اهتمام به نماز اول وقت

ثابت بودن وقت نماز

«فاقيموا الصلوة ان الصلوة کانت علي المؤمنين کتابا موقوتا؛ نماز را برپا داريد که راستي نماز وظيفه‏ي ثابت و معيني است براي مؤمنان.» 

 

مراقبت از اوقات نماز

«و الذين هم علي صلواتهم يحافظون، اولئک هم الوارثون؛ 

و آنها که از نمازها مواظبت مي‏نمايند، آنها وارثانند.» مؤمنون، آيه‏ي 10 - 9. 

 

اهميت نماز اول وقت

امام سجاد عليه‏السلام فرمود: 

«من اهتم بمواقيت الصلاة لم يستکمل لذة الدنيا؛ 

آن که به وقت‏هاي نماز اهميت بدهد، لذت دنيا را کامل نخواهد کرد.» 

 

نماز در وقت خودش

امام صادق عليه‏السلام فرمودند: 

«اذا صليت صلاة فريضة فصل لوقتها صلاة مودع تخاف الا تعود اليها؛ نماز واجب را در وقت خودش بخوان، مانند کسي که نماز وداع مي‏خواند و مي‏ترسد که بعد از اين توفيق نماز خواندن نيابد.» 

 

آزمايش شيعه واقعي

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

«هنگامي‏ که وقت نماز فرا مي‏رسد، شيعيان ما را آزمايش کنيد و ببينيد اهميت دادن آنان به نماز اول وقت چگونه است.» 

 

نماز اول وقت در همه عمر

حجت‏الاسلام انصاري مي‏گويد: 

امام خميني رحمه الله در يکي از روزهاي آخر عمرشان مي‏خواستند بخوابند به من گفتند: اگر خوابيدم، اول وقت نماز بيدارم کن. 

گفتم: چشم. 

ديدم اول وقت شد و امام خوابيده‏اند، حيفم آمد که صداي‏شان بزنم، عمل جراحي، سرم به دست، گفتم صداي‏شان نزنم. چند دقيقه‏اي از اذان  گذشت و امام چشم‏هاي‏شان را باز کردند و گفتند: وقت نماز شده است؟ 

گفتم: بله. 

امام فرمودند: چرا صدايم نزدي؟ 

گفتم: ده دقيقه بيشتر از وقت نگذشته است. 

فرمودند: مگر به شما نگفتم؟ 

ايشان سپس فرزندشان را صدا زدند که: احمد بيا، و فرمودند: ناراحتم، از اول عمرم تا حال، نمازم را اول وقت خوانده‏ام؛ چرا الآن که پايم لب گور است ده، دقيقه تأخير افتاد؟! 

 

نماز با جراحت

يکي از رزمندگان مي‏گويد: 

در عمليات و الفجر هشت پاهايم ترکش خورده بود، مرا همراه يکي از مجروحين ديگر در آمبولانس گذاشته و پشت جبهه آوردند، وقت نماز صبح بود و هنوز نخوابيده بوديم. آن برادر مجروح که حالش از من سخت‏تر بود، ترکش به شکمش خورده و دل و روده‏اش بيرون ريخته بود، اما در همان حال نماز را فراموش نکرده بود. به راننده‏ي آمبولانس گفتيم و او آمبولانس را متوقف کرد؛ چون ما نمي‏توانستيم حرکتي بکنيم، راننده برايمان تيمم گرفت، بعد مهر را به نوبت روي پيشاني‏مان گرفت و در همان حالت خوابيده و جراحت ديده نماز صبح‏مان را خوانديم. 

 

مژده‏ي ملک

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«وقت هيچ نمازي نمي‏رسد مگر اين که ملکي در بين مردم فرياد مي‏زند که: اي مردم! برخيزيد و با نماز واجب اول وقت آتش‏هايي را که با گناهان برافروخته‏ايد خاموش نماييد.» 

 

سفارش امام رضا

امام رضا عليه‏السلام فرمود: «اي فلاني! هرگاه وقت نماز رسيد، نمازت را بخوان؛ زيرا نمي‏داني چه خواهد شد.» 

 

تعطيل کردن مطالعه براي نماز

حجة الاسلام و المسلمين مسعودي مي‏گويند: 

مکرر مي‏شد که صبح تا ظهر خدمت امام در اتاق مي‏نشستيم و امام تا سر ظهر مطالعه مي‏کردند و يک کلمه حرف نمي‏زدند مگر اين که از ايشان سؤالي مي‏شد که به اندازه سؤال جواب مي‏دادند و جز اذان هيچ چيز مانع مطالعه ايشان نمي‏شد. 

الله اکبر اذان که شنيده مي‏شد، امام قلم را زمين مي‏گذاشتند و آماده نماز مي‏شدند. 

 

صعود نماز اول وقت

محمد بن مسلم مي‏گويد: 

شنيدم از امام صادق عليه‏السلام که مي‏فرمود: «چون وقت نماز واجبي فرامي‏رسد، درهاي آسمان براي بالا رفتن اعمال قبول بندگان باز مي‏شود و من دوست ندارم عملي قبل از عمل من بالا رود و نمازي در صحيفه‏ي الهي قبل از نماز من نوشته شود.» 

 

نماز شهيد رجايي

يکي از دوستان نزديک شهيد رجايي چنين مي‏گويد: 

يک روز حدود ظهر، نزد شهيد بزرگوار رجايي بودم که صداي اذان شنيده شد. در حالي که ايشان از جايشان حرکتي کرده، مي‏خواستند خود را براي اقامه‏ي نماز آماده کنند، يکي از خدمتگزاران وارد اتاق شد و گفت: غذا آماده است، سرد مي‏شود، اگر اجازه مي‏فرماييد بياورم. 

شهيد رجايي فرمودند: خير! بعد از نماز. 

هنگامي که خدمتگزار از اتاق خارج شد، ايشان با چهره‏اي متبسم و دلي آرام خطاب به من فرمودند: عهد کرده‏ام هيچ وقت قبل از نماز ناهار نخورم، اگر زماني ناهار را قبل از نماز بخورم، يک روز روزه مي‏گيرم. 

 

بهترين اعمال

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«بهترين اعمال در نزد خدا انجام نمازها در اول وقت‏شان هست و بعد از آن نيکي به پدر و مادر و بعد از آن جهاد في سبيل الله بهترين عمل است.» 

 

اهميت به وقت نماز

از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: 

«عزراييل گويد: در شرق و غرب زمين اهل خانه‏ي گلي و نه اهل خانه‏ي مو و پشمي نيست؛ مگر اين که هر روز پنج مرتبه به آنها نظر مي‏کنم، پيامبر خدا (ص) فرمود: 

«جز اين نيست که به آنها در وقت‏هاي نماز نظر مي‏کند، اگر آنها از کساني باشند که بر نماز در وقت‏هاي آن مواظبت مي‏کنند (هنگام مرگ) شهادتين را بر آنها تلقين مي‏کند، و شيطان را (در آن هنگام که مي‏خواهد ايمان را از آنها بگيرد) دور مي‏کند.» 

 

توجه به نماز اول وقت

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

وقتي نماز واجب مي‏خواني، آن را در وقت خودش چنان بخوان که گويا ديگر به نماز موفق نمي‏شوي، سپس چشم خود را به محل سجده‏ات متوجه گردان. اگر بداني چه کسي جانب راست و چپت مي‏باشد هر آينه نمازت را نيکو به جاي مي‏آوري بدان به درستي که در مقابل کسي هستي که تو را مي‏بيند تو او را نمي‏بيني. 

 

نماز اول وقت شهيد بهشتي

يکي از ويژگي‏هاي بارز آيةالله بهشتي، توجه فراوان به نماز بود، هيچ‏گاه هيچ چيز نمي‏توانست ايشان را از نماز اول وقت بازدارد. 

هنگام نماز کارها را رها مي‏ساخت و به سوي تکلم با خدا مي‏شتافت و اگر چنانچه جلسه‏اي بود و موقع نماز نيز فرامي‏رسيد، يادآوري مي‏کرد که: موقع نماز است، براي عبادت خدا خودمان را آماده کنيم. 

 

زن مومنه و نماز اول وقت

آورده‏اند که روزي زن صالحه‏اي به مجلس واعظي رفت و آن واعظ مي‏گفت هر مؤمن و هر مؤمنه‏اي که در اول وقت نماز کند و کارهاي دنيا نکرده به نماز مشغول شود حق تعالي به نور خود دل او را روشن ‏گرداند و مهمات دنيا و آخرت او را بسازد و او را از شر نگاه دارد. 

آن زن چون حديث را بشنيد هميشه در اول وقت نماز مي‏گزارد. روزي تنور تافته تا نان بپزد، بانگ اذان شنيد و کودکي داشت به گريستن آمد و خمير ترش گرديده بود چنان که از کنار ظرف بيرون آمده بود آن زن با خود گفت: مرا سه کار ضروري پيش آمده هيچ به از آن نيست که همه را بگذارم و اول نماز را به جاي آورم که رضاي خدا در آن است پس به نماز ايستاد. 

شيطان که آن حال را بديد فرياد برآورد: ياران او حاضر شده دور او را گرفتند و گفتند: اي مهربان! تو را چه واقع شده؟ 

آن ملعون گفت: مرا درد سر گرفته از کردار اين زن که سجده مي‏کند. 

گفتند: اي مهتر! چون به نماز ايستاد کودک او را در ميان تنور انداز. پس آن ملعون کودک او را در تنور انداخت. کودک او ميان تنور آواز کشيد و آواز به گوش مادر رسيد غم در دلش پيچيد، خواست که نماز را قطع کند باز در دل گفت: روي از خدا  گردانيدن از وسوسه شيطان است! 

با خاطر جمع نماز را تمام کرده برخاست و به سر تنور رفت ديد به قدرت حق تعالي کودک در ميان آتش بازي مي‏کند. پس سجده‏ي شکر به جاي آورده او را از ميان آتش به سلامت بيرون آورد و پستان به دهنش نهاد و بعد به پختن نان مشغول شد. 

اين چنين است با خدا معامله کردن، اگر يقين انسان به خدا زياد باشد صددرصد در تمام شئون زندگي مثل اين زن نمازخوان خواهد بود. 

 

پاداش نماز اول وقت

گشوده شدن درهاي آسمان

امام صادق (ع) فرمود: 

«اذا دخل وقت صلاة فتحت ابواب السماء لصعود الاعمال؛ هنگامي که وقت نماز فرامي‏رسد، درهاي آسمان براي بالا رفتن اعمال باز مي‏شوند.» 

 

ثواب نماز اول وقت صبح

اسحاق بن عمار مي‏گويد: به امام صادق عليه‏السلام  گفتم: يا اباعبدالله! خبر ده مرا از با فضيلت‏ترين وقت براي نماز صبح. 

حضرت فرمودند: «هنگام طلوع فجر؛ چون خداوند تعالي مي‏فرمايد: «ان القرآن الفجر کان مشهودا» يعني، نماز صبح را فرشته‏ي روز و فرشته‏ي شب هر دو مشاهده مي‏کنند؛ پس هرگاه بنده نماز صبح را با طلوع فجر خواند، دو مرتبه براي او نوشته مي‏شود؛ هم فرشته صبح براي او مي‏نويسد و هم فرشته‏ي شب.» 

 

ملاقات با خدا

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

«رسول گرامي اسلام روزي داخل مسجد شد که بسياري از اصحابش در آنجا بودند و فرمود: «مي‏دانيد خداي شما چه فرموده؟»  

اصحاب عرض کردند: خدا و رسولش بهتر مي‏دانند. 

رسول گرامي فرمود: «خداي شما مي‏فرمايد: اين نماز پنج‏گانه از واجبات است، پس کسي که در وقتش او را به جاي آورد و محافظت بر او نمايد فرداي قيامت مرا ملاقات خواهد کرد و برعهده‏ي من است که او را داخل بهشت سازم. و کسي که در وقتش نماز را به جاي نياورد و محافظت بر او نداشته باشد، پس در اين صورت بر من است که اگر بخواهم او را عذاب کنم، و اگر بخواهم او را ببخشم.» 

 

پاداش نماز اول وقت

از حضرت امام حسن عسگري عليه‏السلام روايت شده که حضرت موسي عليه‏السلام در مناجات خود با خدا 

گفت: «خدايا! جزاي کسي که نمازهايش را در وقتش به جاي آورد چيست؟» 

خداوند تعالي فرمود: «آنچه از من سؤال کرد به او عطا مي‏کنم و بهشت را بر او مباح مي‏سازم.» 

 

آثار نماز اول وقت

 

نماز اول وقت نوري است در قيامت

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: «من حافظ علي الخمس باکمال طهورها و مواقيتها کانت له نورا و برهانا يوم القيامة و من ضيعها حشر مع فرعون و هامان؛ 

کسي که نمازهاي پنجگانه‏اش را با طهارت کامل در اول وقت به جا آورد، اين نماز در قيامت براي او نور و برهان است و کسي که نمازش را ضايع کند، با فرعون و هامان محشور خواهد بود.» 

 

مرگ راحت

رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله فرمود: «هيچ بنده‏اي نيست که اهتمام و مواظبت در اوقات نماز و مواضع آفتاب براي وقت نمازش بکند، مگر اينکه من ضمانت مي‏کنم براي او مرگ راحتي را، و رفع هموم و تألم و نجات از آتش (جهنم) را. 

من همچنان که روزي شتر را چوپاني مي‏کردم، امروز شمس را کنترل مي‏کنم.(کنايه از اين که هميشه مواظب خورشيد هستم تا اول وقت نماز شد، نماز را به جاي آورم.)» 

 

تلقين هنگام مرگ

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: 

«علت اين که ملک الموت در هر روز پنج بار در موقع نماز به انسان نظر مي‏کند اين است که اگر  انسان اوقات نماز را محترم بشمارد، و در وقت، نماز بخواند، ملک الموت در هنگام مرگ، شهادتين را به انسان تلقين مي‏کند و ابليس را از انسان دور مي‏سازد.» 

 

شرط قبولي تمام اعمال

امام صادق عليه‏السلام فرمودند: 

«اول چيزي که در قيامت از بنده‏اي حسابرسي مي‏کنند نماز بنده است، اگر نماز قبول درگاه خدا افتد، بقيه‏ي اعمال حسنه هم قبول مي‏گردد؛ ولي اگر نماز قبول نشود هيچ عملي از انسان قبول نخواهد شد.» 

امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: «وقتي بنده‏اي نمازش را در اول وقت بخواند و بر کيفيت نمازش محافظت نمايد، اين نماز کامل اول وقت به آسمان بالا مي‏رود در حالي که سفيد و پاک و منزه است و به صاحبش مي‏گويد: «مرا حفظ کردي، خدا حفظت کند.» و هرگاه در اول وقت خوانده نشد و محافظت لازم به عمل نيامد، نماز بالا نرفته و به صاحبش برمي‏گردد در حالي که سياه و تاريک است و به صاحبش مي‏گويد: «خدا ضايعت کند، همچنان که مرا ضايع کردي!» 

 

تاثير نماز اول وقت در قبر

ملا مهدي نراقي، که از شدت ورع و پاکي و سلامت و تقوا، چشم برزخي پيدا کرده بود، مي‏فرمايد: روز عيدي به قبرستان به زيارت مردگان رفتم. بر سر قبر مرده‏اي ايستادم و گفتم: «عيدي من کو؟» 

شب آن روز، چهره‏اي باصفا و نوراني را در عالم خواب مشاهده کردم، که به من گفت: «فردا کنار قبر من بيا، تا تو را عيدي دهم.» 

صبح از پي آن خواب رفتم. چون به سر آن قبر رسيدم، عالم برزخ براي من کشف شد. در اين هنگام باغي عجيب با دار و درختي که هرگز چشمم نظيرش را نديده بود، مشاهده کردم. وسط باغ قصري بسيار با عظمت قرار داشت. 

مرا به درون قصر دعوت کردند. چون وارد شدم، شخصي با عظمت بر تختي مرصع ديدم. به او گفتم: «از کدام طايفه‏اي؟» 

پاسخ داد: «از گروه عبادت‏ کنندگان» 

گفتم: «از کجا به اين مقام رسيدي؟» 

گفت: «سلامت در کسب و نماز جماعت اول وقت.» 

 

محافظت از نماز اول وقت

مواظبت از وقت نماز

امام صادق عليه‏السلام: 

«الصلاة في مواقيتها و المواظبة عليها؛ 

نماز را اول وقت بخوانيد و مواظبت بر آن کنيد.» 

 

مواظبتي چون خروس

امام صادق عليه‏السلام: 

«مواظبت و توجه به اوقات نماز را از خروس  بيآموزيد. (که هنگام نماز بانگ برمي‏آورد و شما را به وقت نماز آگاه مي‏کند.)» 

 

سفارش لقمان حکيم

لقمان حکيم به فرزندش مي‏گفت: 

«فرزند عزيزم! مبادا خروس از تو هشيارتر و به اوقات نماز از تو مراقب‏تر باشد! آيا نمي‏بيني که به هنگام هر نماز، رسيدن وقت آن را اعلام مي‏کند و سحرگاهان به آواي بلند ندا سر مي‏دهد در حالي که تو در خوابي؟!» 

 

شرط دوستي

امام صادق عليه‏السلام فرمود: «دو خصلت است که اگر در کسي بود با او باش و الا دوري کن از او.» و اين جمله را سه بار فرمود. 

 

[ صفحه 35]

 

سؤال شد: آن دو خصلت کدام‏اند؟ 

فرمود: «يکي نماز در اول وقت و محافظت و مواظبت بر آن و ديگري مواسات با برادران ديني.» 

 

محافظت از اول وقت

امام رضا عليه‏السلام در مورد اين آيه‏ي شريفه فرمود: 

«الذينهم علي صلاتهم يحافظون؛ 

آنان کساني هستند که اوقات نماز را محافظت مي‏کنند.» 

 

امتحان شيعيان

امام باقر عليه‏السلام فرمود: 

«شيعيان ما را به سه چيز امتحان کنيد: يکي در وقت نمازها که چگونه است محافظت‏شان بر نمازها و دومي اسرارشان را چگونه از دشمن حفظ مي‏کنند و سومي در اموالشان که چقدر به مساوات با برادران‏شان عمل مي‏کنند.» 

 

آزمايش شيعيان

امام صادق عليه‏السلام فرمودند: 

امتحنوا شيعتنا عند مواقيت الصلاة کيف محافظتهم؛ 

شيعيان ما را در وقت نماز آزمايش کنيد که چگونه بر خواندن نماز خود در موعد مقرر محافظت مي‏کنند.» 

 

نماز اول وقت معصومین

 

آيه در شان نماز جماعت

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در گرماي فوق‏العاده‏ي نيمروز، نماز (ظهر) را با جماعت برگزار مي‏کرد، جمعي از منافقان براي ايجاد تفرقه در صفوف مسلمين، گرمي هوا را بهانه قرار مي‏دادند و درنماز جماعت شرکت نمي‏کردند و به دنبال آنها بعضي ديگر هم از شرکت در نماز جماعت خودداري کرده بودند و اين کار برايشان سنگين بود، به خاطر اين، تعداد شرکت ‏کنندگان درنماز جماعت کم شده بود، اين جا بود که آيه‏ي شريفه نازل شد: 

«حافظوا علي الصلوات و الصلوة الوسطي و قوموا لله قانتين؛ در انجام همه‏ي نمازها (به خصوص) نماز وسطي (نماز ظهر) کوشا باشيد و از روي خضوع و اطاعت، براي خدا به پا خيزيد.» 

 

نماز اول وقت رسول خدا

عايشه همسر رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله مي‏گويد: پيامبر با ما سخن مي‏گفت و ما با آن جناب حرف مي‏زديم، ولي به محض رسيدن وقت نماز، گويي اصلا ما را نمي‏شناسد و ما هم او را نمي‏شناسيم. 

 

توقف در هنگام نماز

«انس بن مالک» مي‏گويد: معمولا پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله  در (مسافرت) هر کجا که وقت نماز مي‏رسيد همان جا (توقف مي‏کرد و) نماز مي‏گزارد. 

 

نگاه علي به صفحه‏ي آسمان

روزي در جنگ صفين حضرت علي عليه‏السلام در حالي که مشغول جنگ بود مرتب به خورشيد نگاه مي‏کرد. 

ابن ‏عباس عرض کرد: يا أميرالمؤمنين! اين چه کاري است که انجام مي‏دهيد (و مرتب به خورشيد نگاه مي‏کنيد؟) 

حضرت فرمود: «نگاه مي‏کنم به خاطر رسيدن زوال تا نمازم را (در اول وقت) بخوانم.» 

ابن‏عباس عرض کرد: آيا حالا وقت نماز است؟! ما مشغول جنگ هستيم. 

حضرت فرمود: «مگر ما براي چه مي‏جنگيم؟  به درستي که ما جنگ مي‏کنيم به خاطر نماز.» 

ابن‏عباس گفت: قطعا نماز شب علي عليه‏السلام حتي در «ليلة الهرير» هم ترک نشده است. 

 

رعشه هنگام وقت نماز

چون وقت نماز فرا مي‏رسيد، بدن علي عليه‏السلام به لرزه مي‏آمد و رنگ رخسارش تغيير مي‏کرد و چون علت را سؤال مي‏کردند مي‏فرمود: «وقت امانتي رسيد که خدا بر آسمان‏ها و زمين‏ها و کوه‏ها عرضه کرد و آنها ترسيدند و نپذيرفتند.» 

 

وصيت علي

امام حسن مجتبي عليه‏السلام فرمود: 

«آن ‏گاه که پدرم علي عليه‏السلام در آستانه‏ي شهادت قرار گرفت، رو به من کرد و فرمود: «فرزندم! تو را 

وصيت مي‏کنم به نماز اول وقت.» 

 

قطع درس به احترام وقت نماز

امام صادق عليه‏السلام به مدت چهار روز از بامداد تا نيم روز، درس ويژه‏اي در توحيد براي «مفضل بن عمر» - يکي از شاگردان خود - بيان مي‏فرمود و هر روز چون وقت نماز مي‏رسيد درس را قطع مي‏کرد و براي نماز برمي‏خاست. 

 

آخرين سفارش امام صادق

در وقت وفات امام صادق عليه‏السلام جرياني رخ داد که وقتي ابوبصير آمد به «ام‏حميده» تسليتي عرض کند، ام ‏حميده گريست، ابوبصير هم که نابينا بود گريست بعد «ام ‏حميده» به ابوبصير گفت: 

ابوبصير نبودي و لحظه‏ي آخر امام را نديدي،  جريان عجيبي رخ داد. 

عرض کرد: چي؟ 

فرمود: امام در يک حالي فرو رفت که تقريبا حال غشوه‏اي بود. بعد چشم‏هايش را باز کرد و فرمود: «تمام خويشان نزديک مرا بگوييد، بيايند بالاي سر من حاضر شوند.» 

ما امر امام را اطاعت و همه را دعوت کرديم، وقتي همه جمع شدند، امام در همان حالات که لحظات آخر عمرش را طي مي‏کرد يک مرتبه چشمش را باز کرد، رو کرد به جمعيت و همين يک جمله را گفت: 

«لن تنال شفاعتنا مستخفا بالصلوة؛ هرگز شفاعت ما به مردمي که نماز را سبک بشمارند، نخواهد رسيد.» 

اين را گفت و جان به جان آفرين تسليم کرد. 

 

شرف مسلماني به درک نماز اول وقت

امام رضا عليه‏السلام با «عمران صابي» - رهبر گروه صابئين - مشغول بحث بود، گفت‏وگو به جايي رسيده بود که کم‏کم حالت پذيرش در عمران پر مدعا پيدا شده بود، در اين هنگام صداي اذان به گوش رسيد، امام هشتم عليه‏السلام فرمود: 

«حضرت الصلوة؛ وقت نماز شده است.» 

عمران گفت: آقا! «قد لان قلبي؛ الان دلم نرم شد.» 

اگر يک مقدار ديگر ادامه دهيد، شايد مسلمان شوم. 

امام رضا عليه‏السلام قبول نکرد و فرمود: «نماز مي‏خوانيم و برمي‏گرديم و ادامه مي‏دهيم.» 

حضرت نماز خواند و برگشت و بحث را دنبال کرد و عمران مسلمان شد. 

 

پرواز با نماز اول وقت

هنگامي که امام حسن عسکري عليه‏السلام در بستر بيماري بود و آخرين لحظات عمر شريفش را سپري مي‏کرد، مقداري داروي جوشانده خدمت حضرت آوردند تا ميل کند. حضرت فرمودند: «(وقت نماز صبح است) اول مقداري آب بياوريد تا وضو بگيرم و نماز بخوانم.» 

آب آوردند و امام وضو گرفت و نماز صبح را به جا آورد... و لحظاتي بعد روح مقدسش به عالم بقا پرواز کرد. 

 

نماز اول وقت امام رضا

قزاز مي‏گويد: 

حضرت امام رضا عليه‏السلام به عنوان استقبال بعضي از طالبين خارج شد، وقت نماز فرارسيد، حضرت

امام عليه‏السلام با ياران به سوي قصري که در آن حوالي بود رفتند و در کنار سنگ بزرگي فرود آمدند، دستور داد تا اذان بگويند. 

راوي مي‏گويد: عرض کردم منتظر ملحق شدن بعضي از ياران هستيم که بيايند. 

حضرت فرمود: «خدا تو را بيامرزد! بدون عذر نماز را از اول وقت به تأخير مينداز، بر تو باد هميشه نماز را در اول وقت آن به جا آوري.» 

راوي گفت: پس اذان گفتم نماز خوانديم. 

 

اهتمام امام حسن عسکري

امام حسن عسکري عليه‏السلام هنگام نماز از هر کاري دست مي‏کشيد و چيزي را بر نماز مقدم نمي‏داشت؛ «ابوهاشم جعفري» مي‏گويد: خدمت امام عسکري عليه‏السلام شرفياب شدم، امام مشغول نوشتن چيزي بود، وقت نماز فرارسيد، حضرت نوشته را کنار گذاشت و به نماز ايستاد. 

 

دور ماندگان از رحمت حق

حضرت مهدي عليه‏السلام به يکي از مشتاقان ديدارش به نام «زهري» که به زيارت آن حضرت موفق شده بود، دوبار فرمود: «از رحمت خدا دور است کسي که نماز صبح را چندان تأخير بيندازد تا ستاره‏ها ناپديد شوند، و نماز مغرب را به قدري تأخير بيندازد تا ستاره‏ها ظاهر شوند.» 

 

تقدم نماز اول وقت بر کار

نماز را در وقت به جاي آر

امام علي عليه‏السلام فرمودند: 

صل الصلوة لوقتها الموقت لها و لا تعجل وقتها لفراغ و لا تؤخرها عن وقتها لاشتغال و اعلم ان شي‏ء من عملک تبع لصلوتک؛ نماز را در وقت مقرر آن به جاي آور، و به خاطر فراغت عجله مکن و به علت اشتغال آن را به تأخير ميافکن، و بدان که همه‏ي اعمال تو بسته به نماز تو است.» 

 

بهترين عمل و بهترين نماز

امام علي عليه‏السلام فرمود: 

«هيچ عملي در نزد خدا بهتر از نماز نيست، پس بايد هيچ يک از کارهاي دنيا شما را از نماز در اول وقت باز ندارد؛ زيرا خداوند مذمت فرموده کساني را که از نمازشان غافل‏اند، بدانيد که خداوند نمي‏پذيرد مگر آنچه را که خالص انجام پذيرد.» 

 

روح نماز اول وقت

آيت‏الله سبحاني نقل مي‏کند: 

در چندين سالي که در خدمت امام خميني رحمه الله بودم، برجستگي‏ها و ويژگي‏هاي بارزي از ايشان ديدم. از جمله ويژگي معظم له اين بود که نسبت به نماز اول وقت خيلي مقيد بود و در هيچ شرايطي نماز اول وقت را ترک نمي‏نمود. به ياد دارم در جلسه‏اي که به اتفاق دوستان ارجمند، از جمله شهيد آيت‏الله سعيدي و آيت‏الله خزئلي با امام (ره) داشتيم، هنگام اذان ظهر بود، سفره هم پهن بود، امام (ره) به ساعت نگاه کرد و برخاست و گفت: جايي بدهيد تا من نمازم را بخوانم. 

و با آرامش خاص به نماز مشغول شد. 

اين تقيد به نماز اول وقت، روح نمازگزاري را در ايشان راسخ نموده بود و به همين جهت در تمام کارها نظم بسيار خوبي داشت. 

 

تعطيل کردن بازار

امام خميني فرمود: 

من در مکه، که مشرف بودم يک روز مي‏خواستم يک کتابي بخرم که براي آن کتابفروش هم فايده داشت، ايستاده بودم، اذان گفتند، يک دفعه رها کرد  و گفت: «سنة الحنفيه» ديگر با من حرف نزد رفت سراغ نماز، در مدينه بازار را که من ديدم بسته بود، يعني باز بود لکن هيچ کس نبود، مي‏رفتند سراغ نماز، چرا شما نمي‏رويد سراغ نماز، چرا ظهر که مي‏شود بازار را رها نمي‏کنيد که برويد سراغ نماز؟ 

 

تقدم نماز بر همه چيز

خانم مرضيه حديده‏چي مي‏گويند: 

بعد از رفتن شاه خبرنگاران آمده و پافشاري زيادي براي مصاحبه مي‏کردند. 

مي‏خواستند بدانند که نظر امام خميني در رابطه با رفتن شاه چيست؟ 

خيلي تجمع کرده و شلوغ مي‏کردند و اجازه مي‏خواستند مصاحبه کنند و يا نوشته‏اي بگيرند. قرار شد امام نظرشان را بنويسند و برادرها ترجمه کنند؛ اما چون موقع نماز ظهر فرارسيده بود، امام تشريف بردند و نماز ظهر و عصر را خواندند.» 

 

ترجيح نماز بر کار

شهيد رجايي رحمه الله مي‏فرمايند: 

به کار بگوييد نماز دارم، به نماز نگوييد کار دارم. 

 

برکات نماز

آيةالله بهاءالديني به نماز اول وقت اهميت زيادي مي‏دادند و همواره افراد را به اداي آن تشويق مي‏کردند و مي‏فرمودند: 

«اگر مي‏خواهيد برکاتي نصيبتان شود نماز اول وقت شما ترک نشود.» 

 

انتظار نماز اول وقت

به هوش آمدن با کلمه‏ي نماز

خانم نعيمه اشراقي مي‏گويد: 

امام به نماز اول وقت خيلي علاقه داشتند، حتي در آخرين روز که تقريبا ساعت ده شب بود که اين اتفاق افتاد، نماز مغرب و عشا را با اشاره خواندند، در حالت بي‏هوشي بودند، يکي از دکترها رفت بالاي سرشان و براي اينکه آقا را شايد به وسيله‏ نماز بشود به هوش بياورد، گفت: «آقا وقت نمازه» 

همين که گفت وقت نمازه، آقا به هوش آمدند و نمازشان را با اشاره دست خواندند. از صبح آن روز هم مرتب از ما سؤال مي‏کردند که: «چقدر به ظهر مانده؟» چون خودشان ساعت دم‏ دست‏شان نبود و آن قدرت را نداشتند که به ساعت نگاه کنند. يک ربع به يک ربع از ما مي‏پرسيدند. نه به اين خاطر که نمازشان قضا نشود، بلکه به خاطر اين که نماز را اول وقت بخوانند. 

 

منتظر نماز اول وقت

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «اگر کسي خودش را وادار به نماز واجب کند، به حدي که منتظر وقت نماز باشد و نماز را در اول وقت بخواند و رکوع و سجود و خشوع در نماز را کامل کند، سپس مشغول حمد خدا گردد تا وقت نماز ديگر برسد و در اين فاصله به کار لغو و بيهوده نپردازد، خدا برايش ثواب حج و عمره‏اي بنويسد و از زمره‏ي عليين خواهد بود.» 

 

چقدر به اذان مانده

آقاي دکتر حسن عارفي مي‏گويد: در بيمارستان وقتي امام چشم‏هاي شان را روي هم مي‏گذاشتند، ما احساس مي‏کرديم حالت خواب‏ آلودگي دارند و دنبال علت آن مي‏گشتيم، ولي بعدها فهميديم که ايشان خواب‏ آلود نبودند؛ بلکه در عالم ديگري سير مي‏کردند. دليل آن هم اين بود که وقتي ايشان گاهي براي نماز از ما مي‏پرسيدند که چقدر به اذان صبح يا ظهر مانده است؟ و ما به ايشان جواب مي‏داديم، دوبار چشم‏هاي‏شان را مي‏بستند؛ ولي حال ايشان موقع نماز به طور کامل دگرگون مي‏شد 

و هشتاد درصد حال‏شان بهتر مي‏شد. به طوري که مي‏نشستند و اگر اجازه داشتند وضو مي‏گرفتند و نمازشان را مي‏خواندند و تا لحظه آخر هم خودشان ذکر مي‏گفتند. فقط اين اواخر چون به دست‏ شان سرم وصل بود و حرکت هم برايشان زياد خوب نبود، آقاي انصاري، مهر را به پيشاني مبارک ايشان در هنگام سجده مي‏گذاشت. 

 

مراقب وقت نماز بودند

خانم صديقه مصطفوي (دختر امام) مي‏گويد: امام از يک ساعت به نماز مرتب به ساعت نگاه مي‏کردند. گويي در اشتياق نماز لحظات برايشان سخت مي‏گذشت. بسيار مقيد به وقت نماز و آداب آن بودند. مثلا شانه کردن محاسن، معطر کردن و بستن عمامه و غيره. 

تأخیر در نماز اول وقت

تاخير نماز صبح

حجة بن الحسن العسکري - عجل الله تعالي فرجه الشريف - فرمودند: 

«ملعون ملعون من اخر الغداة الي ان تنقضي النجوم؛ 

ملعون است، ملعون است، کسي که نماز صبحش را تأخير بياندازد تا زماني که ستارگان محو شوند.» 

 

تاخير نماز مغرب

حضرت حجة بن الحسن العسکري - عجل الله تعالي فرجه الشريف - فرمودند: 

«ملعون ملعون من اخر المغرب الي ان تشتبک النجوم؛ 

ملعون است، ملعون است، آن کسي که نماز مغربش را تأخير بياندازد تا زماني که ستارگان آسمان پديدار شود.» 

 

محروم از شفاعت

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: 

«لا ينال شفاعتي من اخر الصلاة المفرضة بعد وقتها؛ «(فرداي قيامت) شفاعت من به کسي که نماز واجب را تا پس از وقت آن به تأخير اندازد، نخواهد رسيد.» 

 

نتيجه‏ي ترک اوقات نماز

رسول خدا (ص) فرمود: 

«و من ترک اوقاتها يدخل الويل و الويل واد في جهنم؛ و کسي که اوقات نماز را ترک کند، داخل در «ويل» مي‏شود و «ويل» بياباني در جهنم است.» 

 

نماز در غير وقت

امام صادق عليه‏السلام فرمود: 

«من صلي غير الوقت فلا صلاة له؛ 

کسي که نماز در غير وقت بخواند، مثل اين که نماز نخوانده است.» 

 

غفلت از نماز اول وقت

امام علي عليه‏السلام فرمودند: 

«عملي نزد خداوند محبوب‏تر از نماز نيست، چيزي از امور دنيا شما را از خواندن نماز در اول وقت باز ندارد؛ زيرا خداوند مذمت کرده و اقوامي را فرموده: «واي بر نمازگزاراني که از نمازشان غفلت ورزيدند» يعني واي بر نمازگزاراني که از اوقات نماز غفلت کنند و در انجام نماز در اول وقت سهل ‏انگاري نمايند.» 

 

ضايع نمودن وقت نماز

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند: 

«لا يزال الشيطان ذعزا من المؤمن ما حافظ علي الصلوات الخمس لوقتهن فاذا ضيعهن تجرا عليه فادخله في العظائم؛ 

شيطان هميشه از مؤمن مي‏ترسد تا زماني که بر نمازهاي پنجگانه محافظت دارد و در وقتش به جا مي‏آورد، اما هنگامي که وقت نماز را ضايع کرد بر او جرأت پيدا مي‏کند و او را در گناهان بزرگ مي‏اندازد.» 

 

فقيران قيامت

«ابوسلام عبدي» مي‏گويد: 

خدمت امام صادق عليه‏السلام رسيدم و عرض کردم: چه مي‏فرماييد درباره‏ي مردي که نماز عصرش را عمدا تأخير مي‏اندازد؟ 

فرمود: «روز قيامت بي‏کس و تنها (و فقير) و بدون ثروت محشور مي‏گردد.» 

عرض کردم: «اگر چه از بهشتيان باشد؟ 

فرمود: «يکه و تنها، بي‏زن و فرزند و مال و منال در بهشت بماند و از مردم بهشت خواهش کند که از او پذيرايي کنند؛ چون خود در آن جا منزل و مأوايي ندارد.» 

 

خشم خداوند

رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله خطاب به حضرت علي عليه‏السلام فرمود: «با وضوي کامل در اول وقت اقامه‏ي نماز کن و نماز را از اول وقتش به تأخير نيانداز؛ چون تأخير نماز بدون علت، خداوند قهار را به خشم خواهد آورد.» 

 

پنج نوع سبک شمردن نماز

عالم رباني جناب شيخ جعفر شوشتري رحمه الله سبک شمردن نماز را بر پنج قسم مي‏داند: 

اول آن که آدمي نماز را قبول نداشته باشد که اين موجب کفر است. 

دوم آن که نماز را ترک کند. 

سوم آن که مسائل نماز را نداند و به فکر يادگيري آنها نباشد. 

چهارم آن که نمازها را به وقت خود نخواند. 

پنجم آن که نماز قضا برعهده‏اش باشد و درصدد به جا آوردن آن نباشد و سال به سال تأخير اندازد. 

 

واي بر نمازخوانان غافل

حضرت امام رضا عليه‏السلام فرمود: 

«اوقات نماز را محافظت کنيد، پس به درستي که انسان از حوادث در امان نيست، کسي که وقت واجب بر او داخل شد و عمدا واجبش را در آن وقت به جا نياورد خطاکار است؛ زيرا خداوند فرمود: «واي بر نمازگزاران! آنهايي که از نماز خود غافل‏اند.» 

امام عليه‏السلام فرمود: «ساهون؛ آنهايي هستند که غافل از اوقات نمازهاي واجب خود هستند.» 

 

مراد از «ساهون»

از حضرت امام صادق عليه‏السلام در مورد اين آيه‏ي مبارکه سؤال شد «آنان که از نماز خود سهوکننده بي‏خبرند» که آيا منظور از «ساهون» وسوسه‏ي شيطان است؟ 

حضرت فرمود: «خير، اگر چه همه از وسوسه شيطان نصيبي دارند؛ ولي «ساهون» در اين آيه غفلت از نماز است، به طوري که فراموش شود در اول وقت به جا آورده شود.» 

 

کفاره‏ي تاخير نماز اول وقت

شهيد ثاني رحمه الله مي‏گويد: «يکي از بزرگان، نماز مغرب را از اول وقتش تأخير انداخت تا اينکه دو ستاره در آسمان ظاهر شد، دو برده در راه خدا آزاد کرد تا کفاره‏ي تأخير نماز از وقت فضيلتش باشد.» 

 

نماز اول وقت

آقاي محمودي بروجردي مي گويند: 

امام خميني خيلي به نماز اول وقت اهميت مي‏دادند. روايتي از امام جعفرصادق عليه‏السلام نقل مي‏کردند که: «اگر کسي نمازش را سبک بشمارد، از شفاعت‏شان محروم مي‏شود.» 

من يک بار به ايشان عرض کردم: سبک شمردن نماز شايد به اين معني باشد که شخص نمازش را يک وقت بخواند و يک وقت نخواند. 

گفتند: نه. اين که خلاف شرع است، منظور امام صادق عليه‏السلام اين بوده که وقتي ظهر مي‏شود و فرد در اول وقت نماز نمي‏خواند، در واقع به چيز ديگري رجحان داده است. 

این مطلب را به اشتراک بگذارید :