آداب ورود به مسجد و حضور در آن مکان

دعا هنگام ورود:

 عَن عَليّ عليه السلام: اِنَّ رَسُولَ اللّهِ کَانَ اِذَا دَخَلَ المَسجِدَ قَالَ: اَللّهُمَّ افتَح لي اَبوَابَ رَحمَتِکَ فَاِذَا خَرَجَ قالَ اللّهُمَّ افتَح لِي اَبوَابَ رِزقِکَ :

از اميرالمؤمنين نقل شده است که: «پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله چون وارد مسجد مي‌شدند مي‌فرمودند: بار خدايا! درهاي رحمت خود را به روي من بگشا و به هنگام بيرون رفتن مي‌فرمودند: بار خدايا! درهاي روزي خود را بر من بگشا»[1] .

[1] جامع احاديث الشيعه، معزي ملايري، شيخ اسماعيل، ج 4، ص 476.

پاکيزه بودن و خواندن دعا

عَن اَبي جعفر عليه السلام قَالَ: اِذَا دَخَلتَ المَسجِدَ وَاَنتَ تُرِيدُ اَن تَجلِسَ فَلَاتَدخُلهُ اِلاَّ طَاهِراً وَاِذَا دَخَلتَهُ فَاستَقبِلِ القِبلَةَ ثُمَّ ادعُ اللّهَ وَاسئَلهُ وَسَمِّ حِينَ تَدخُلُهُ وَاحمَدِ اللّهَ وَصَلِّ عَلَي النَّبِيِّ صلي الله عليه و آله :

از امام باقر عليه السلام نقل شده که فرمودند:

«چون به مسجد درآمدي و قصد نشستن داشته باشي با طهارت باش و به هنگام ورود روي به قبله کن و خداي را بخوان و حاجت بطلب و به موقع ورود، بِسمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ الحَمدُلِلّهِ بگو و صلوات و درود به پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله اهدا کن»[1] .

[1] همان، ص 478.

نماز تحيت

قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: اَعطوُا المَسَاجِدَ حَقَّهَا رَکعَتَينِ قَبلَ اَن تَجلِسَ:

رسول اکرم صلي الله عليه و آله مي‌فرمايد: «حق مسجدها را (به هنگام ورود) پيش از آن که بنشينيد با دو رکعت نمازگزاردن ادا کنيد (نماز تحيّت مسجد)»[1] .

 [1] کنزالعمال، ج 7، ص 657.

نشستن در مسجد به انتظار نماز

عَنِ النَّبِيِّ صلي الله عليه و آله : اَلجُلُوسُ في المَسجِدِ اِنتِظَاراً لِلصَّلَوةِ عِبادَةٌ مَالَم يُحدِث، فَقيِلَ يَا رَسُولَ اللّهِ وَ مَا الحَدَثُ ؟ قالَ: اَلاِغتِيَابُ :

از رسول خدا صلي الله عليه و آله نقل شده است:

«نشستن در مسجد به انتظار فرا رسيدن هنگام نماز عبادت است تا وقتي که از شخصي حدثي سر نزند، عرض شد: حدث چيست؟ فرمود ند: غيبت کردن از ديگري»[1] .

[1] محجة البيضاء، فيض کاشاني، (تهران، المکتبه الاسلاميه)، ج 1، ص 357.

قرآن و ذکر خدا

قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: کُلُّ کَلَامٍ فِي المَسجِدِ لَغوٌ اِلاَّ القُرانَ وَ ذِکرُ اللّهِ وَمَسأَلَةً عَن خَيرٍ اَو اِعطَائُهُ:

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: «هر سخن گفتن در مسجد لغو و بيهوده است به جز خواندن قرآن و ذکر خدا کردن و در امور خير سؤال و پرسش نمودن و يا عطا کردن خير»[1] .

[1] کنزالعمال، ج 7، ص 671.

نکوهش سخن گفتن از دنيا در مسجد

عَنِ النَّبِيِّ صلي الله عليه و آله: يَاتِي فِي ءَاخِرِ الزَّمَانِ نَاسٌ يَاتُونَ المَسَاجِدَ فَيَقعُدُونَ فيِهَا حِلَقاً ذِکرُهُمُ الدُّنيَا وَ حُبُّ الدُّنيَا لَا تُجَالِسُوهُم فَلَيسَ لِلّهِ فيِهِم حَاجَةٌ:

رسول اکرم صلي الله عليه و آله فرمودند: «در آخر الزمان مردمي وجود دارند که چون به مساجد روند، دور هم بنشينند سخن از دنيا و محبت به دنيا گويند شما با آن ها هم نشيني منماييد زيرا خدا را با آن ها کاري نيست».

جنب نبايد در مسجد بنشيند

عَن عَلِيٍّ عليه السلام عَن رَسُولِ اللّهِ صلي الله عليه و آله اَنَّهُ نَهَي اَن يَجلِسَ الجُنُبُ فِي المَسجِدِ:

از علي عليه السلام نقل است که فرمود: «رسول اکرم صلي الله عليه و آله از نشستن جنب در مسجد نهي فرموده است»[1] .

[1] دعائم الاسلام، ج 1، ص 49.

قصاص، فرياد و جستن گمشده ممنوع

نَهَي رَسُولُ اللّه‌ صلي الله عليه و آله: اَن يُستَفادَ فِي المَسجِدِ اَو يُنشَدَ فيِهِ اَو تُقَامَ فِيهِ الحُدُودُ:

رسول خدا صلي الله عليه و آله از قصاص کردن يا فرياد کشيدن براي اعلام يا جستن گمشده يا اقامه حدود در مسجد نهي فرموده است[1] .

[1] سنن بيهقي، ج 10، ص 103.

اجراي حدود در مسجد ممنوع

قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: لَا تُقَامُ الحُدُدُ فِي المَسَاجِدِ:

رسول‌اکرم صلي الله عليه و آله فرمود:«درمساجد نبايد اجراي حدود شرعي‌ نمود»[1] .

[1] کنزالعمال، ج 7، ص 669.

بعد از خوردن سير و پياز به مسجد نرويد

عَن جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ صلي الله عليه و آله: اَنَّهُ سُئِلَ عَن اَکلِ الثَّومِ وَ البَصَلِ وَ الکُرَّاثِ نَيّاً وَ مَطبُوخاً قَالَ: لَا بَاسَ بِذَلِکَ وَ لَکِن مَن اَکَلَهُ نَيّاً فَلَا يَدخُلِ المَسجِدَ فَيُوذِي بِرَائِحَتِهِ:

از امام صادق عليه السلام درباره خام و پخته خوردن سير و پياز و تره سؤال شد فرمود: «مانعي ندارد ولي هر که آن ها را خام بخورد به مسجد در نيايد تا از بوي آن مردم را آزار ندهد»[1] .

عن اَبيِ بَصِيرٍ عَن اَبيِ عَبدِاللّهِ عليه السلام عَن ءَابَائِهِ عَن عَلِيٍّ عليه السلام قَالَ: مَن اَکَلَ شَيئاً مِنَ المُوذِيَاتِ ريِحُهَا فَلَا يَقرُبَنَّ المَسجِدَ:

ابوبصير‌از امام‌صادق عليه السلام ازپدران بزرگوارش ‌از اميرالمؤمنين عليه السلام روايت کرده که فرمودند: «هر کس چيزي از خوردني هايي که بوي آن مردم را مي‌آزارد بخورد نبايد به مسجد نزديک گردد»[2] .

 [1] جامع احاديث الشيعه، معزي ملايري، شيخ اسماعيل، ج 4، ص 484.

[2] همان ص 482.

لباس و زيبايي

(يَا بَنِي ءَادَمَ خُذوُا زيِنَتَکُم عِندَ کُلِّ مَسجِدٍ):

اي فرزندان آدم! زينت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود برداريد»[1] .

اين يک قانون هميشگي است که شامل تمام قرون و اعصار مي‌شود. زينت هم مي‌تواند اشاره به «زينت هاي جسماني» باشد که شامل پوشيدن لباس هاي مرتب و پاک و تميز و شانه زدن موها و به کار بردن عطر و مانند آن مي‌شود و هم شامل «زينت هاي معنوي» يعني صفات انساني و ملکات اخلاقي و پاکي نيت و اخلاص.

با توجه به وسعت مفهوم آيه طبق بعضي تفاسير، به طور ضمني نکوهشي است از عمل زشت جمعي از اعراب در زمان جاهليت که به هنگام آمدن به مسجدالحرام و طواف خانه خدا کاملا عريان و برهنه مي‌شدند و هم اندرزي است به آن ها که به هنگام نماز و يا رفتن به مساجد لباس هاي کثيف و مندرس و يا لباس هاي مخصوص منزل را در تن مي‌کنند و در مراسم عبادت خدا به همان شکل شرکت مي‌نمايند. در حالي که طبق آيه فوق و رواياتي که در اين زمينه وارد شده است دستور داريم بهترين لباس‌هاي خود را به هنگام شرکت در مساجد بپوشيم.

به طور کلي در اسلام استفاده کردن از زيبايي هاي طبيعت، لباس زيبا و متناسب، به کار بردن انواع عطرها و امثال آن نه تنها مجاز شمرده شده بلکه به آن توصيه و سفارش نيز شده است.

 [1] اعراف، آيه 31.

نمونه‌اي از پاکيزگي و زيبايي

به عنوان نمونه در تاريخ زندگي امام حسن عليه السلام مي‌خوانيم هنگامي که به نماز بر مي‌خاست بهترين لباس هاي خود را مي‌پوشيد سؤال کردند چرا بهترين لباس خود را مي‌پوشيد؟ فرمود:

«اِنَّ اللّهَ جَمِيلٌ و يُحِبُّ الجَمَالَ، فَاَتَجَمَّلُ لِرَبِّي وَ هُوَ يَقُولُ: (خُذُوا زِينَتَکُم عِندَ کُلِّ مَسجِدٍ): خداوند زيبا است و زيبايي را دوست دارد و به همين جهت، من لباس زيبا براي راز و نياز با پروردگارم مي‌پوشم و هم او دستور داده است که زينت خود را به هنگام رفتن به مسجد برگيريد»[1] .

در حديث ديگري مي‌خوانيم که يکي از زاهدان ريايي به نام عباد بن کثير با امام صادق عليه السلام روبرو شد، در حالي که امام لباس نسبتاً زيبايي بر تن داشت به امام گفت: تو از خاندان نبوّتي، و پدرت (علي عليه السلام) لباس بسيار ساده مي‌پوشيد چرا چنين لباس جالبي بر تن تو است؟ آيا بهتر نبود که لباس کم اهمّيّت‌تر از اين مي‌پوشيدي؟ امام فرمود: واي بر تو‌اي عباد!

(مَن حَرَّمَ زيِنَةَ اللّهِ الَّتِي اَخرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيّبَاتِ مِنَ الرِّزقِ):

چه کسي حرام کرده است زينت‌هايي را که خداوند براي بندگانش آفريده و روزي هاي پاکيزه را؟»[2] .

[1] وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي، (دار الاحيا، بيروت، 1319)، ج 3، ابواب احکام الملابس.

[2] اعراف، آيه 32.

بهداشت مساجد

(اَن طَهِّرَا بَيتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَ العَاکِفيِنَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ):

خانه مرا براي طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان (نمازگزاران) پاکيزه داريد»[1] .

اين آيه درباره طهارت خانه کعبه است و منظور از طهارت و پاکيزگي، پاک ساختن ظاهري و معنوي اين خانه توحيد از هرگونه آلودگي است از جمله پاک سازي از مشرکان، از بت ها و از آلودگي‌هاي حيواناتي که قرباني مي‌کنند[2] .

نماز بايد در محيطي پيراسته از هرگونه آلودگي انجام بگيرد[3] .

[1] بقره، آيه 125 و حج، آيه 26 با کمي تفاوت.

[2] تفسير نمونه، ناصر، مکارم شيرازي، (تهران، دارالکتب الاسلاميه، 1365)، ج 1، ص 448.

[3] تفسير نمونه، ناصر، مکارم شيرازي، (تهران، دارالکتب الاسلاميه، 1365)، ج 14، ص 68.

ادب حضور در مساجد

-  صداي مؤذن را لبيک بگوييم.

 - امام جماعت را تنها نگذاريم.

- به کساني که وارد مسجد مي‌شوند احترام بگذاريم.

- احترام مسجد را نگه داريم.

- از فرياد کشيدن و سر و صداي زياد بايد خودداري کنيم.

- در محوطه مساجد نبايد شوخي‌هاي بي مورد کنيم.

- داخل مسجد سيگار نکشيم. فضاي مسجد بايد از همه آلودگي‌ها محفوظ بماند.

- از کارهاي دنيايي صحبت نکنيم.

- هيچ کس حق ندارد در مسجد پز بدهد.

- احترام و شخصيت افراد را بايد حفظ کرد. اگر کسي به بچه‌اي بگويد برو آن طرف بنشين و در جاي او بنشيند آن مکان غصبي است.

- هر کس در هر جاي مسجد نشست هيچ کس حق ندارد او را از جاي خود بلند کند.

- کسي که در مسجد براي نماز خواندن جا گرفته و مهر گذاشته (مثلاً براي وضو گرفتن رفته) ديگري نمي تواند در جاي او بنشيند.

- هنگام سخنراني و يا خطبه هاي نماز جمعه، بهتر است از حرف زدن با يکديگر خودداري کرد.

- خانم هاي محترم بايد آداب مسجد را رعايت کنند و سرجا و محل نشستن با همديگر بگو و مگو و مشاجره ننمايند.

- از غيبت کردن و عيب جويي ديگران در مسجد بايد خودداري کرد.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :