اسرار وضو

وضو، فرمان الهي

«يا ايها الذين آمنوا اذا قمتم الي الصلوة فاغسلوا وجوهکم و ايديکم الي المرافق و امسحوا برؤسکم و ارجلکم الي الکعبين؛ اي کساني که ايمان آورده‏ايد! هرگاه براي نماز برمي‏خيزيد صورت خود را بشوييد و دست‏هايتان را تا مرفق (بالا آرنج) شست و شو دهيد و سر و پاهاي خود را تا برآمدگي پشت پا دست بکشيد.» 

سوره‏ي مائده، آيه‏ي 6 

پيام آيه

شک نيست که وضو داراي دو فايده روشن است: 1- فايده‏ي بهداشتي2- فايده‏ي اخلاقي و معنوي از نظر بهداشتي شستن صورت و دست‏ها آن هم پنج بار و يا لااقل سه بار در شبانه ‏روز اثر قابل ملاحظه‏اي در نظافت بدن دارد، مسح کردن سر و روي پاها که شرط آن رسيدن آب به موها يا پوست تن است سبب مي‏شود که اين اعضاء را نيز پاکيزه بداريم و از نظر اخلاقي و معنوي چون با قصد قربت و براي خدا انجام مي‏شود اثر تربيتي دارد وضو گرفتن براي انسان سخت نيست در آخر آيه آمده که خداوند نمي‏خواهد براي شما مشکلي ايجاد کند بلکه مي‏خواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نمايد شايد شکر او را به جاي آوريد. 

 

وضو کليد نماز

رسول الله صلي الله عليه و آله فرمود: 

«الوضوء مفتاح الصلاة؛ وضو کليد نماز است.» 

 

نصف ايمان

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«الوضوء نصف الايمان؛ 

وضو گرفتن نيمي از ايمان است.» 

 

تقدم آب وضو بر آب خوردن

يکي از رزمندگان مي‏گويد: 

وقتي که از عمليات «و الفجر مقدماتي» برمي‏گشتيم، از پشت خاکريز ناله‏اي به گوشم خورد جلو رفتم ديدم يکي از بچه‏هاست که بدنش پر از خون است، پرسيدم: چيزي لازم داري؟ 

گفت: اگر داري فقط مقداري آب بده تا نمازم را با وضو بخوانم، چند روز است که بدون وضو و با تيمم نماز مي‏خوانم. از حالتش فهميدم بسيار تشنه است؛ ولي دنبال آب بود تا وضو بگيرد و نمازش را با وضو بخواند. 

 

 

وضوي واجب

امام باقر عليه‏السلام فرمود: 

«الوضوء فريضة؛ 

وضو گرفتن واجب است.» 

 

آراستگي ظاهر

در يک روايت زيبا از امام محمد باقرعليه‏السلام در توحيد به يکي از شاگردان خود چنين مي‏فرمايد: «اگر کسي بگويد چرا خداوند امر فرمود به وضو و به آن آغاز کرد؟ پاسخ مي‏گوييم: براي آن که عبد در مقام مناجات و گفتگو و در حال ملاقات با خالق پاک و طاهر باشد و اطاعت خود را در برابر او به اثبات رساند.» 

 

شاخص اطاعت

امام باقر عليه‏السلام فرمود: «وضو يکي از حدود دستورات الهي است که خداوند براي شناسايي مطيع و عاصي آن را واجب فرموده است.» 

 

خاموشگر دو آتش

خداوند متعال فرموده است: «براي طهارت گرفتن (وضو، غسل و تيمم) از آب و خاک استفاده کنيد.» 

(سوره‏ي مائده، آيه‏ي 6) 

درباره حکمت اين دستور گفته‏اند: زيرا خداوند انسان را از آب و خاک آفريده است و او بايد همواره اين مطلب را به ياد داشته باشد و شکر اين نعمت را به جاي آورد. 

و نيز گفته‏اند: حکمتش آن است که مؤمن دو آتش در پيش دارد: يکي آتش شهرت در دنيا و ديگري آتش عقوبت در عقبي. خداوند آب و خاک را وسيله‏ي طهارت او قرار داد تا در دنيا آتش شهوت را خاموش کند و در عقبي آتش عقوبت را. 

 

دو طهارت در وضو

«احمد بن ابي الحواري» مي‏گويد: 

شبي «ابوسليمان دارابي» آماده‏ي وضو گرفتن شد و چون خواست مشتي آب بردارد ناگهان به فکر فرورفت، تا آن که صداي مؤذن به گوش رسيد که مي‏گفت: «حي علي الصلوة»  به او گفتم: يا شيخ! نماز، نماز! 

وضو گرفت و نماز گزارد، آن ‏گاه از او پرسيدم: چرا اين همه در فکر فرورفتي؟ 

گفت: چون اراده‏ي وضو کردم با خود گفتم: وضو، طهارت و پاکي ظاهر بدن است؛ پس طهارت باطن کجاست؟ طهارت دو نوع است: يکي طهارت ظاهر که با آب و خاک (و با وضو و غسل و تيمم) به دست مي‏آيد و اين دو (آب و خاک) آتش دنيا را خاموش مي‏کنند. و ديگر طهارت باطن که با خوردن غذاي حلال و دوري از گناهان حاصل مي‏شود و اين دو طهارت، آتش دنيا و آخرت را خاموش مي‏سازند. 

 

وضوي ظاهر و باطن

«حاتم اصم» از عابدان وارسته و مخلص بود.  يکي از مسلمين به نام «عصام بن يوسف» نزد او  آمد و با اعتراض پرسيد: تو چگونه نماز مي‏خواني؟ 

حاتم گفت: هنگامي که وقت نماز فرا مي‏رسد، برمي‏خيزم و وضوي ظاهري و وضوي باطني مي‏گيرم. 

عصام گفت: وضوي باطني ديگر چگونه است؟ 

حاتم گفت: اما وضوي ظاهر، اعضاي وضو را با آب مي‏شوييم. 

اما وضوي باطن، آن اعضا را با هفت خصلت مي‏شوييم: 

1- با توبه. 

2- پشيماني از گناهان سابق. 

3- ترک دلبستگي به دنيا. 

4- ترک تعريف و ستايش مخلوقات. 

5- ترک رياست مادي. 

6- ترک کينه. 

7- ترک حسادت. 

 

صفاي قلب و باطن

امام علي بن موسي الرضا عليه‏السلام فرمود: 

«فرمان وضو براي اين صادر شده است که بندگان، هنگامي که در پيشگاه خدا مي‏ايستند و با او مناجات مي‏کنند پاک باشند و دستورات او را به کار بندند، از آلودگي‏ها و ناپاکي‏ها برکنار شوند، علاوه بر اينها، وضو خواب و کسالت را از انسان دور مي‏کند و براي قيام در پيشگاه خدا، قلب آدمي از آن نور و صفا مي‏يابد.» 

 

علت وجوب وضو

امام رضا عليه‏السلام فرمود: 

«انما امر بالوضوء ليکون العبد طاهرا اذا قام بين يدي الجبار و عند مناجاته اياه مطيعا له فيما امره نقيا من الادناس و النجاسة؛ 

 علت وجوب وضو اين است که هرگاه بنده در پيشگاه خدا به نماز مي‏ايستد و خدا را مناجات مي‏کند پاک و طاهر باشد و در حالي که اطاعت مي‏کند اوامر خدا را از پليدي‏ها و نجاست‏ها پاک شده باشد.» 

 

فلسفه‏ي وضو

در کتاب «مصباح الشريعه» از امام صادق عليه‏السلام روايت شده است که: 

«چون آهنگ طهارت و وضو کني، به سوي آب پيش رو؛ همانند اينکه به رحمت خدا نزديک مي‏شوي که همانا خداوند تعالي آب را کليد تقرب به خود و مناجات با خود و راهنماي وصول به آستانش قرار داده است و همچنان که رحمتش گناهان بندگان را مي‏سترد، آلودگي‏هاي ظاهري را  آب پاک مي‏سازد، نه چيز ديگر. 

خداوند تعالي فرمود: «اوست کسي که بادها را پيشاپيش رحمتش بشارت (دهنده) فرستاد و از آسمان، آب پاک کننده فروفرستاديم» و فرمود عزوجل: «ما هر چيز زنده را از آب آفريديم»؛ پس همچنان که همه‏ي نعمت‏هاي دنيا را به آب زندگي بخشيده، به فضل و رحمت خود حيات دل‏ها را در طاعات قرار داد، و در صفا، زلالي، پاک کنندگي و برکت آب و اينکه چسان دقيق و لطيف با همه چيز و در همه چيز آميخته مي‏شود بيانديش. و آن را در پاک نمودن اعضايي که خدا تو را به تطهيرشان امر فرموده به کار ببر و آداب واجب و مستحب آن را به جاي آور که در هر يک از آن آداب، فوايد بسياري است که هرگاه با حفظ حرمت، آنها را به کار بري به زودي چشمه‏ي فوايد آن برايت مي‏جوشد؛ سپس، با خلق خدا آميزش و معاشرت کن همانند آميخته شدن آب با همه چيز که حق هر چيز را اداء مي‏کند و در عين حال ماهيت آن، تغيير نمي‏يابد، تا از سخن رسول الله صلي الله عليه و آله که فرمود: «مؤمن خاص، همانند آب است»، پند گيري. و بايد (خلوص و) صفايت با خدا در همه‏ي عبادات و طاعاتت به صفاي آب ماند، مانند آنگاه که خداوند آن را از آسمان نازل نمود و پاک کننده‏اش ناميد. و هنگام شست و شوي اعضاي بدنت با آب، قلب خود را با تقوي و يقين پاکيزه گردان.» 

 

فوائد وضو

طولاني شدن عمر

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله مي‏فرمايند: 

«اکثر من الطهور يزد الله في عمرک؛ 

هر چه مي‏تواني بيشتر طاهر (با وضو) باش تا خداوند عمرت را زيادتر کند.» 

(ادامه روايت روشن مي‏کند که مراد از طهور، وضو است) اين وعده‏ي به حق خداوند متعال توجيه علمي و پزشکي نيز دارد که به طور طبيعي افرادي که جهات بهداشتي خصوصا نظافت پوست بدن را رعايت کنند از سلامت جسمي و دوام عمر بيشتري برخوردار خواهند بود. 

 

آثار وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«امتي الغر المحجلون من اثار الوضوء يوم القيامة؛ 

امت مرا دست و پاي نوراني باشد روز قيامت، از آثار وضو که در دنيا گرفته باشد.» 

 

زيبايي صورت در روز قيامت

مردي از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله پرسيد: روز قيامت از بين جمعيت انبوهي که از زمان حضرت نوح تا عهد شما اجتماع کرده‏اند چگونه امت خود را شناسايي مي‏کنيد؟ 

 حضرت فرمود: «امت من چهره‏هاي تابنده و درخشاني دارند که بر اثر وضوء اين زيبايي در سيماي آنان ديده مي‏شود و هيچ کس ديگر چنين ويژگي و نشاني ندارد.» 

 

رفع کسالت

امام باقر عليه‏السلام در دليل وجوب وضو مي‏فرمايد: 

«من ذهاب الکسل و طرد النعاس؛ 

وضو، موجب از بين رفتن کسالت و دوري خواب‏ آلودگي و سستي مي‏گردد.» 

 

يکي از هزاران فوايد وضو

دکتر «حسن افتخار» مي‏گويد: چندي قبل به بيماري «بيدار خوابي» مبتلا شدم، براي معالجه به «پاريس» رفتم و به پزشک متخصص مراجعه کردم،  او پس از معاينه به من دستور داد که براي نجات از اين بيماري بايد روزي چند بار دست‏ها را از مرفق و صورت و پاهايم را بشويم، من در اين حال به ياد وضويي افتادم که اسلام به مسلمانان دستور داده است، با خود گفتم شايد يکي از فوايد وضو دوري از اين بيماري باشد. 

 

فرونشاندن آتش خشم

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: «هرگاه يکي از شما خشمگين شد وضو بگيرد (تا خشم او فرونشيند)». 

 

پاک کننده اعضاء از گناه

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «زماني که بنده‏اي وضو مي‏گيرد، چون وضو صورتش را بشويد گناهان صورتش پاک مي‏شود و آن‏ گاه که دست‏هايش را شست و شو دهد گناهاني که با دست انجام داده بخشيده مي‏شود و آن‏ گاه که مسح سر مي‏کند گناهاني که با سر مرتکب شده از بين مي‏رود و چون پاهايش را مسح مي‏کشد گناهان پاهايش پاک مي‏گردد.» 

 

تبرک از آب وضوي خالص

«نفيسه» بانويي بزرگوار و با ايمان بود که در مکه متولد شد و در مدينه زندگي مي‏کرد. او دختر حسن بن زيد، و زيد فرزند امام حسن مجتبي عليه‏السلام است. نام همسرش اسحاق (فرزند امام صادق عليه‏السلام) است. نفيسه تمام قرآن و تفسير آن را از حفظ داشت، روزها پيوسته روزه مي‏گرفت و شب‏ها در حال عبادت به سر مي‏برد. او داراي ثروتي بود که به بيماران و بينوايان و عموم مردم احسان مي‏کرد. 

بسيار مي‏گريست و سي مرتبه به حج مشرف شد و بيشتر اين سفرها را با پاي پياده رفت. 

برادرزاده‏ي نفيسه (زينب دختر يحيي) مي‏گويد: چهل سال تمام عمه‏ام را خدمت کردم و در اين مدت نديدم که شبي بخوابد، يا روزي افطار کند، پيوسته شب‏ها را به قيام و روزها را به روزه مي‏گذراند. به او مي‏گفتم: چرا با خود مدارا نمي‏کني؟ 

پاسخ داد: چگونه با نفسم مدارا کنم با اين که راهي سخت و گردنه‏هايي در پيش دارم که از آنها نمي‏گذرند مگر مردمان رستگار؟! 

نفيسه، سالي با شوهرش به فلسطين مسافرت کرد تا قبر حضرت ابراهيم عليه‏السلام را زيارت کند، هنگام مراجعت از سفر، به مصر تشريف برد و در خانه‏اي سکني گرفت. در همسايگي او دختري  يهودي و نابينا بود که يک روز به آب وضوي نفيسه تبرک جست و فورا شفا يافت. يهوديان بسياري که از اين ماجرا با خبر شده بودند اسلام آوردند. مردم مصر به نفيسه عقيده‏مند شدند و با اصرار از او خواستند که در آن جا بماند. 

 

وضو کفاره‏ي گناهان

امام موسي بن جعفر عليه‏السلام مي‏فرمايد: 

من توضأ للمغرب کان وضوئه ذلک کفارة لما مضي من ذنوبه في نهاره ما خلا الکبائر و من توضأ لصلاة الصبح کان وضوئه ذلک کفارة لما مضي من ذنوبه في ليلته الا الکبائر. 

کسي که براي نماز مغرب وضو بگيرد همين وضويش کفاره‏ي گناهان آن روز اوست، مگر گناهان کبيره‏اش و کسي که براي نماز صبحش وضو  مي‏گيرد همان وضو کفاره‏ي گناهان آن شب اوست مگر گناهان کبيره‏اش.» 

 

پاداش دائم الوضو بودن

يکي از صالحان را در خواب ديدند که چهره‏اي بسيار نوراني دارد و در باغ‏هاي بهشت قدم مي‏زند، پرسيدند: مگر در دنيا چه کرده‏اي که به اين مقام رسيده‏اي؟ 

پاسخ داد: هميشه با وضو بودم. 

 

معناي وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله مي‏فرمايد: «اما معناي وضو اين است که وقتي دستت را در ظرف آب گذاشتي و بسم الله گفتي، گناهاني که با دست انجام گرفته فرومي‏ريزد. و وقتي صورتت را شستي گناهاني که با دو 

چشم و زبانت انجام گرفته فرومي‏ريزد؛ و وقتي دو دستت تا آرنج را شستي، گناهاني که با دست راست و چپ انجام گرفته مي‏ريزد؛ و وقتي سر و پاها را مسح مي‏کني گناهاني که به سويش قدم برداشتي مي‏ريزد و اين است منافعي که از وضو عايدت مي‏شود.» 

 

رحمت خدا

امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: 

«هر وقت قصد طهارت و وضو کردي پس روي به آب آور؛ چون روي آوردنت به رحمت خدا؛ زيرا خداوند آب را کليد تقرب به خويش قرار داده، همچنان که رحمت خدا گناهان بندگان را پاک مي‏کند، نجاسات و کثافات ظاهري را هم آب از بين مي‏برد و نه غير آن، و قلبت را با تقوا و يقين پاک گردان در وقتي که جوارحت را با آب شستشو مي‏دهي.» 

 

آب وضو در اختيار ديگران گذاشتن

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

«روز قيامت بنده‏اي را مي‏آورند که هيچ حسنه‏اي ندارد پس به او گفته مي‏شود فکر کن و ياد بياور آيا براي تو کار خيري هست؛ بنده فکر مي‏کند سپس مي‏گويد: خدايا! من هيچ حسنه‏اي ندارم، الا اين که فلاني از بندگان مؤمن تو (روزي) از کنار من عبور کرد و من از او طلب آب کردم و او به من آب داد و با آن وضو گرفتم و براي تو نماز گزاردم؛ پس خداوند تبارک و تعالي مي‏فرمايد: به درستي که من تو را بخشودم و دستور مي‏دهد او را داخل بهشت کنند.» 

 

مرگ با وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«شش خصلت است که اگر هر مسلمان يکي از آنها را داشته باشد نمي‏ميرد، مگر اينکه خدا ضمانت بهشت رفتنش را خواهد نمود، يکي از آن شش خصلت آن است که: انسان وضو بگيرد، بهترين وضو، سپس جهت نماز به طرف مسجد (از خانه) حرکت کند، پس اگر در اين صورت بميرد، خدا ضامن (بهشت رفتن او) خواهد بود.» 

ريزش گناهان

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«اي علي! به خدايي که مرا بشارت دهنده و ترساننده مبعوث کرده، هر کدام‏تان که براي وضو گرفتن حرکت مي‏کند، گناهان از اعضا و جوارحش  فرومي‏ريزد و آنگاه که با صورت و قلبش رو به خدا (به نماز) مي‏ايستد، از نمازش خارج نمي‏شود مگر اين که همه‏ي گناهانش بخشيده شده، مثل روزي که از مادر متولد شده است.» 

 

تاثير وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«خللوا بين اصابعکم لا يخلل الله بينها بالنار؛ 

هنگام وضو ميان انگشتان خود فاصله دهيد تا خدا به وسيله آتش ميان آنها را فاصله ندهد.» 

 

دائم الوضوء

درک ثواب شهداء

در روايات، تأکيد زيادي بر دائم الوضوء بودن شده است. دائم الوضوء بودن يعني يک رشته دائمي عبادي با خدا داشتن، يعني صيقل دادن منظم روح، يعني زدودن غبار از دل. 

در روايتي پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله ضمن تأکيد بر حفظ اين امتياز در تمامي حالات مي‏فرمايد: 

«و ان استطعت ان تکون ابدا علي وضوء فافعل فان ملک الموت اذا قبض روح العبد و هو علي وضوء کتب له شهادة.» 

يعني: «اگر مي‏تواني هميشه با وضو باشي اين عمل را ترک نکن؛ چرا که ملک الموت آنگاه که روح بنده‏اي را که با وضو باشد بگيرد او را شهيد محسوب خواهد نمود.» 

 

اهتمام شهيد مطهري به وضو

در شرح حال آيت‏الله شهيد مطهري قدس سره آمده است که: 

او هميشه با وضو بود و به اين کار توصيه مي‏کرد، نسبت به انجام فرايض فرزندان خود نظارت دقيق داشت، بعد از نماز مغرب و عشا سجده‏هاي طولاني به جاي مي‏آورد و از سن تکليف به بعد، هيچ‏ گاه نماز شبش ترک نشد. 

 

ذکر هنگام وضو

حجةالاسلام و المسلمين سيد هادي موسوي مي‏گويد: 

امام خميني (رحمة الله) دايم الوضو بودند و هيچ‏ گاه ديده نشد که ايشان بدون وضو به اطاق خود مراجعت نمايند. بارها شاهد بودم امام به هنگام وضو گرفتن اذکار مستحبي را که بايد حين وضو بخوانند مي‏خواندند. 

 

بيداري در هنگام طلوع فجر

ميرزا حبيب‏الله رشتي هنگام طلوع فجر از دنيا رفت. او در لحظه‏هاي پاياني عمرش با نگاهي به فجر گفت: در عمر خود هيچگاه نشد فجر طلوع کند و من خواب باشم. 

 

ذکر هنگام وضو

 

ذکر موقع وضو

خانم زهرا مصطفوي مي‏گويند: 

يک روز که امام مشغول وضو گرفتن بودند به نحوه‏ي وضو گرفتن ايشان دقت کردم. ديدم ابتدا دست ‏شان را زير شير آب مي‏گيرند و با دست ديگر آهسته شير را به مقدار کمي باز مي‏کنند دست ‏شان که پر مي‏شد شير را مي‏بستند و آب را به صورت‏ شان مي‏زدند. بعد دوباره اين کار را تکرار مي‏کردند و بعد دو مرتبه دستشان را زير شير آب مي‏گرفتند، که دست چپ را بشويند و يک بار آب مي‏ريختند و با نم دست، دست ديگر را تر مي‏کردند و باز يک بار ديگر آب مي‏ريختند و ضمن اين که ذکرهايي را هم مي‏خواندند هر حرکت را که مي‏خواستند انجام دهند رو به طرف قبله برمي‏گشتند و آن عمل را انجام مي‏دادند. 

 

کفاره‏ي گناهان

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

«هر کس در حال وضو نام خدا را بر زبان جاري کند، تمام بدنش پاک گردد و وضويش تا وضوي ديگر کفاره‏ گناهان اوست ما بين آن دو وضو.» 

وضوی کامل

 

وضوي نيکو

امام صادق عليه‏السلام فرمود: «هر کس که وضو بگيرد و نيکو وضو گيرد سپس دو رکعت نماز بخواند و رکوع و سجودش را کامل به جاي آورد و بعد سلام داده، خدا و رسولش را ستايش نمايد، آنگاه حاجت بخواهد، حقيقتا که در وقت استجابت، حاجت خواسته و هر کس در وقت قبولي و استجابت دعا حاجت بخواهد ضرر نکرده است.» 

 

نورانيت پيشاني

امام حسن عسکري عليه‏السلام فرمود: 

«حضرت موسي عليه‏السلام به پيشگاه خداي متعال عرض کرد: پروردگارا! کسي که از ترس تو وضوي کاملي بگيرد چه پاداشي دارد؟ 

خداوند فرمود: روز قيامت او را برمي‏انگيزم در حالي که نوري از پيشاني‏اش مي‏درخشد.» 

 

طهارت کامل

امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: «تمام و کمال نيست نماز، مگر از کسي که داراي طهارتي شاداب و رسا و کامل باشد، که نه فاسد و تباه باشد و نه مشکوک، کسي که حق را شناخته و به نماز مي‏ايستد و فروتن شده و در عبادت ثابت‏ قدم است، چنين فردي در نماز خود را بين يأس و طمع و بين صبر و بي‏تابي مي‏بيند، هرگاه نمازگزار چنين نمازي خواند، آن نمازي را که به او امر شده و از او خبر داده شده به جاي آورده است؛ و حقيقتا نمازش همان نمازي خواهد بود که از فحشا و منکرات بازمي‏دارد.» 

 

اثر وضوي نيکو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«من توضأ فاحسن الوضوء خرجت خطاياه من جسده؛ 

کسي که نيکو وضو بگيرد، خطاهايش از جسم او خارج مي‏شود.» 

 

کامل گرفتن وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«اسباغ الوضوء علي المکاره من الکفارات؛ 

کامل گرفتن وضو در حال سختي، کفاره‏ي (گناهان) است.» 

 

نماز با طهارت

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

«لا يتم الصلاة الا لذي طهر سابغ؛ 

نماز تمام و مورد قبول نيست، مگر با طهارت کامل.» 

تجدید وضو

اثر تجديد وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«الوضوء علي الوضوء نور علي نور؛ 

وضوي پس از وضو بسيار پسنديده است.» 

 

تجديد وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«من جدد وضوءه من غير حدث جدد الله توبته من غير استغفار؛ 

هر کس وضويش را بدون اينکه باطل شود تجديد کند، خداوند توبه‏اش را بدون استغفار تجديد مي‏کند.» 

 

شرط اجابت دعا

در حديث قدسي چنين آمده است که: 

«هر کس وضويش باطل شود و وضو نگيرد به من جفا کرده است و هر کس وضو بگيرد و دو رکعت نماز نخواند باز هم به من جفا کرده است و هر کس وضو بگيرد و نماز بخواند و از من تقاضايي بکند و من به او جواب ندهم چه خواسته‏ي او در ارتباط امر دين باشد يا دنيا، من به او جفا کرده‏ام و من خداي جفاکار نيستم.» 

 

 

سیره معصومین

نخستين وضو گيرنده

در روايت آمده است که: 

چون رسول خدا صلي الله عليه و آله به پيامبري مبعوث شد، نخستين کسي که به او ايمان آورد خديجه بود، اندکي بعد جبرئيل نزد پيامبر آمد تا وجوب نماز را براي او بيان کند، جبرئيل در کنار دره‏اي، چشمه‏اي از آب گوارا آشکار ساخت و وضو گرفت و پيامبر هم وضو را آموخت، آن گاه دو رکعت نماز خواندند و رسول خدا صلي الله عليه و آله در حالي که از اين فرمان خدا بسيار خوشحال و شادکام بود به خانه برگشت و همراه خديجه کنار چشمه آمدند و هر دو همان طور که جبرئيل وضو گرفته بود وضو گرفتند و دو رکعت نماز گزاردند و از آن پس پيامبر صلي الله عليه و آله و خديجه، پنهاني نماز مي‏خواندند. 

 

تغيير رنگ رخسار علي

هنگامي که حضرت علي عليه‏السلام مشغول وضو مي‏شد رنگ چهره‏اش از ترس خدا تغيير مي‏کرد. 

 

وضوي صحيح

روزي امام حسن عليه‏السلام و امام حسين عليه‏السلام در دوران کودکي خويش، پيرمردي را ديدند که وضو مي‏سازد. آن پيرمرد، اشتباه وضو مي‏گرفت و آن دو کودک هوشمند دريافتند که بايد به شکلي او را از اشتباه بيرون آورند. لحظه‏اي فکر کردند و نقشه‏اي کشيدند. آنگاه به نزد او رفته و در مقابل وي درباره‏ي وضو گرفتن با هم صحبت نمودند. 

امام حسن عليه‏السلام مي‏گفت: «وضوي من درست است.» و امام حسين عليه‏السلام پاسخ داد: «برادر! وضوي من نيز صحيح مي‏باشد.» 

سپس از پيرمرد - که به آنها مي‏نگريست - خواستند درباره‏ي وضوي آنها داوري کند. 

پيرمرد پس از مشاهده‏ي کار آنها دريافت که هر دو کودک کاملا صحيح وضو مي‏گيرند و اين خود او مي‏باشد که در انجام اين کار اشتباه دارد. 

پس به آنها گفت: اي کودکان هوشمند! وضوي شما درست است. من وضو ساختن را ياد نگرفته بودم که اينک آموختم!

 

وضوي امام حسن مجتبي

«کان الحسن بن علي عليهم‏السلام اذا توضأ ارتعدت مفاصله و اصفر لونه فقيل له: في ذلک فقال: حق علي کل من وقف بين يدي رب العرش ان يصفر لونه و يرتعد فرائضه؛ 

امام حسن مجتبي عليه‏السلام به هنگام وضو مفصل‏هايش مي‏لرزيد و رنگش زرد مي‏شد. جهت بروز اين حال را از آن حضرت پرسيدند، فرمود: «بر هر کسي که در مقابل پروردگار عرش مي‏ايستد، سزاوار است که رنگش زرد شود و اعضايش بلرزد.» 

 

وضوي امام سجاد

«و کان علي بن الحسين عليهم‏السلام اذا حضر الوضوء اصفر لونه؛ امام سجاد عليه‏السلام هنگامي که براي وضو گرفتن آماده مي‏شد رخسارش زرد مي‏گشت.» 

وضو در همه ی اوقات

وضو هنگام خواب

امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: 

من تطهر ثم آوي الي فراشه بات و فراشه کمسجده؛ 

کسي که وضو بگيرد و به رختخواب رود گويا در حال نماز است و رختخوابش به منزله‏ي مسجد اوست. (و اگر يادش آيد که بي‏ وضو خوابيده با همان رواندازش تيمم کند و بخوابد گويا در حال نماز است تا به ياد خداست.» 

 

وضو هنگام آرميدن

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«من بات علي طهر فکانما احيي الليل؛ 

کسي که شب را با وضو بيارامد، گويي که تمام شب را به احياء و عبادت گذرانده است.» 

 

وضو براي تلاوت قرآن

امام علي عليه‏السلام فرمود: 

«لا يقرأ القرآن اذا کان علي غير طهور حتي يتطهر؛ 

هنگامي که وضو نداريد، قرآن نخوانيد؛ تا اين که وضو گرفته شود.» 

 

وضو پيش و بعد از غذا

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

«الوضوء قبل الطعام و بعده يذهبان الفقر؛ 

وضو پيش از غذا و بعد از غذا، فقر را از بين مي‏برد.» 

 

خروج از خانه با وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«وقتي يکي شما از خانه خارج مي‏شويد با طهارت (با وضو) باشيد، در اين صورت ملائکه در حق شما دعا مي‏کنند: خدايا! او را بيامرز، خدايا! بر او رحم کن.» 

آداب وضو گرفتن

بسم الله گفتن هنگام وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«لا وضوء لمن لم يسم الله؛ 

کسي که در هنگام وضو بسم الله نگويد، انگار وضو نگرفته است.» 

 

آداب وضو

امام صادق عليه‏السلام فرمود: من توضأ و تمندل کتبت له حسنة، و من توضأ و لم يتمندل حتي يجف وضوئه کتبت له ثلاثون حسنة؛ 

کسي که وضو بگيرد و خود را با حوله خشک نمايد، يک حسنه براي او نوشته مي‏شود، و هر که وضو بگيرد و خشک نکند، بلکه صبر نمايد تا اعضاء وضو به خودي خود خشک شود، سي حسنه براي او نوشته مي‏شود.» 

 

رعايت مقدار آب وضو

يکي از فرزندان آيت‏الله ميرزا جواد آقا تهراني رحمه الله درباره ايشان مي‏گويد: در موقع وضو گرفتن، با آب يک قوري معمولي دوبار و گاهي سه بار وضو مي‏گرفتند و از اسراف جدا پرهيز داشتند و آب وضوي‏ شان هم در ظرفي جمع مي‏شد و مي‏فرمودند: آن را در باغچه‏ي خانه بريزند. 

 

مسواک هنگام هر وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«يا علي! و عليک بالسواک عند کل وضوء؛ اي علي! بر تو باد مسواک زدن به هنگام هر وضو.» 

 

مقدار آب وضو

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «براي وضو ده سير آب و براي غسل سه کيلو آب کافي است؛ ولي افرادي در آينده مي‏آيند که اين مقدار را کم مي‏شمارند (و آب زيادي مصرف خواهند کرد) که آنها برخلاف راه من مي‏روند.» 

 

وضو گرفتن رو به سوي قبله

يکي از محافظين امام نقل مي‏کند: امام هيچ‏گاه از ذکر خدا غافل نبودند و در همه حال ذکر خداوند بر زبان و قلب ايشان جاري بود. به طوري که هر روز نيايش همان روز را به جاي مي‏آوردند. 

هنگام وضو گرفتن نيز مشغول نيايش بودند و حتي در بيمارستان که بستري بودند حتما رو به قبله وضو مي‏گرفتند. 

 

کفاره‏ي گناهان بين دو وضو

رسول اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: «کسي که وضو بگيرد و نام خداي متعال را بر زبان آورد، تمام بدنش پاک مي‏گردد و هر وضو تا وضوي ديگر کفاره‏ي گناهاني است که بين آن دو واقع شده است.» 

 

شست و شوي چهار عضو

«پيش از وضو بايد چهار چيز را با چهار چيز شستشو داد: 

 

1- صورت را با آب چشم. 

2- زبان را با آب ذکر و ياد خدا. 

3- دل را با آب ترس از پروردگار. 

4- گناهان را با آب توبه و پشيماني.» 

 

وضوي رو به قبله

در شرح حال امام خميني قدس سره مي‏خوانيم که: ايشان هر وقت وضو مي‏گرفتند، تمام جزئيات وضو را رو به قبله انجام مي‏دادند، حتي اگر دستشويي رو به قبله نبود و در هر مورد پس از آنکه يک کف دست آب برمي‏داشتند شير را مي‏بستند و رو به قبله آب را روي صورت يا دست مي‏ريختند. 

 

وسواس در وضو

«ان للوضوء شيطانا يقال له [ولهان] يوسوس العبيد اذا لم يسم الله في وضوئه؛ 

شيطاني مخصوص وضو گرفتن به نام (ولهان) موجود است که هرگاه فردي موقع وضو گرفتن بسم الله نگويد اين شيطان او را وسوسه مي‏کند و به ترديد مي‏اندازد.» 

يکي از وسوسه‏هاي شايع و متداول بين مردم وسوسه در وضوست. 

اين افراد چند بار وضو مي‏گيرند و شک مي‏کنند، مسح کردم يا نه، دستم را شستم يا نه، آن قدر تکرار و طولاني مي‏کنند که وقت فضيلت عبادت مي‏گذرد، در اين مدت طولاني در مصرف آب اسراف مي‏شود. در قرآن کريم خداوند سبحان اسراف‏کاران را مذمت مي‏کند. 

 

ترک وضو

حاجت خواستن

امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: 

«من طلب حاجة و هو علي غير فلم تقض فلا يلو من الا نفسه؛ 

هر کس از خدا حاجت بخواهد در حالي که وضو ندارد، اگر حاجتش برآورده نشد نبايد غير خودش را ملامت کند.» 

 

دعاهای وضو

دعاهاي وضو

حضرت علي عليه‏السلام مي‏فرمايد: اي محمد حنفيه! هر کس وضو بسازد، همانند وضويي که من ساختم، و بگويد (دعا کند) آنچه که من گفتم، خداوند تبارک و تعالي از هر قطره آب وضوي او، ملکي را براي او مي‏آفريند، که مشغول تقديس و تکبير براي خداوند هستند. و خداوند عزوجل ثواب اين اذکار را تا روز قيامت براي او ثبت و ضبط خواهد نمود. 

1- کسي که وضو مي‏گيرد، مستحب است در موقعي که نگاهش به آب مي‏افتد بگويد: 

«بسم الله و بالله و الحمد لله الذي جعل الماء طهورا و لم يجعله نجسا؛ 

به نام خدا، و به ياري او، و حمد و سپاس مخصوص اوست که آب را پاک قرار داد، و آن را نجس قرار نداده است.» 

2- موقعي که پيش از وضو دست خود را مي‏شويد بگويد: 

«اللهم اجعلني من التوابين، و اجعلني من المتطهرين؛ 

خداوندا! مرا از توبه ‏کنندگان و پاکيزه ‏کنندگان قرار ده.» 

3- و در وقت مضمضه کردن، يعني آب در دهان گردانيدن، بگويد: 

«اللهم لقني حجتي يوم القاک، و اطلق لساني بذکرک؛ 

بارالها! تو خود به من در آن روزي که با تو ملاقات مي‏کنم دلايلم را به من تلقين نما و زبانم را براي ياد کردنت آزاد گردان.» 

4- هنگام استنشاق، (آب در بيني کردن بگويد: «اللهم لا تحرم علي ريح الجنة و اجعلني ممن يشم ريحها و روحها و طيبها؛ 

بارالها! بوييدن بوي بهشت را بر من حرام مگردان و من را از جمله کساني قرار ده که بوي بهشت را و پاکي‏هاي آن را احساس نمايم.» 

5- و در موقع شستن صورت بگويد: 

«اللهم بيض وجهي يوم تسود فيه الوجوه، و لا تسود وجهي يوم تبيض فيه الوجوه؛ 

خدايا! صورت مرا در روزي که همه‏ي صورت‏ها  در آن سياه است، سفيد گردان (که اشاره به روز جزاست، روزي که همه‏ي گناهکاران روسياه وارد مي‏شوند.) در روزي که روي‏ها سپيد مي‏گردد، رويم را سياه مگردان.» 

6- و در وقت شستن دست راست بگويد: 

«اللهم اعطني کتابي بيميني، و الخلد في الجنان بيساري و حاسبني حسابا يسيرا؛ 

خداوندا! نامه‏ي اعمال من را از جانب راست به من بده، و زندگي ابدي را از جانب چپ به من اعطا بفرما و در هنگام حسابرسي اعمال به نرمي محاسبه بفرما.» 

7- در وقت شستن دست چپ بگويد: 

«اللهم لا تعطني کتابي بشمالي، و لا من وراء ظهري، و لا تجعلها مغلولة الي عنقي، و اعوذبک من مقطعات النيران؛ 

بارالها! نامه‏ي اعمال من را به دست چپم مده، و يا از پشت سرم، و آن را همچون زنجير بر گردن من نيافکن، و به تو پناه مي‏آورم از پاره‏هاي آتش جهنم.» 

8- و موقعي که سر را مسح مي‏کند بگويد: «اللهم غشني رحمتک و برکاتک و عفوک؛ 

بارالها! سايه‏ي رحمت و برکات و عفو خويش را بر من بگستران.» 

9- و در وقت مسح پا بخواند: 

«اللهم ثبتني علي الصراط يوم تزل فيه الاقدام، و اجعل سعيي فيما يرضيک عني يا ذالجلال و الاکرام؛ 

بارالها! قدم‏هايم را بر روي پل صراط محکم بگردان، در روزي که قدم‏هاي مردم بدکار در آن مي‏لرزد، و تلاش و کوشش مرا در آن چه تو را از من راضي مي‏گرداند قرار ده، اي صاحب جلال و کرامت!» 

این مطلب را به اشتراک بگذارید :