعي را دربر مي گيرد. قرآن کريم نيز شفاي جسم و جان معرفي شده است و تمثيل طبيب که براي پيامبران خدا به کار مي رود، بيانگر رسالت آن بزرگواران در تحقق سلامت و شفاي جسم و روان بشر است.

امروزه به دليل تحولات علمي، صنعتي و پيشرفت هاي فناوري متاسفانه استرس جوامع بشري افزايش يافته است. دکتر قيومي با اشاره به اين که معضلاتي مانند اعتياد، طلاق، ناسازگاري هاي فردي و ... بيشتر شده است، مي افزايد: در اين شرايط توجه به سلامت روان از اهميت بسياري برخوردار است زيرا جسم و روان مانند تار و پود به هم تنيده شده است و اگر يکي از آن ها آسيب ببيند ديگري نيز آسيب خواهد ديد. در اين ميان سبک زندگي دين مدار به ارتقاي هر دو بعد از سلامت کمک مي کند.تحقق سلامت روان نياز به پشتکار صبر و صرف وقت زيادي دارد، در اين راستا ما بايد به اين نکته توجه کنيم که ارتباط با خدا در سختي ها آرامش بخش است. انساني که به خدا ايمان دارد و به او توکل مي کند در برابر ناملايمات به او پناه مي برد و با توکل به خداوند بهتر و راحت تر مسير زندگي خود را مي يابد و مشکلات را حل مي کند.


نقش دين در بهداشت و سلامت روان
دين به معناي «تسليم» شدن همه موجودات جهان هستي در برابر فرمان الهي يا حاکميت «قوانين تکويني» در جهان ماده و حاکميت «احکام و قوانين تشريعي» در جامعه انساني است که از طريق پيامبران الهي ابلاغ مي شود. در حقيقت نزول قرآن کريم نيز براي اجراي دين است. اساسي ترين هدف و نقش دين بيرون آوردن مردمان از تاريکي هاي کفر و مسلک هاي باطل فکري، رفع موانع از ديد عقل و سوق دادن آنان به سوي ايمان، حيات طيبه و نور است. مي توان گفت تمام آيات قرآن مجيد مستقيم يا غيرمستقيم به مسئله دين و دينداري مربوط مي شود. آياتي که انسان را به تقوا و دوري از شيطان دعوت مي کند. در حقيقت تقوا مرحله اي از دينداري است که حاصل دوري و خودداري از گناهان است که با گذشت زمان به نوعي بصيرت و روشن بيني منجر مي شود و علاوه بر مصونيت عملي از گناه، عقل و خرد را تقويت مي کند و بستر سالمي براي فکر و انديشه مي گسترد.
 
 

این مطلب را به اشتراک بگذارید :