■ احکام وقت نماز و قبله با ادبیات ویژه
بسم الله الرحمن الرحیم
منبع: دو رکعت قصه
تهیه کننده: مرکز تخصصی نماز
احکام وقت نمازها
استحباب نماز خواندن در اول وقت(1)
دوربينم رو روي صورتشون زوم کرده بودم. تصويرشون از شبکه هاي مهم جهان پخش مي شد. خيلي از معروف ترين خبرنگارهاي جهان توي «نوفل لوشاتو» جمع شده بودند که گزارش تهيه کنند. سوال و جواب هاي مهمي رد و بدل مي شد.
هنوز يک حلقه هم تمام نکرده بودم که وسط کنفرانس، يک دفعه آقاي خميني بلند شد و جلسه رو ترک کرد! همه تعجب کردند. چي شده؟ چه مشکل مهمي پيش آمده؟!
مترجم مي گفت: آقاي خميني گفته: «الان وقت نماز ظهره.»
بعداً فهميدم که مسلمون ها دوست دارند حتماً نمازهاشون رو اول وقت بخونند.
استحباب نماز خواندن در اول وقت (2)
«مسافرين گرامي پرواز شماره ي 395 به مقصد جده، هرچه سريع تر به هواپيما سوار شوند. هواپيما آمده حرکت مي باشد.» براي آخرين بار هم اعلام کرد، اما مگه مي تونست سوار بشه؟ ساعت حرکت هواپيما با اذان ظهر مطابق شده بود. عمره مهم تر بود يا نماز اول وقت؟!
بالاخره تصميم گرفت. بي خيال بليط و تمام زحمت هايي که کشيده بود شد. رفت نمازخونه و نمازش رو خوند. بعد از نماز، به سالن فرودگاه اومد تا به شهرش برگرده. بلندگو اعلام کرد: «با عرض پوزش از تأخير در پرواز شماره 395، نقص فني پيش آمده برطرف شده است. مسافرين هرچه سريع تر به هواپيما سوار شوند.»
لبخندزنان خدا رو شکر کرد و سوار هواپيما شد. چند سال بعد توي محراب عبادتش، شهيدش کردن. دومين شهيد محراب رو مي گم؛ شهيد آيت الله دستغيب (رحمة الله عليه)
لزوم اطمينان پيدا کردن به وقت براي شروع نماز
کشيد کنار جاده و زد روي ترمز. بلند گفت: فقط يک ربع مي ايستيم. يه استراحت مختصري بکنيد، بعد هم سريع بياييد بالا. کسي دير نکنه ها!
هنوز چند دقيقه اي به اذان مغرب مونده بود. نمي دونستم بايد چه کار کنم، از يه طرف، فقط وقتي مي تونستم نمازم رو بخونم که مطمئن باشم مغرب شده. از اون طرفم اگه نمي خوندم، معلوم نبود کي نگه داره.
شانس آوردم. مسافرا طول دادند، خود راننده هم. اونقدر که مغرب شد و نمازم رو خوندم.[1].
[1] أجوبة الاستفتائات مقام معظم رهبري، 350.
کسي که نمي داند چند دقيقه بعد نمازش قضا مي شود
پاک گيج شده بودم. خواب مي ديدم ساعت داره زنگ مي زنه. کلي اعصابم خورد شده بود. بيدار شدم. زنگ ساعت، خونه رو گذاشته بود روي سرش. کوبيدم روش و ادامه ي خواب.
دوباره که بلند شدم، هوا روشن بود. خواب مونده بودم. نمي دونستم چند دقيقه به طلوع آفتاب مونده، ولي گمان داشتم اگر بخوام وضو بگيرم نمازم قضا مي شه.[1] .
سريع تيمم کردم و به نيت مافي الذمه [2] نمازم رو بستم. سوره و مستحبات رو که حذف کردم هيچ، تازه توي رکوع و سجود هم يک بار سبحان الله مي گفتم.
بالاخره تموم شد. نمازم درست بود، ولي اين رسمش نيست.[3]
[1] کسي که گمان دارد وضو گرفتن يا غسل کردن موجب قضا شدن قسمتي از نمازش مي شود بايد تيمم کند، حتي اگر گمان دارد که با خواندن سوره يا 3 بار گفتن ذکر رکوع و سجود قسمتي از نمازش از وقت خارج مي شود بايد به خواندن حمد و يک بار گفتن سبحان الله در ذکر رکوع و سجود بسنده کند.
ولي کسي که گمان ندارد و فقط احتمال مي دهد وضو گرفتن يا غسل کردن موجب قضا شدن نماز مي شود بعد از وضو يا غسل نماز خود را به صورت عادي به جا مي آورد.
توجه داشته باشيم که تأخير نماز تا حدي که نتوانيم با وضو يا غسل نمازمان را به صورت کامل بخوانيم حرام مي باشد.
[2] يعني هرچه برگردنش است، قضا باشد يا اداء.
[3] عروة الوثقي، ج1، ص 356 - 357.
وقت نماز مغرب و عشاء
قبل از شام گفتم: غذا بخورم، بعد نماز مي خونم. بعد از شام سنگين شده بودم، گفتم: بعد از اين سريال. خلاصه اون قدر اين پا و اون پا کردم تا ساعت 12 شد.
حالا نمي دونستم نمازم قضا شده يا نه. بي خيال فيلم شدم و تکمه قرمز بالاي کنترل رو فشار دادم. بعد هم صاف رفتم سراغ قفسه کتاب ها. پيداش کردم:
با کوتاهي و بلندي روزها، شب ها هم کوتاه و بلند مي شوند. بنابراين ساعت 12 شب، هميشه نيمه شب نيست. معمولاً يازده ساعت و ربع بعد از اذان ظهر در همه ي سال، نيمه شب است و آخر وقت نماز مغرب و عشاء مي باشد. البته کسي که خداي ناکرده تا اين وقت نمازش را نخوانده گناه کرده، ولي بايد تا قبل از اذان صبح آن را[1] بخواند، اما به نيت مافي الذمه.[2] .
[1] در فتواي مقام معظم رهبري اين حکم، نسبت به نماز مغرب، به صورت فتوا و نسبت به نماز عشاء، به صورت احتياط واجب مي باشد.
[2] أجوبة الاستفتائات مقام معظم رهبري، 363.
لزوم رعايت ترتيب در بين نمازها
«باز هم مسجد دير شد.» کاش مسجدها هم يه ناظم داشت تا ما اين قدر دير نکنيم.
پام رو که توي مسجد گذاشتم نماز ظهر تموم شد. ظهرم رو فرادا خوندم و عصر رو به امام اقتدا کردم. بايد ترتيب نمازها مراعات بشه. نمي شه اول عصر رو با جماعت بخونم بعد ظهر رو فرادا.[1] [2] .
[1] البته اين فرد مي توانسته نماز ظهر خود را به نماز عصر امام اقتدا نموده و سپس نماز عصرش را به صورت فرادا به جا آورد.
[2] عروة الوثقي، ج 1، في النية، مسأله 24.
رعایت قبله
بعضي وقتها که مستحب است رو به قبله باشيم(1)
آن گاه که دو دستت، خدا را مي خوانند به دعا
و دلت زلال مي شود به تلاوت قرآن
و لبانت معطر مي شوند به ذکر
و نمازت را زينت مي بخشي با تعقيبات؛
در آن لحظه که پيشاني به خاک مي سايي از براي شکر، و حتي آن گاه که مي نشيني؛
رو به قبله باش.
آخر او دوست دارد که ببيند من و تو، جز خانه ي او پناهي نداريم.[1]
[1] عروة الوثقي، ج 2، ص 310، فصل فيما يستقبل له.
بعضي وقتها که مستحب است رو به قبله باشيم(2)
«به اين مي گن جشن. جشني که ميوه و شيريني اش به راه نباشه که جشن نيست.» دنبال جاي خالي مي گشتيم. محمد نشست. من هم کنارش.
ـ بي سليقه! جا بود انتخاب کردي؟! مبل هاي به او تر و تميزي رو ول کردي، روي اين صندلي ها نشستي؟!
از همه با سليقه تر محمد بود. رو به قبله نشسته بود. اون هميشه رو به قبله مي نشست.[1] .
[1] عروةالوثقي، ج 2، صفحه 310، فصل فيما يستقبل له.
روشهای پیدا کردن قبله
استفاده از قبله نما
هر چهارتامون مثل نعش دراز شديم بغل وسايل. از کت و کول افتاديم. اين هم دردسر خونه ي اجاره اي. هر سال بايد خونه به دوش باشي.
يه ساعت بعد حميد رفت ناهار بگيره. ما هم چون قبله رو نمي دونستيم براي نماز اين پا و اون پا مي کرديم.
بيست دقيقه بعد حميد اومد. با چند تا غذا و يه قبله نما.
استفاده از موقعيت جغرافيايي ايران
بايد هر جوري بود اطلاعات دقيق عمليات رو به بچه ها مي داديم. کارمون تا شب طول مي کشيد. بايد نماز ظهر و عصر رو وسط بيابون مي خونديم. مي دونستم توي ايران اگه به سمت جنوب غربي بايستيم تقريباً به طرف قبله ايم.
شرق و غرب رو از طلوع و غرب خورشيد پيدا کردم. شرق و غرب که مشخص شد، پيدا کردن جنوب غربي کاري نداشت.
کسي که نمي توند به صورت معمولي رو به قبله بايستد
شده بودم مثل موميائي ها. چهار دست و پام رو گچ گرفته بودند. هرکسي مي اومد ملاقاتم کلي مي خنديد. تا حالا همه جوره نماز خونده بودم ولي درازکي نه!
موقع نماز چون نمي تونستم بايستم يا بشينم، خوابيده نماز مي خوندم.
مي گفتم تخت رو عمود به قبله بذارند؛ اون وقت به پهلوي راست مي خوابيدم، مثل مرده توي قبر. سرم طرف راست قبله بود و پاهام به طرف چپ. اين طوري تمام بدنم رو به قبله مي شد.[1]
[1] توضيح المسائل امام خميني (ره)، مسأله 779.
کسی که با استفاده از راهی معتبر به طرفی نماز خوانده ولی بعد متوجه شده که قبله آن طرف نبوده است
انحراف کمتر از 90 درجه
براي خودش يه پا ستاره شناس بود. خيال مي کردم حرفش ردخور نداره.
يک هفته به همون طرفي که گفته بود نماز خوندم. ولي قبله 50 ـ 60 درجه اون طرف تر بود. البته چون انحرافم از قبله، کمتر از 90 درجه بود لازم نبود دوباره نمازهام رو بخونم.[1] [2] .
[1] کسي که از راهي معتبر جهت قبله را پيدا کرده و به آن طرف نماز خوانده ولي بعداً متوجه شده که قبله جهت ديگري است در صورتي که کمتر از حدود نود درجه از قبله مايل بوده لازم نيست نمازهاي قبلي خود را دوباره بخواند.
[2] تحريرالوسيله، المقدمة الثانية في القبله، مسأله 42.
انحراف بيشتر از 90 درجه
حساب که کردم بيشتر از نود درجه بود. حسابي گرسنه بودم، فکر کنم به جاي کعبه به طرف رستوران محل نماز خونده بودم! نمي دونم از کجا يقين پيدا کرده بودم که قبله اين طرفه.
خيال کردم همه نمازهائي که اون طرفي خوندم رو بايد دوباره بخونم اما همه نمازهام درست بود. فقط چون هنوز وقت آخرين نمازم تمام نشده بود بايد اون رو دوباره مي خوندم. ايستادم ظهر و عصر رو به طرف قبله خوندم. آخه هنوز آفتاب غروب نکرده بود.[1] [2].
[1] کسي که از راهي معتبر به طرفي نماز خوانده و بعداً متوجه شده که حدود نود درجه از قبله منحرف بوده، بايد در صورتي که وقت باقي است نمازهايي را که هنوز وقت آن تمام نشده دوباره بخواند مثلاً اگر هنوز غروب نشده و وقت خواندن نماز ظهر و عصر باقي است آن دو را دوباره بخواند.
[2] تحريرالوسيله، المقدمة الثانية في القبله، مسأله 4.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
