■ ثواب نماز جماعت
توجه خداوند به نماز جماعت
«و اقيموا الصلوة و اتوا الزکوة و ارکعوا مع الراکعين؛ نماز را برپا داريد و زکات بدهيد و رکوع کنيد با رکوعکنندگان.»
نکات ويژه
1- اصل فرمان نماز با جماعت است، اساس دين اجتماع است و انزوا و گوشهنشيني محکوم است.
2- دعوت خداوند به اقامهي نماز و پرداخت
زکات و شرکت در نماز جماعت است.
3- پس از ذکر اقامهي نماز مجددا امر به رکوع با رکوعکنندگان کرده که نشانهي اهميت نماز جماعت است.
4- رکوع از اجزاي مهم در نماز جماعت است چون از نماز جماعت تعبير به رکوع شده است.
5- رسول الله (ص) و علي بن ابيطالب (ع) از مصاديق رکوعکنندگان هستند.
6- اقيمو الصلوة؛ نماز را به پا داريم، يعني تنها خودتان نمازخوان نباشيد؛ بلکه چنان کنيد که آيين نماز در جامعه انساني برپا شود و مردم با عشق و علاقه به سوي آن بيايند.
7- بعضي از مفسران گفتهاند تعبير به «اقيموا» اشاره به اين است که نماز شما تنها اذکار و اوراد نباشد؛ بلکه آن را به طور کامل به پا داريد که بهترين رکن آن توجه قلبي و حضور دل در پيشگاه خدا و
تأثير نماز در روح و جان آدمي است.
در حقيقت در آيه به دستور اشاره شده
1- نخست پيوند فرد با خالق (نماز) ميباشد.
2- سپس پيوند با مخلوق (زکات).
3- سرانجام پيوند دستهجمعي همهي مردم با هم در راه خدا.
- در حقيقت در اين سه دستور اخير نخست پيوند.
- امر خداوند به هماهنگي و وحدت بندگان در پرتو عبادت جمعي است.
- نماز جماعت در رشد و تعالي انسان تأثير دارد.
رکوعکنندگان
«يا مريم اقنتي لربک و اسجدي و ارکعي مع الراکعين؛
اي مريم (به شکرانهي اين نعمت) براي پروردگار خود خضوع کن و سجده به جاي بياور و با رکوعکنندگان رکوع نما.»
نکات ويژه
1- افراد برجسته بايد تواضع و عبادتشان بيشتر باشد. براي اولياي خدا عبادات ويژهاي سفارش شده است، همانگونه که براي پيامبر اسلام (ص) نماز شب واجب بود.
2- نماز، رکوع و سجود بهترين مصداق تشکر است.
3- مريم مامور به اطاعت خاضعانه، سجده و رکوع (نماز) در برابر پروردگارش است.
4- سخن فرشتگان با مريم و فرمان دادن به او دربارهي اطاعت خاضعانه است.
5- حضور زن در اجتماعات عبادي سفارش شده است.
6- ربوبيت الهي، مقتضي خضوع در برابر اوست.
7- نماز در آن زمان نيز داراي رکوع و سجود بوده است.
8- مريم مأمور نمازگزاردن همراه با نمازگزاران (نماز جماعت) است.
9- شرکت زنان در عبادت دستهجمعي يعني نماز جماعت سفارش شده.
10- عبادت دستهجمعي و نماز جماعت در اديان گذشته نيز بوده است.
11- ارزش عبادي جمعي و تأثير آن در رشد و تعالي انسان است. به نظر ميرسد فرمان الهي به مريم مبني بر عبادت دستهجمعي (نماز جماعت) در راستاي رشد وي باشد.
12- لزوم حضور برگزيدگان الهي، در متن جامعه.
13- امر خداوند به هماهنگي و وحدت بندگان در پرتو عبادت.
14- جواز حضور زن در نماز جماعت همراه مردان، در آيهي فوق به حضرت مريم امر نشده است که رکوع کن با زنان رکوعکننده؛ بلکه فرموده: رکوع کن با رکوعکنندگان (اعم از زن و مرد)
15- نقش مهم رکوع در نماز جماعت؛ چون از نماز جماعت به رکوع تعبير شده است، اهميت خاص آن معلوم ميگردد.
16- خداوند سه نعمت را به مريم ارزاني داشت
الف - گرينش، ب - تطهير، ج - سرآمد بودن.
و در برابر اين سه نعمت سه مسؤليت از وي خواست: قنوت، سجود، رکوع.
به نظر ميرسد هر يک از آن سه نعمت به ترتيب مقتضي هر يک از اين سه مسؤوليت باشد.
اهمیت نماز جماعت
آرزوي جبرييل
پيامبر اکرم (ص) فرمود:
«به خاطر انجام دادن هفت کار، جبرييل آرزو داشت کاش از فرزندان آدم (ع) بود؛ يکي از آن کارها، خواندن نماز با جماعت است.»
عشق ورزيدن به نماز جماعت
«ربيع بن خيثم» با آن که فلج شده بود از نماز جماعت دست برنميداشت، هر روز دست او را ميگرفتند و او پاي بر زمين ميکشيد و خود را به نماز جماعت ميرساند. شخصي به او گفت: اگر در خانه نماز بخواني بهتر است و بر تو حرجي نيست.
«ربيع» گفت: هر کس صداي «حي علي الصلوة» را شنيد لازم است که اجابت کند، اگر چه در رفتن به زحمت بيافتد.
اجابت اذانگو
رسول خدا (ص) فرمود: آن گاه که مؤذن بانگ برآورد: «اشهد ان لا اله الا الله»
خداي متعال ميفرمايد: «اي امت محمد! در هر جا که هستيد با گروهي از مردم به نماز جماعت مشغول شويد.»
سفارش لقمان
لقمان به فرزندش فرمود: پسرم! نماز را به جماعت بخوان، اگر چه روي نيزه باشد.
اولين نماز جماعت
امام صادق (ع) فرمود: «نخستين جماعتي که برگزار شد، روزي بود که رسول خدا (ص) داشت نماز ميخواند و علي بن ابيطالب اميرالمؤمنين (ع) همراه آن حضرت بود.»
تنهايي جماعت
حسن صيقل از ابي عبدالله امام صادق (ع) از کمترين تعداد جماعت پرسش کرد.
امام (ع) فرمود: «يک مرد و زن و اگر کسي در مسجد حاضر نباشد، مؤمن به تنها جماعت است؛
زيرا زماني که اذان و اقامه گفت، دو صف از فرشتگان در پشت سر او به نماز ميايستند، و اگر تنها اقامه گفت، يک صف از فرشتگان به او اقتدا ميکنند.»
و نيز پيامبر خدا (ص) فرموده: «مؤمن به تنهايي حجت و تنهايي جماعت است.»
تاخير نماز به خاطر جماعت
جميل بن صالح از امام صادق (ع) سؤال کرد: کدام يک از اين دو افضل است:
1- انسان در اول وقت نمازش را بخواند.
2- مقداري نماز را تأخير بياندازد تا با اهل مسجد به جماعت نماز بخواند، زماني که مسجد امام جماعت دارد؟
حضرت فرمود: «نماز را به تأخير بياندازد، تا با اهل مسجد نماز بخواند، زماني که مسجد امام جماعت دارد.»
کوري که عصاکش نداشت
حضرت امام صادق (ع) فرمود: رسول گرامي اسلام اراده آتش زدن منازل قومي را کرد که آنان نمازشان را در منازلشان به جاي ميآورد و به نماز جماعت حاضر نميشدند، پس در اين هنگام مرد کوري خدمت حضرت رسول (ص) رسيد و عرض کرد: يا رسول الله! چشم من بينايي ندارد (کورم) و چه بسا اذان مسجد را ميشنوم، ولي عصاکشي ندارم که مرا به نماز جماعت شما برساند.
حضرت فرمود: از منزلت تا مسجد طنابي ببند (در مواقعي که عصاکش نداري) ريسمان را بگير و خود را به جماعت برسان!»
بوي مشک در صف جماعت
عالم متقي حاج شيخ محمدباقر شيخ الاسلام (رحمه الله) فرمود: من عادت داشتم هميشه پس از فراغت از نماز جماعت با کسي که طرف راست و چپ من بود، مصافحه ميکردم. وقتي در نماز جماعت مرحوم ميرزاي شيرازي اعلي الله مقامه در سامرا، پس از نماز، با شخصي که طرف راستم نشسته بود، که يک نفر از اهل علم و بزرگوار بود، مصافحه کردم و در طرف چپ، يک نفر روستايي بود که به نظرم کوچک آمد و با او مصافحه نکردم. بلافاصله از خيال فاسد خود پشيمان شدم و به خود گفتم: شايد همين شخصي که به نظر تو شأني ندارد، نزد خداوند محترم و عزيز باشد.
فورا با کمال ادب با او مصافحه کردم، پس بوي مشک عجيبي که مانند مشکهاي دنيوي نبود، به مشامم رسيد و سخت خوش وقت و دلشاد گشتم و احتياطا از وي پرسيدم: با شما مشک است؟
فرمود: نه، من هيچ وقت مشک نداشتم.
يقين کردم که از بوهاي روحاني و معنوي است، و نيز يقين کردم شخصي است جليل القدر و روحاني. از آن روز متعهد شدم که هيچ وقت به حقارت به مؤمني نظر نکنم.
نماز جماعت در سختترين حال
پيغمبر اکرم (ص) در حال احتضار بود؛ ناگهان صداي بلال، مؤذن مدينه به گوش رسيد و اذان صبح در مدينه طنينانداز شد. رسول خدا (ص) برخاستند و وضو گرفتند، دستي بر دوش اميرمؤمنان علي (ع) و دستي بر دوش فضل بن عباس انداختند و به سختي تمام به مسجد آمدند و نماز صبح را به جماعت با مردم برگزار نمودند، بعد از نماز به سوي خانه بازگشتند و در بستر آرميدند.
شتاب به سوي نماز جماعت
يکي از مسلمين با شتاب به سوي مسجد پيامبر (ص) آمد، تا در نماز جماعت آن حضرت شرکت کند.
وقتي که به در مسجد رسيد، ديد که مردم از مسجد بيرون ميآيند.
از يکي پرسيد: «چرا از مسجد بيرون ميآييد؟»
او گفت: «نماز جماعت تمام شد. به کجا ميروي؟»
آن مرد عقب مانده، از اعماق قلب، آهي کشيد و افسوس خورد که چرا موفق به درک جماعت نشده است. مردي از مسلمين به او گفت: «تو، آن آه سوزان را به من ببخش و من نماز جماعتم را به تو ميبخشم.»
مرد عقب مانده گفت: «بسيار خوب، من آه خودم را به تو دادم و تو نمازت را به من بده.» (در اين جا نيز عقب مانده به آه خود مغرور نشد.)
عقب مانده اين را گفت و به مسجد رفت.
همان شب در عالم خواب ديد که هاتفي به او گفت: «خوشا به حالت روحاني تو، که آه سوزان را دادي و آب حيات و شفا يافتي و سپس به خاطرش گذشت از مقام روحاني آن آه، در مقابل نماز شخص ديگر، نماز همهي آنها که در مسجد بودند، قبول درگاه خدا شد.»
نماز جماعت به امامت حضرت مهدي
بعد از آنکه حضرت عيسي (ع) به ياران حضرت مهدي (عج) ميپيوندد، حضرت مهدي (عج) به آن حضرت ميگويد: جلو بايست و با مردم نماز بخوان، ولي حضرت عيسي ميگويد: نماز براي تو اقامه شده؛ لذا پشت سر حضرت ولي عصر (عج) ميايستد و نماز ميخواند و با او بيعت ميکند.
فلسفهي نماز جماعت
شيخ الرئيس ابوعلي سينا براي ابوسعيد ابوالخير که عارفي وارسته بود نامه نوشت که: چه لزومي دارد مردم همه در مسجد اجتماع کنند با اين که خداوند از رگ گردن به انسان نزديکتر است هر جا که باشي اگر رابطهات را با خدا برقرار سازي نتيجه خواهي گرفت!
ابوسعيد جواب نامه ابوعلي سينا را نوشت و در آن نامه چنين مثال زد: اگر چند چراغ در يک جا روشن باشد، يا هر کدام در اطاقي در بسته باشد، در صورت اول اگر يکي از آنها خاموش شد، چراغهاي ديگر روشن است؛ ولي در حالت دوم اگر يکي از چراغها خاموش شد آن اطاق تاريک ميگردد.
انسانها نيز همين گونه هستند بعضي گنهکار هستند که اگر تنها باشند شايد موفق به درک فيوضات و برکات نور الهي نشوند؛ ولي اگر در اجتماع باشند شايد خداوند به برکت وجود بعضي از افراد ديگر آن اجتماع، آنها را نيز مشمول فيوضات و برکاتش قرار دهد.
ثواب نماز جماعت
نماز به صورت نماز جماعت
امام رضا (ع) ميفرمايد:
«الصلوة في جماعة افضل؛
نماز به صورت جماعت بافضيلتتر است.»
نماز جماعت افضل است
محمد بن عماره ميگويد: از حضرت امام هشتم (ع) سؤال کردم: مردي نماز را به تنهايي در مسجد کوفه ميخواند، آيا فضيلت اين نماز بيشتر است يا در جماعت شرکت کردن؟
حضرت فرمودند: «نماز جماعت افضل است.»
فضيلت نماز جماعت
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«يک نماز که به جماعت برگزار گردد، برتري و فضيلت دارد بر بيست و پنج نماز فرادي.»
هفتاد هزار ملک
رسول اکرم (ص) فرمود:
«هر که با پاي خود براي نماز جماعت به سوي مسجد برود به هر گامي که برميدارد، هزار حسنه در نامهي عملش مينويسند و هفتاد هزار درجه برايش عطا کنند و اگر بر اين عمل باشد تا بميرد حق تعالي هفتاد هزار ملک بر او موکل فرمايد که در قبر او را عيادت کنند و در تنهايي قبر مونس او باشند و براي او استغفار نمايند تا از قبرش مبعوث شود.»
فضيلت دو رکعت نماز جماعت
امام صادق (ع) ميفرمود:
«نماز جماعت فضيلت دارد بر نماز فرادي به بيست و سه درجه و بيست و پنج نماز محسوب ميشود.»
درک يک تکبير
پيامبر اکرم (ص) فرمود: «جبرئيل (ع) نزد من آمد و گفت: اي محمد! يک تکبير که مؤمن در نماز جماعت درک کند برايش بهتر است از هفتاد حج و هزار عمرهي مستحب.»
فضيلت يک رکعت
امام رضا (ع) ميفرمايد:
«فضيلت نماز جماعت بر نماز فرادي هر يک رکعت برابر با دو هزار رکعت است.»
ثواب زياد
رسول گرامي اسلام (ص) فرمود:
«جبرييل با هفتاد هزار ملک بعد از نماز ظهر بر من وارد شد و گفت: «يا محمد! به درستي که خدا براي تو سلام ميرساند و دو هديه براي شما فرستاده که تاکنون براي هيچ پيغمبري نفرستاده است.»
حضرت فرمود: «آن دو هديه چيست؟»
جبرييل عرض کرد: 1- سه رکعت نماز وتر (دو رکعت شفع، يک رکعت وتر، از نافلههاي نماز شب.)
2- نمازهاي پنجگانه به صورت نماز جماعت.
حضرت (ص) فرمود:«يا جبرييل! نماز جماعت چه سودي براي امت من دارد؟
جبرييل عرض کرد: «يا محمد! زماني که در جماعت دو نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت يک صد و پنجاه نماز مينويسد، زماني که در نماز جماعت سه نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در يک رکعت ششصد نماز مينويسد و زماني که در جماعت چهار نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت يک هزار و دويست نماز مينويسد و زماني که در جماعت پنج نفر باشند خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت دو هزار و چهارصد نماز مينويسد. و زماني که در جماعت شش نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت چهار هزار و هشتصد نماز مينويسد.
و زماني که در جماعت هفت نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت نه هزار و ششصد نماز مينويسد.
و زماني که در جماعت هشت نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت نوزده هزار و دويست نماز مينويسد.
و زماني که در جماعت نه نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت سي و شش هزار و چهارصد نماز مينويسد.
و زماني که در جماعت ده نفر باشند، خداي تعالي براي هر يک نفر در هر يک رکعت هفتاد و دو هزار و هشتصد نماز مينويسد.
سپس اگر تعداد نفرات نماز جماعت از ده نفر بيشتر شد، اگر آسمان صفحه و کاغذ باشد، و درختان قلم، و جن و انس و ملايکه نويسنده، قادر نيستند ثواب يک رکعت را بنويسند.
يا محمد! درک تکبير اول نماز با امام جماعت بهتر است از ششصد هزار حج و عمره و هفتاد هزار بار بهتر است از دنيا و آنچه در دنيا هست، و يک رکعت نماز پشت امام به جماعت خواندن، بهتر است از صد هزار دينار صدقه به مساکين دادن، و يک سجدهي مؤمن با امام در نماز جماعت بهتر است از صد برده آزاد کردن.»
مرد اخلاص، محدث قمي
يکي از علماي مورد اطمينان نقل ميکرد: مرحوم محدث بزرگ آقاي حاج شيخ عباس قمي (صاحب کتاب مفاتيح الجنان) را به مشهد دعوت کرده بودند، و در آنجا منبر ميرفته و در آن چند روز در مسجد گوهرشاد نماز جماعت ميخواند، جمعيت بسيار از مردم مشهد و زايران در جماعت او شرکت مينمودند، شبي نماز مغرب را خواند؛ پس از نماز مغرب، نماز عشاء را به جماعت نخواند و رفت.
از او پرسيدند: چرا نماز عشاء را نخواندي؟
گفت: وقتي نماز مغرب ميخواندم صداي مکبر را از راه دور شنيدم که تکبير نماز مرا ميگفت، دريافتم جمعيت، خيلي زياد است، اندکي غرور به دلم راه يافت، بعد ديدم نماز عشاء را با اين حال بخوانم، درست نيست از اين رو ترجيح دادم که نماز جماعت را ترک کنم.
فضيلت نماز جماعت
پيامبر گرامي اسلام فرمودند:
«نماز خواندن انسان در جماعت بهتر است از نمازي که چهل سال در خانه خوانده شود.»
عرض کردند: يا رسول الله! نماز يک روز؟
حضرت (ص) فرمودند: «بلکه يک نماز.»
نماز جماعت خوانساري
مرحوم آيت الله سيد حسن خوانساري هرگز نماز شب و زيارت عاشورا و نماز جماعت را ترک نکرد، و هرگاه به مسجد نميرفت، در منزل با زن و فرزند خود نماز جماعت ميخواند. بسيار باانصاف بود و با افراد مستمند مواسات ميورزيد و در اصلاح امور مسلمانان اهتمامي عجيب داشت. حاکم شهر خوانسار دستور داد مخصوص وي، يک مسجد جامع ساختند که هميشه نماز جمعه و جماعتش، در آن مسجد برپا ميشد.
نماز جماعت صبح وعشاء
محبوبتر از شب زندهداري
حضرت رسول (ص) فرمود: «لان اصلي الصبح في جماعة احب الي من ان اصلي ليلتي حتي اصبح؛
اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم، در نظرم محبوبتر از عبادت و شب زندهداري تا صبح است.»
نماز جماعت صبح
زمان رسول خدا (ص) بود، شور انقلاب اسلامي و حکومت نوپاي اسلام در مدينه، از هر سو ديده ميشد، [به نقل امام باقر (ع)] شبي اميرمؤمنان علي (ع) از آغاز تا انجام به نماز ايستاد، هنگامي که سپيدهي سحر دميد، آن حضرت ميبايست طبق معمول به مسجد برود و در نماز جماعت پيامبر (ص) شرکت نمايد؛ ولي به خاطر بيخوابي شب، نماز صبح را در خانه خواند و پس از نماز، خواب او را فراگرفت.
پيامبر (ص) آن صبح، حضرت علي (ع) را در مسجد نديد، بعد از نماز، نزد فاطمه (س) آمد.
فاطمه (س) جريان را به عرض پيامبر (ص) رسانيد.
پيامبر (ص) فرمود: «آن پاداشي که به خاطر نماز جماعت صبح، به او ميدادند، و از او فوت شد، بهتر است از تمام نمازهايي که در آن شب خوانده است.»
علي (ع) وقتي صداي پيامبر (ص) را شنيد، از خواب بيدار شد. پيامبر (ص) به علي (ع) فرمود:
«کسي که نماز صبح را با جماعت بخواند، گويا همهي شب در حال رکوع و سجود به سر برده است»
سوال حضرت رسول
حضرت امام صادق (ع) فرمود: «رسول گرامي اسلام (ص) روزي پس از اداي نماز صبح، در مسجد رو به اصحاب کرده و از حال مردمي که نامشان را يک به يک برد، پرسيد که: آيا اينان به جماعت حاضر شدهاند؟»
اصحاب عرض کردند: نه، يا رسول الله؟
حضرت با تعجب پرسيد، آيا غايبند؟
بعد فرمود: «به راستي که هيچ نمازي بر منافقان از نماز (صبح) و نماز عشاء دشوارتر نخواهد بود.»
ثواب نماز جماعت
پيامبر اسلام (ص) به عثمان بن مظعون فرمود:
«هر کس نماز صبح را به جماعت برپا کند بعد از آن تا طلوع آفتاب بنشيند و مشغول ذکر باشد براي او در فردوس بهشت گردشگاه هفتاد مقام باشد که مساحت هر مقام به قدر هفتاد سال دويدن اسب تندرو باشد و هر که نماز ظهر را به جماعت به جاي آورد براي او در جنات عدن بهشت سکونت پنجاه مقام باشد که مساحت هر مقام به قدر پنجاه سال دويدن اسب تندرو باشد. و هر که نماز عصر را به جماعت گزارد براي او ثواب آزاد کردن هشت نفر از فرزندان حضرت اسماعيل باشد که هر يک از آنها صاحب يک خانواده باشد. و هر که نماز مغرب را به جماعت برپا کند ثواب حج و عمره مقبول دارد و هر که نماز عشاء را به جماعت به جاي آورد ثواب احياي شب قدر را دارد.
آثار نماز جماعت
سبب ورود بهشت
امام صادق (ع) ميفرمايد: «من صلي عن يمين الامام أربعين يوما دخل الجنة؛
کسي که سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند وارد بهشت ميشود.»
خوش گماني به نمازگزار
امام صادق (ع) ميفرمايد: «من صلي خمس صلوات في اليوم و الليلة في جماعة فظنوا به خيرا اجيروا شهادته؛
هر که پنج نماز شبانهروز را به جماعت خواند به او خوش گمان باشيد و گواهياش را بپذيريد.»
مداومت بر نماز جماعت
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«و من لزم جماعة المسلمين حرمت عليهم غيبته و ثبتت عدالته؛
کسي که بر نماز جماعت مداومت داشته باشد، غيبت او بر مسلمانان حرام و عدالتش ثابت ميشود.»
برکات نماز جماعت
رسول خدا (ص) فرمود:
«هر کس نماز پنجگانه خود را به جماعت برگزار کند، خداوند به او پنج چيز را عنايت ميفرمايد:
1- تنگي معاش را از او دفع ميکند.
2- ضيق و فشار قبر را از او برميدارد.
3- روز قيامت نامهي اعمال را به دست راستش ميدهند.
4- از صراط مثل برق ميگذرد.
5- بيحساب وارد بهشت ميشود.»
برائت از آتش دوزخ و نفاق
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«کسي که نماز خود را با جماعت و با درک تکبير اول نماز، چهل روز انجام دهد، خداوند دو برائت را براي او مقرر ميسازد:
1- برائت از آتش دوزخ.
2- برائت از نفاق.
انتظار نماز جماعت کفاره گناهان
«انتظار الصلوة جماعة، من جماعة کفارة کل ذنب؛
انتظار نماز جماعت، از نماز جماعتي تا نماز جماعتي ديگر، کفارهي همهي گناهان است.»
يک حسنه براي هر گام
رسول خدا (ص) فرمود: «هر که وضوي کامل و نيک بگيرد و سپس به نماز جماعت رو نهد، خداي تعالي به عوض هر گامي که ميگذارد براي او يک حسنه مينويسد و يک گناه او را ميپوشاند.»
مراقبت بر نماز جماعت
رسول خدا (ص) فرمود: «هر که مراقبت و مواظبت در «حضور» نماز جماعت کند، همانند برق درخشنده از صراط با دستهي اول سابقين در اسلام ميگذرد، در حالي که صورتش از ماه شب چهاردهم نورانيتر باشد و به عوض هر روز و شبي که در نماز جماعت مراقبت کند، ثواب شهيد دارد.»
مورد محبوب خداوند
رسول اکرم (ص) فرمود:
«جبرييل و هفتاد هزار فرشتهي ديگر نزد من آمدند و گفتند: «اي محمد! هر که دوستدار نماز جماعت باشد، خداي متعال و ملايکه دوستدار او گردند.»
موجب رفعت درجه
چيزهايي که رسول گرامي اسلام (ص) دربارهي آن به علي (ع) وصيت کرد.
«يا علي! سه چيز موجب رفعت درجه است: کامل گرفتن وضو در هواي سرد، انتظار نماز بعد از هر نماز، و رفتن در روز و شب به طرف نماز جماعات.»
نورانيت در قيامت
در هنگامه قيامت عدهاي محشور ميشوند، در حالي که صورتهاي آنان مانند ستارگان ميدرخشد ملايکه مقربين از آنان سئوال ميکنند، اعمال شما چه بوده است که اين چنين نوراني هستيد؟ ميگويند: ما کساني هستيم که به محض شنيدن صداي اذان، کارهاي خود را واگذاشته و اقدام به وضو مينموديم.
سپس عدهي ديگري محشور ميشوند، در حالي که صورتهايشان مانند ماه ميدرخشد. اينان پس از سئوال ملايکه گويند: ما کساني هستيم که پيش از شنيدن صداي اذان وضو ميگرفتيم.
سپس عدهي ديگر محشور ميشوند، در حالي که صورتهايشان مانند خورشيد ميدرخشد. اين عده پس از سؤال ميگويند: ما کساني هستيم که صداي اذان را در مسجد ميشنيديم، يعني نه تنها پيش از اذان وضو ميگرفتند، بلکه در صف جماعت منتظر اذان بودند.
رسيدن به درجهي بالا
شهيد دستغيب (رحمة الله) در کتاب قيامت و قرآن مينويسد:
يکي از بزرگان گفت: خواب ديدم که در قصري بزرگ، سلطاني بر تخت آن نشسته (در آن دنيا) خيال کردم يکي از انبياء است. رفتم سلام کردم و گفتم: تو کيستي؟ گفت: من در دنيا حمال بودم.
گفتم: چه شد که به اين درجه رسيدي؟ گفت: به واسطهي دو عمل: يکي روزه، و ديگري ترک نشدن نماز جماعت.
خشنودي خداوند
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
سه گروهاند که خداوند از آنان خشنود است:
1- کسي که نماز شب ميخواند.
2- جمعي که نماز جماعت تشکيل ميدهند.
3- دستهاي که در برابر دشمن در راه خدا صفآرايي کردهاند.
نجات از سختيهاي روز قيامت
حضرت رسول (ص) ميفرمايد: «خداوند در روز قيامت همهي انسانها را براي حساب جمع ميکند، و هيچ مؤمني، که در نماز جماعت شرکت نموده نميماند، مگر آنکه خداوند روز قيامت سختيها و دشواريها را برايش آسان ميکند، و سپس دستور ميدهد که او را وارد بهشت کنند.»
عبور از صراط
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«کسي که محافظت و مداومت بر نماز جماعت کند، مانند برق سريع و درخشان همراه نخستين گروه بهشتيان از روي صراط ميگذرد.»
ثمرهي چهل روز نماز جماعت
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«کسي که چهل روز نمازهاي خود را با جماعت به جاي آورد، به طوري که يک تکبيرة الاحرام از او فوت نشود، براي او آزادي از آتش جهنم و آزادي از نفاق نوشته ميشود.»
استجابت دعا
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«زماني که بندهاي نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حياء ميکند، و هنگامي که از او طلب حاجت کند، منصرف نشود، مگر اين که حاجتش را برآورد.
سه گروه شفاعتگر
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب وارد بهشت شوند، و هر يک از اين سه گروه (در روز قيامت) ميتوانند هشتاد هزار نفر را شفاعت کنند و آنها عبارتند از:
1- مؤذن.
2- امام جماعت.
3- کسي که وضو بگيرد، سپس داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جاي آورد.»
تاثير تکبير اول
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«کسي که تکبير اول نماز پنجگانه را در نماز جماعت چهل روز درک کند، براي او آزادي از آتش جهنم و آزادي از نفاق نوشته ميشود.»
سبب ورود به بهشت
حضرت رسول (ص) ميفرمايد: «مؤمني نيست که در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر اينکه:
1- خداوند تبارک و تعالي ترس و هراس روز قيامت را براي او سبک ميگيرد.
2- سپس او را امر ميکند به ورود به بهشت.»
اخطار به همسايه مسجد
حضرت رسول (ص) ميفرمايد: وقتي شما از خانه خارج ميشويد، با طهارت باشيد، و شرکت در جماعت با مسلمين بکنيد، و انتظار نماز را بکشيد، در اين صورت ملايکه براي شما دعا ميکنند که خدايا! او را بيامرز، خدايا! بر او رحم کن.»
پاداش حرکت به سوي مسجد
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«کسي که به قصد شرکت در نماز جماعت به سوي مسجد گام برميدارد، خداوند متعال در مقابل هر گامي که برميدارد، هفتاد هزار حسنه به او پاداش ميدهد و به همين ميزان نيز درجات وي بالا خواهد رفت و اگر در چنين حالي بميرد، خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را مأمور مينمايد تا در قبر به ديدار او رفته، و او را بشارت دهند و در تنهايي قبر انيس او باشند و تا روز قيامت برايش طلب آمرزش کنند.»
محو گناه
امام موسي بن جعفر (ع) از پدر بزرگوارش نقل فرمود: «کسي که در منزلش وضوي کامل بگيرد و مويش را شانه کند و خود را معطر نمايد، سپس از خانهاش بدون عجله و با آرامش و وقار بيرون آيد و به طرف محل نماز برود در حالي که ميل به جماعت مسلمين دارد قدمي از زمين برنميدارد و نميگذارد مگر اينکه يک حسنه برايش نوشته شود و يک گناه از او محو گردد و يک درجه به خدا نزديک شود تا زماني که داخل مسجد شود.» تا اينکه فرمود: «سپس نماز را با امام جماعت شروع کند و از طرف خدا مغفرت و بهشت براي او واجب ميشود قبل از اينکه امام سلام نماز را بدهد.»
علت نماز جماعت
امام رضا (ع) ميفرمايد: «انما جعلت الجماعة لئلا يکون الإخلاص و التوحيد و الاسلام و العبادة لله الا ظاهرا مکشوفا مهورا؛
نماز جماعت قرار داده شده است، تا اخلاص و يگانگي و اسلام و عبادت براي خداوند آشکار، باز و ظاهر باشد.»
نماز جماعت در مسجد
همسايگان مسجد
حضرت امام صادق (ع) از پدر بزرگوارش نقل کرد که فرمود:
رسول خدا با همسايگان مسجد شرط کرد به نماز جماعت حاضر شوند و فرمود: گروهي که حاضر نميشدند بايد از اين کار دست بردارند و به نمازها حاضر شوند وگرنه مؤذني را ميگويم اذان و اقامه گويد، و امر ميکنم شخصي را که از اهل بيت من است، و او علي است، پشتههاي هيمه را فراهم آورد و خانهها را بر آن مردمي که تمرد کردهاند (و به نماز جماعت در مسجد حاضر نميشوند) بسوزاند.»
لبيک به اذان نماز
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«اذا سمعت أذان فأت و لو حبوا؛
هنگامي که اذان نماز را شنيدي، هر چه سريعتر به مسجد بيا، گرچه سينهخيز باشد.»
کدام نماز بهتر است
مردي از حضرت امام صادق عليهالسلام سئوال کرد:
مسجدي در همسايگي من قرار دارد، من در خانه (به انجام مستحبات) و طولاني نماز بخوانم
بهتر است يا در مسجد با جماعت (به طور مختصر) نماز بخوانم بهتر است؟
امام در جواب نوشت: «با جماعت نماز بخوان و از نماز فراداي طويل بپرهيز.»
قدم به سوي مسجد
رسول گرامي اسلام (ص) فرمود:
«کسي که قدم به طرف مسجد بردارد جهت حضور در نماز جماعت، بر بالاي هر قدمش هفتاد هزار حسنه است، و به همين مقدار درجات براي او بالا ميرود. و اگر در همين حال بميرد خداوند هفتاد هزار ملک را بر او موکل ميکند تا در قبر همراه او باشند و او را به بهشت بشارت دهند، و در تنهايي قبر با او مأنوس باشند. و براي او استغفار کنند تا روز قيامت.»
کدام يک از دو نماز بهتر است
جميل بن صالح از امام صادق (ع) سئوال کرد:
کدام يک از اين دو افضل است: انسان در اول وقت نمازش را بخواند، يا مقداري نماز را به تأخير بياندازد تا با اهل مسجد نماز بخواند؛ زماني که مسجد جماعت دارد؟
حضرت فرمود: «نماز را به تأخير بيانداز و با اهل مسجد نماز بخوان زماني که مسجد امام جماعت دارد.»
صف نماز جماعت
کامل کنندهي نماز
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«سووا صفوفکم فان تسوية الصف تمام الصلاة؛
صفهاي نماز جماعت، را مساوي کنيد، پس همانا که مساوي کردن صفها، کامل کنندهي نماز است.»
نماز پشت سر پيامبر
امام صادق (ع) ميفرمايد: «من صلي معهم في الصف الأول کان کمن صلي خلف رسول الله الأول؛
کسي که در صف اول نماز جماعت شرکت نمايد، مانند آن است که در صف اول پشت سر پيامبر (ص) نماز خوانده باشد.»
صف جهاد و صف جماعت
امام موسي بن جعفر (ع) ميفرمايد:
«ان الصلوة في الصف الاول کالجهاد في سبيل الله - عزوجل -؛
نماز خواندن در صف اول، مانند جهاد در راه خداست.»
آفات بينظمي در نماز جماعت
رسول خدا (ص) شانههاي نمازگزاران را در نماز جماعت ميگرفت و منظم ميکرد، و ميفرمود:
«مساوي و منظم باشيد، نامنظم و جدا از هم نباشيد که قلبهاي شما از همديگر جدا ميشود.»
منظم کردن صف نماز جماعت
روايت شده رسول خدا (ص) هر وقت به نماز ميايستاد ميفرمود: «صف نماز را منظم کنيد، فلاني تو قدري جلو بيا، و فلاني تو قدري عقب برو!»
آنگاه ميفرمود: «اگر صفوف خود را منظم کنيد و به خط مستقيم باشيد، خداي تعالي شما را مانند ملايکه هدايت ميکند.»
آنگاه اين آيه را تلاوت ميفرمود:
«و انا لنحن الصافون و انا لنحن المسبحون.»
و در نهجالبلاغه است که اميرالمؤمنين (ع) در وصف ملايکه فرمود: «ايشان صف بستگاني هستند هرگز از صف خود جدا نميشوند و تسبيحگويان هستند که از تسبيح گفتن خسته نميگردند.»
صف اول، صف ملايکه
امام علي (ع) ميفرمايد: «بهترين صفهاي نماز جماعت، صف اول است، و آن صف ملايکه است و بهترين جاي صف اول سمت راست امام است.»
نظم صفهاي جماعت
حضرت رسول (ص) خطاب به جمعيتي فرمود: «اي مردم! صفهاي (نماز جماعت) را منظم و مساوي کنيد و دوش به دوش بايستيد تا فاصله و جدايي ميان شما نيافتد و نامرتب نباشيد که خداوند دلهاي شما را از يکديگر دور گرداند و بدانيد که من شما را از پشت سر ميبينم که چگونه نظم را در صفهاي جماعت برقرار ميکنيد.
همانند صفوف ملايکه
حضرت رسول (ص) ميفرمايد: «اما نماز جماعت، به درستي که صفوف امت من، مثل صفوف ملايکه است و يک رکعت نماز در جماعت بيست و چهار رکعت به حساب ميآيد، که هر رکعتي محبوبتر است نزد خدا از عبادت چهل سال.»
صف اول جماعت
«ان الله و ملائکته يصلون علي الذين يصلون الصفوف الأول؛
به حقيقت خداوند و فرشتگانش بر کساني که صفهاي اول نماز جماعت را به هم پيوند ميدهند، درود ميفرستد.»
مرتب کردن صف اول
حضرت امام صادق (ع) فرمود: «صفوف نماز (جماعت) را تمام کنيد (ناقص نگذاريد) و اشکالي نيست بر احدي از شما اين که در صف دوم بايستد زماني که صف اول جايي براي ماندن نيست، پس (در اين موقع) صف مابعدش را تمام کنيد، و اگر جاي خالي در صف جلوي خود ديد، اشکالي ندارد که به صورت انحرافي برود و آنجا را پر کند در حالي که در نماز باشد.»
فضيلت نماز در صف اول
رسول گرامي اسلام (ص) فرمودند: «سه چيز است که اگر امت من ميدانستند در اين سه چيز چه فضيلتي است براي انجام آن به قرعه متوسل ميشدند، و آن سه عبارتند از: اذان گفتن، بيرون رفتن به سوي نماز جمعه و صف اول نماز جماعت.»
جاي خالي را پر کن
محمد بن مسلم ميگويد: از حضرت امام باقر (ع) سئوال کردم: در حالي که در مسجد مشغول نماز جماعت هستم وقتي صف جلو خود را خالي ديدم بروم و آن جاي خالي را پر کنم؟
حضرت فرمود: «بلي! به درستي که رسول خدا (ص) فرمودند: «من از پشت سر، شما را ميبينم (و مواظب شما هستم) چنان که از جلو شما را ميبينم تا اينکه صفوف خود را منظم و پيوسته کنيد که در غير اين صورت قلوب شما از هم جدا ميشود.»
بهترين جا در نماز جماعت
حضرت امام رضا (ع) فرمود: «بهترين صفوف، صف اول (نماز جماعت) است، و بهترين جاي صف اول، جايي است که نزديک به امام جماعت باشد.»
بهترين صف
رسول گرامي (ص) فرمود: «بهترين صفوف نماز جماعت، صف اول است. اگر مردم ميدانستند صف اول چه فضيلتي دارد (همه به صف اول هجوم ميآوردند و در نتيجه) با قيد قرعه در صف اول نماز ميخواندند.»
شرایط امام جماعت
ثواب اقتدا به عالم
امام صادق (ع) ميفرمايد:
«الصلاة خلف العالم بألف رکعة؛ نماز در پشت سر يک عالم برابر هزار رکعت است.»
ثواب پشت سر عالم
حضرت رسول (ص) ميفرمايد: «من صلي خلف عالم فکأنما صلي خلف رسول الله؛
کسي که پشت سر عالم نماز به جا آورد، مانند کسي است که پشت سر پيغمبر خدا نماز خوانده است.»
اقتدا به امام جماعت عادل
حضرت رسول (ص) ميفرمايد: «هرگاه بندهي خدا پشت امام عادل به نماز بايستد، براي او صد هزار هزار و بيست درجه خداوند ثواب منظور ميکند.»
اقتداي عيسي به امام زمان
در حديث آمده است: «پس از ظهور، عيسي بن مريم (ع) هنگام نماز در کنار امام حاضر ميشود و امام به او امامت بر نماز جماعت را تعارف ميکند، ولي او ميگويد: تو سزاوارتري به اين امر، و سپس به عنوان مأموم پشت سر او به نماز جماعت ميايستد.»
فکر مامومين
امام صادق (ع) ميفرمايد:
«بر امام جماعت شايسته است که نمازش براساس نماز ضعيفترين مأمومين خود باشد. (نماز را در حال نماز جماعت طولاني نکند.)»
عدالت مرد
از حضرت امام صادق (ع) سئوال شد: به چه چيز شناخته ميشود عدالت مرد در بين مسلمين، تا اين که قبول شود شهادتي که نفع و يا بر ضرر مسلمين ميدهد؟
حضرت فرمودند: «عدالت مرد شناخته ميشود به پايبند بودنش بر نماز پنجگانه، و مواظبت و محافظت اوقات نماز با حضورش در جماعت مسلمين، و اين که تخلف از جماعت مسلمين نميکند مگر به جهت علتي.»
گناه مانع امام جماعت شدن
سعد بن اسماعيل به نقل از پدرش گفت: به حضرت امام رضا (ع) عرض کردم: مردي مرتکب گناه ميشود و به امر ولايت عارف و معتقد است، آيا به وي اقتدا کنم؟
فرمود: «نه.»
معيار انتخاب امام جماعت
رسول خدا (ص) فرمود:
«بايد کسي که در ميان شما نورش بيشتر است امامت کند، و نور قرآن است (يعني آنان که بيشتر حافظ قرآن و داناترند امامت کنند) و سزاوار است که اهل هر مسجدي امام آن مسجد شود مگر آن که امير قوم در مسجدي حاضر شود؛ چه او از کساني است که از اهل مسجد به امامت شايستهتر است (لابد امير عادل منظور است.)
نماز مختصر
امام صادق (ع) از پدر بزرگوارش حضرت باقر (ع) نقل ميکند که رسول خدا (ص) در شبهاي باراني نماز (جماعت) مغرب را مختصر ميخواند و نماز عشاء را زودتر از (وقت فضيلتش آغاز ميکرد) و آن دو را در يک نوبت ميخواند و ميفرمود: «کسي که به مردم رحم نکند به او رحم نميشود.»
رعايت حال مامومين
حضرت رسول (ص) ميفرمايد:
«من گاهي که در حال نماز هستم صداي گريه کودکي را ميشنوم نماز را سبک و کوتاه ميکنم؛ چرا که ميترسم مادرش را به رنج افکنم.»
فقيهترين مردم
اميرالمؤمنين (ع) فرمود:
«ليؤذن لکم افصحکم و ليؤمکم افقهکم؛
بايد فصيحترين شما مؤذن، و فقيهترين شما امام جماعتتان باشند.»
بهترين شخص امام جماعت است
رسول خدا (ص) فرمود: «بايد بهترين شما امام جماعت شما باشند؛ زيرا آنان گيرندگان به بهشتند و
نماز شما وسيلهي تقرب به خداست و فقط خوبان و نيکان خود را به امامت به جلو بفرستيد.»
رعايت حال مامومين
رسول اکرم (ص) فرمود: «هنگامي که يکي از شما براي مردم امام جماعت شود، بايد نماز را سبک و خفيف بخواند؛ زيرا در ميان آنان خردسال و سالمند و بيمار است، و اگر کسي نماز منفرد بخواند به هرگونه که خواهد برگزار کند.»
نور نماز جماعت در بيابان تاريک
در بحارالانوار روايت شده است که: شبي «قتادة بن نعمان» از اصحاب خاتم انبياء محمد (ص) در مسجد النبي حاضر بود. اول مغرب، نماز جماعت را با پيغمبر خواند. معمولا رسول خدا (ص) براي ملاحظهي حال اصحاب خود، که راهشان دور بود و مدينه هم مثل زمان حاضر آباديهايش جمع نبود، بلکه پراکنده و متفرق بود، لذا رسول خدا (ص) نماز مغرب و عشاء را طوري ميخواند که هنوز هوا خيلي تاريک نشده بود.
شبي هوا ابري بود و قتاده وقتي نمازش را تمام کرد، متوجه شد که هوا بسيار تاريک و برگشتنش خيلي مشکل است. رسول خدا (ص) دانست که اکنون موقعي است که بايد قتاده از نور عملش بهره ببرد، لذا از گوشهي مسجد چوب خشکي از نخل خرما افتاده بود، پيغمبر آن را برداشت و به قتاده داد، نوري از آن چوب برخاست و فرمود: «اين چوب تا ده ذراع جلو و پشت سر تو را روشن ميکند.»
قتاده آن را گرفت و به وسيلهي روشني آن، به منزلش رفت، اتفاقا جانوري در گوشهي خانهي او بود که از همين نور چوب، آن را تشخيص داد و کشت.
در روايت چنين ميفرمايد: «نور آن چوب، نور نماز جماعتش بود.»
آري! هر کس نوري از ايمان و عملش با او خواهد بود.
اقتداء به سه گروه ممنوع است
امام صادق (ع) ميفرمايد: «پشت سر سه گروه نماز نخوان (اقتداء نکن):
1- پشت سر شخص ناشناخته.
2- مرد غلو کننده، هر چند امامي و هم عقيده تو باشد.
3- شخص متظاهر به فسق و گناه، اگر چه مردي ميانهرو و معقول باشد.»
ترک نماز جماعت
بياعتنايي به نماز جماعت
حضرت علي (ع) ميفرمايد: «من سمع النداء فلم يحبه من غير علة فلا صلاة له؛ هر کس که صداي اذان جماعت را بشنود و بدون هيچ عذري پاسخ ندهد، نماز ندارد (نمازش مقبول نيست.)»
محروم شدن از رشته ايمان
امام صادق (ع) فرمود: «من خلع جماعة المسلمين قدر شبر خلع ربقة الايمان من عنقه؛
هر که به مقدار يک وجب جماعت مسلمانان را ترک گويد، رشتهي ايمان را از گردن خويش خلع کرده است.»
همسايهي مسجد
امام باقر (ع) ميفرمايد:
«لا صلاة لمن لا يشهد الصلاة من جيران المسجد الا مريض او مشغول؛
کسي که همسايهي مسجد است و به نماز جماعت حاضر نميشود نمازش کامل نيست؛ مگر مريض باشد يا عذر موجهي داشته باشد.»
نماز رد شده
امام باقر (ع) ميفرمايد: «من ترک الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمين من غير علة فلا صلاة له؛
کسي که از روي بيميلي، بدون عذر و علت نماز جماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازي براي او نيست.»
احياء شب
شهيد ثاني (ره) نقل ميکند: برخي از مردان خدا هنگامي که يک نماز جماعت از آنها فوت ميشد، آن شب را تا صبح احيا ميکردند (و به عبادت ميپرداختند) تا شايد فضيلت نماز جماعت را خداوند به آنها عنايت فرمايد.
بيبهره از نماز
امام صادق (ع) فرمود: «همانا از آن جهت مقرر شد که نماز به جماعت برگزار شود تا نمازگزار از غير نمازگزار شناخته گردد، و همچنين کسي که مراقبت در اوقات نماز دارد از آنکه وقت نماز را ضايع ميسازد معلوم ميشود. و اگر اين نبود هيچ کس به صلاحيت و شايستگي احدي توان شهادت نداشت؛ زيرا کسي که در نماز جماعت شرکت نکند، بهرهاي از نماز ندارد.»
مجازات تارکين نماز جماعت
به حضرت علي (ع) خبر رسيد که گروهي براي نماز در مسجد حاضر نميشوند، حضرت خطبهاي خواند، و در آن خطبه چنين فرمود: «به درستي گروهي براي نماز در مسجد با ما حاضر نميشوند، پس با ما هم، نه غذا بخورند، نه آب بياشامند و نه مشورت کنند و نه از ما (زن) بگيرند، و از غنايم ما چيزي اخذ نکنند، تا اينکه در نماز جماعت با ما حاضر شوند.»
محروم از فضيلت نماز جماعت
پيامبر خدا (ص) فرمودند: «جبرييل - ميکاييل، اسرافيل، عزراييل، هر کدام با هشتاد هزار ملک نزد من آمدند و گفتند:
اي محمد! خداوند تو را سلام ميرساند و ميفرمايد: به امت خود بگوي: هر کس بميرد در حاليکه به جماعت حاضر نميشده، بوي بهشت به او نرسد، ولو اينکه خير او بيشتر از اعمال اهل زمين باشد. من آن اعمال را از او به هيچ وجه قبول نميکنم. اي محمد! کسي که ترک جماعت کرده، نزد من ملعون است و همچنين نزد ملايکه و در کتابهاي آسماني تورات، انجيل، زبور، فرقان، هم مورد لعن الهي است، و شخصي که تارک جماعت باشد صبح و عصر را طي کند، در حالي که در لعنت خدا به سر ميبرد.
اي محمد! دعاي تارک جماعت را مستجاب نميکنم، و رحمتم را بر او نازل نميگردانم و آنها يهودان امت خود خواهند بود، اگر آنها مريض شدند عيادتشان مکنيد، و چنان چه مردند، آنها را تشييع جنازه نکنيد و روي زمين مبغوضتر از تارک جماعت نزد من نيست.
اي محمد! امر نمودم هر صاحب روح و نفسي را که لعن کند بر تارک جماعت و تارک جماعت بدتر است از شرابخوار، و انسان احتکارکننده و انسان خونريز، و انسان رباخوار، تارک جماعت نصيبي از بهشت براي او نيست و بدتر است از کسي که نبش قبر ميکند و کسي که دروغگو و سخنچين ميباشد، و بدتر است از مردي که خود را شبيه زنان زمان ميکند و بدتر است از شهادت دهندهي بر امر باطل.»
ابوذر (رض) گفت: «همانا امام جماعت تو در پيشگاه خداي تعالي شفيع توست، پس بيخرد و فاسق را شفيع خويش قرار مده.»
سفارش جبرييل
رسول اکرم (ص) فرمود: «آن قدر جبرييل مرا دربارهي نماز جماعت سفارش کرد که گمان کردم نماز بدون جماعت صحيح و قبول نخواهد بود.»
مصيبت دين
حاتم اصم گفته است: جماعت از من فوت گرديد، تنها نجاري به من تسليت گفت. اگر فرزندي از من مرده بود، بيش از ده هزار نفر به من تسليت ميگفتند؛ زيرا مصيبت دين نزد مردم، سبکتر از مصيبت دنياست.
تسليت گفتن
روايت شده است که اسلاف صالح، هرگاه تکبيرة الاحرام نماز جماعت از آنها فوت ميشد، سه روز به يکديگر تعزيت ميگفتند، و اگر نماز جماعت به کلي از آنها فوت ميگرديد، هفت روز به هم تسليت ميگفتند. آنها در اين باره سعي فراوان داشتند تا آنکه بعضي از آنها جنازه مرده را به در خانهي کسي که در جماعت حاضر نميشد، حمل ميکردند و اين اشاره بود به اينکه مرده کسي است که از حضور در جماعت سرباز زند.
نماز جماعت همسايگان مسجد
چون حضرت علي (ع) به کوفه هجرت فرمودند مشاهده کردند عدهاي که در همسايگي مسجد منزل دارند نمازهاي خود را در خانه به جاي
[ صفحه 88]
ميآورند و به مسجد نميآيند.
حضرت اعلام فرمودند: «که يا به مسجد آييد و نمازتان را به جماعت با ما به جاي آوريد، يا اينکه از همسايگي مسجد کوچ کنيد و همسايه ما باشيد.»
وصاياي رسول خدا
رسول گرامي اسلام (ص) در وصاياي خود به عبدالله بن مسعود چنين فرمود:
«اي پسر مسعود! پس از من اقوامي بيايند غذاهاي لذيذ و رنگارنگ ميخورند.» تا اينکه فرمودند:
«در اجتماعات ديني (همچون نماز جماعت و جمعه) شرکت نميکنند، از نماز عشاء و نمازهاي شبانه غفلت ميکنند و در نماز صبح کوتاهي ميکنند تا فوت شود، خداوند در حق آنان چنين ميفرمايد: از خود نسلي به جاي گذاشتند که نماز را ضايع ساختند و از شهوات پيروي کردند و به زودي عذاب گمراهي را خواهند چشيد.»
آزاد کردن بنده
عبدالله بن مسعود روزي به تکبير اول نماز جماعت نرسيد و براي جبران فوت اين ثواب يک بنده آزاد کرد، آمد خدمت رسول خدا (ص) عرض کرد: يا رسول الله! من به تکبير اول نماز جماعت نرسيدم و جهت جبران، يک بنده آزاد کردم، آيا با اين کار آن ثواب فوت شده را درک خواهم کرد؟
حضرت فرمود: «خير.»
ابنمسعود گفت: يک بنده ديگر آزاد خواهم کرد، آيا به ثواب فوت شده خواهم رسيد؟
حضرت فرمود: «خير، اي ابنمسعود! اگر آنچه در زمين است در راه خدا انفاق کني ثواب فوت شده را درک نخواهي کرد!»
بر يهود امت من سلام نکنيد
پيامبر اسلام (ص) فرمود: «به يهود و نصاري سلام کنيد، و بر «يهود امت من!» سلام نکنيد.»
عرض کردند: يا رسول الله! يهود امت شما کيست؟
فرمود: «آنهايي که اذان و اقامه را ميشنوند؛ ولي در نماز جماعت حضور پيدا نميکنند.»
ترک نماز جماعت بدون عذر موجه
رسول گرامي اسلام (ص) فرمود:
«کسي که بدون عذر موجهي با مسلمين در مسجد نماز جماعت نميخواند، نمازش کامل نيست، و کسي که در منزلش نماز ميخواند و نسبت به جماعت مسلمين بيتوجه است غيبتش جايز است. و کسي که نسبت به جماعت مسلمين بيتوجه است از عدالت ساقط است.»
فرضيه بودن نماز جماعت
از زراره و فضيل نقل شده است که گفتند به امام صادق (ع) عرض کرديم: نماز خواندن در جماعت فريضه است؟
فرمود: «نماز فريضه است، در تمام نمازها جمع شدن فريضه نيست؛ وليکن آن سنت است و هر کس از روي اعراض از آن نماز جماعت مسلمانان را بدون علت ترک کند، براي او نماز نيست.»
نماز جماعت در کلام امام خمینی
مصالح مسلمين
مساجد بهترين سنگرها و جمعه و جماعات مناسبترين ميدان تشکل و بيان مصالح مسلمين ميباشند.
سفارش نماز جماعت
«اگر در نماز کوتاهي بشود و هر کس بگويد خوب من خودم تنهايي ميروم در خانهام ميخوانم، خير! نماز را در جماعت بخوانيد، اجتماع بايد باشد.»
عبادت بزرگ
يکي از عبادات بزرگ اسلام، «جماعت» است.
- نماز را در جماعت بخوانيد، اجتماع بايد باشد.
مطلع شدن از حال برادران
نماز جماعت، اجتماعي مردم در يک محلي، اين براي اين است که اينها مطلع بشوند از حال مملکت خودشان، مطلع بشوند از حال برادرهاي خودشان، گرفتاريهايشان را اطلاع پيدا بکنند و رفع بکنند.
نماز جماعت در کلام مقام معظم رهبري
1- مساجد و نمازخانهها، پاکيزه و مرتب و رغبتانگيز باشد.
نماز در وقت فضيلت و به جماعت گزارده شود.
2- مردم مساجد را با حضور در نمازهاي جماعت که بهترين شيوه نمازگزاران است رونق بخشند.
3- آبادي مساجد و افزايش نمازهاي جماعت، به معناي بروز برکات نماز در سطح همکاري و همدلي اجتماعي است.
4- آن جا که پاي فعاليت و نشاط دستهجمعي افراد جامعه به ميان ميآيد، نماز همچون گرمترين و پرشورترين عبادت دستهجمعي، نقش بزرگي را برعهده ميگيرد.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
