■ نکاتی در آبادانی مسجد
آباد کنندگان مساجد
عمران و آبادي مساجد در صلاحيت همه کس نيست.
در روايات داريم که: از آدم هاي نااهل در ساختن مسجد پول نگيريد.
«لا تَعُنهُم و لَو عَلَي بِنَاءِ مَسجِدٍ».
قرآن ميفرمايد: مشرکان حق آباد کردن مساجد خدا را ندارند.
(مَا کَانَ لِلمُشرِکِينَ اَن يَعمُرُوا مَسَاجِدَ اللّهِ)[1] .
اين ها به خاطر نداشتن ايمان، اعمالشان نابود ميشود و برباد ميرود.
قرآن ميفرمايد: منافقان نمي توانند مسجد بسازند:
(وَالّذِينَ اتَّخَذُوا مَسجِداً ضِرَاراً)[2] .
هدف منافقان از ساختن مسجد، ضرر زدن به اسلام بود به همين علت پيامبر اسلام صلي الله عليهو آله با يک عده در حالي که دستشان بيل و کلنگ بود رفتند و مسجد ضرار را ويران کردند، پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله آن جا را آتش زد و گفت برويد و زباله هايتان را در آن جا بريزيد.
قرآن ميفرمايد: «مساجد الهي را تنها کسي آباد ميکند که ايمان به خدا و روز قيامت آورده و نماز را بر پا دارد و زکات را بپردازد و از چيزي جز خدا نترسد»[3] .
[1] توبه، آيه 17.
[2] توبه، آيه 107.
[3] توبه، آيه 18.
هيات امنا و خادمان مساجد
بايد با تقوي باشند و مسجد را بر اساس تقوي بسازند:
(لَمَسجِدٌ اُسِّسَ عَلَي التَّقوَي).
توجه داشته باشند که افرادي مانند زکريا، مريم، ابراهيم و اسماعيل خادم مسجد بودند. پول دار و مشهور و صاحب مقام بودن ولي بي تقوي بودن در شأن خادم مسجد بودن نيست.
• پير و مريض نباشند.
• سيگاري و معتاد نباشند.
• با سواد و بافرهنگ باشند.
• قصه گوي محله خود و معتمد مردم و معلم قرآن باشند.
• با مردم مهربان باشند و مدارا کنند.
• مشکلات مسجد را با مشورت با ديگران حل کنند و تک روي ننمايند.
• براي گفتن اذان، مؤذّن خوش صدا انتخاب کنند.
• قرآن خوان مجالس ترحيم نيز بايد خوش صدا و قاري قرآن باشد.
کاربردهاي فرهنگي و معنوي مساجد
مسجد بايد بهترين مکان براي تعليم و تربيت باشد. هيأت امنا و نمازگزاران ميتوانند با برخورد شايسته و رفتار پسنديده، نوجوانان و جوانان را به مساجد جذب کنند و با عملشان به آن ها درس زندگي دهند.
- اهداف اصلي را در اجتماعات نبايد فراموش کرد. نيش زدن و پز دادن و طرد ديگران در شأن يک نماز گزار واقعي نيست.
امر به معروف و نهي از منکر با شرايط خودش، هم فکري و هم سويي نمازگزاران در خانه خدا، ترک کينه ها و اختلافات و ايجاد وحدت از مهمترين مسايل است.
- مسجد بايد کانوني براي فعالترين قشرهاي اجتماع يعني جوانان با ايمان باشد نه اين که محل تجمع عدهاي وامانده و از کار افتاده و افراد بيکاره و بي حال و خواب آلوده و رياکار باشد.
- مسجد بايد کانوني براي هرگونه حرکت و جنبش سازنده اسلامي در زمينه آگاهي و بيداري مردم باشد.
- جاي کتابخانه در مساجد واقعاً خالي است. بايد در هر مسجدي کتابخانهاي ايجاد کرد و در اين راه صرف هزينه نمود و نوجوانان را از اين طريق به مسجد و کتاب خواني تشويق نمود.
- ايجاد مسابقات فرهنگي در هر مسجد به مناسبتي يکي از راه هاي جذب و تشويق است.
- مساجد فقط براي مجالس ترحيم و ختم و عزاداري برپا نشده اند.
- بهترين محل براي زنده نگه داشتن سنت هاي حسنه مساجد هستند. در صورت امکان مراسم احيا،جشن هاي تکليف، مراسم دعا، مراسم مذهبي از جمله جشن هاي ميلاد معصومين عليه السلام و مراسم عقد ازدواج با تزيين مسجد (که از نظر رواني يکي از بهترين راه ها براي جذب کودکان و نوجوانان به مسجد است.) در مساجد برپا شود . همان طور که کعبه براي زن حامله (تولد علي عليه السلام) شکافته شد مسجد هم ميتواند جاي عقد باشد.
- مراسم نام گذاري نوزادان، افطاري دادن، آشتي دادن بين بعضي خانواده ها، ايجاد سنت هاي حسنه در مساجد برپا شود (بايد نظافت مساجد حفظ شود).
- مربيان و معلمان هر ماه برنامهاي ترتيب دهند تا همراه با دانش آموزان براي تميز کردن خانه هاي خدا و غبارروبي به مساجد بروند تا از اين طريق، دانش آموزان با محيط مسجد بيشتر آشنا شوند.
- بزرگ ترها کوچک ترها[1] را به مسجد ببرند ولي توجه به رفتارشان با آن ها نيز بکنند که آن ها را از مسجد رفتن دل سرد نکنند.
«فرزندان را از سنين پنج يا شش سالگي با خود به مسجد ببريد تا انجام مراسم مذهبي را توسط مردم ببينند و سعي کنيد که در اين برنامه ريزي، کودکان خسته نشوند و از اين کار احساس نفرت نکنند».
- «مساجد را پرکنيد که مساجد سنگرند و محراب يعني جايي که حرب (جنگ و مبارزه) از آن جا آغاز شود.
شيطان ها از مساجد و نماز ميترسند، آن ها ميخواهند از نماز جلوگيري کنند و بعد از خالي کردن سنگرها، حمله کنند»[2] .
- کلاسهاي آموزش قرآن و احکام و جلسات تفسير قرآن بهترين مکانش مسجد است. همانطورکه پايگاه حکومتي اسلام درزمان پيامبر صلي الله عليه و آله از مسجد شروع شد و آموزش و تفسير قرآن نيز برپا بود.
- ادارات و نهادها، مراسم ميلاد و جشن هاي مذهبي را به جاي برگزار کردن در سالن ها و سينماها و صرف هزينه هاي گزاف براي کرايه سالن، در مساجد برگزار نمايند.
- مساجد بايد به کانون هاي ارتقاي سطح فرهنگ جامعه تبديل شوند مثلاً با تأسيس بنياد خيريه، بخش فرهنگي، کتاب خانه، واحد مشاوره براي جذب نوجوانان و جوانان با برنامه ريزي منظم و دعوت از والدين.
- مساجد ايران بايد شايسته جمهوري اسلامي ايران باشد لذا بخش عمدهاي از اعتبارات مالي و فرهنگي مساجد را بيش از پيش، دولت بايد متعهد شود.
[1] بچه کوچک ترهايي که ادرار مي کنند آن ها را نبريد.
[2] صحيفه نور، (تهران، سازمان مدارک انقلاب اسلامي، 1370)، ج 12، ص 148-149.