بهداشت نمازگزار

نمازگزار بايد قبل از ورود به مسجد به موارد زير توجه کند:

- پاي او بايد پاکيزه و جورابش تميز باشد و هيچ گونه بوي ناراحت کننده از پا و بدن او به مشام نرسد.

- چون خداوند از آلودگي و ناپاکي بنده اش متنفر است نمازگزار بايد هميشه بدن خود را از بوي ناخوشايند پاک سازد.

- نمازگزار نبايد در محيط مسجد سيگار بکشد.

- نمازگزار نبايد بعد از مصرف تره و سير و پياز خام به مسجد بيايد.

بهداشت مسجد

داخل مسجد را هفته‌اي يک بار گلاب پاشي کنيد تا هميشه خوش بو باشد و در نظافت و پاک نگه داشتن مسجد بکوشيد. (پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله)[1] .

- نظافت مسجد وحفظ اموربهداشتي مساجد تکليف همه مسلمانان است.

- در محوطه مسجد نبايد آب دهان انداخت.

- هسته خرما را زمين نبايد ريخت آن‌ها که در‌مسجد چنين احسان‌هايي مي‌دهند فکر هسته آن را نيز بايد بکنند.

- چاي را در ليوان هاي يک بار مصرف (بي‌ضرر) به مردم بدهند و بعد از مصرف دور بيندازند.

- بهتر است وضوخانه مسجد را بيرون از مسجد بسازند براي اين که کسي با کفش آلوده داخل مسجد نشود.

- هر روز بايد يک بار وضوخانه ها را ضد عفوني کرد و تهويه هواي مناسب در آن مکان قرار داد.

- بايد صابون وضوخانه ها را افراد خيّر تأمين کنند.

- رعايت بهداشت دست شويي‌ها و توالت کاملاً ضروري است.

- قند را بايد در قندان هاي درب دار قرار داد.

- ظرف زباله بايد بهداشتي باشد و به طور مرتب جمع‌آوري و تخليه شود.

- مُهر مساجد بايد هميشه تميز باشد. گاهي نيز بايد آن ها را با سوهان تميز کرد. گاهي نيز تعويض نمود .

- جاي مخصوص تيمم با خاک تميز و مناسب تهيه شود.

- هر چند وقت يک بار اهالي محل بايد جمع شده و مراسم غبارروبي را انجام دهند تا مساجد که خانه خدا هستند هميشه تميز و بهداشتي بمانند.

در هر حال بايد موارد زير را مورد نظر قرار داد:

بهداشت آبدار‌خانه، کفش‌داري، وضوخانه، فرش و کف‌پوش‌ها، پذيرايي (ليوان، استکان، خوردني‌ها، نوشيدني‌ها، ظروف آن‌ها و...)، توجه به نور، تهويه و گرما و سرماي مسجد، چادر‌هاي مشترک خانم‌ها و...

[1] جامع احاديث الشيعه، معزي ملايري، شيخ اسماعيل، ج 4، ص 496.

اهتمام به نظافت و پاکيزگي مساجد

گرد آمدن عده‌اي با وضعيت جسماني و سلامت متفاوت نياز به توجه بيشتر در امر سلامت را طلب مي‌کند. همه مردم دوست دارند براي نيايش و عبادت، پا به محيطي بگذارند که در آن آرامش برقرار بوده محيطي پاک، معطر و خوشبو باشد.

در عين حال بحثي که در بهداشت مسجد اهميت دارد، اين است که جوانان امروز ما به زيبايي خود و مکاني که در آن زندگي مي‌کنند اهميت مي‌دهند، بنابراين بايد محيطي که در آن عبادت مي‌کنند نيز از هر مکاني تميزتر باشد.

از اين جهت نيز متوليان در امور مساجد بايد کارهاي مربوط به مسجد را طوري برنامه‌ريزي کنند که مساجد ما آماده پذيرايي از اين قشر باشند، چرا که آنان آينده‌سازان جامعه محسوب مي‌شوند.

هيچ آييني به اندازه دين اسلام به تميزي و زيبايي مسجد تاکيد نکرده است در صدر اسلام نيز اين وظيفه به عهده پيامبر گرامي اسلام نهاده شده بود تا خانه خدا را معطّر کند.

 روايت معتبري در زمينه اهميت پاک سازي مساجد، استحباب جارو کردن مسجد، خوشبوسازي فضاي مسجد با استفاده از بخور، کندر، عود هندي، گلاب، مشک و... وجود دارد. هم چنين روشن کردن فضا و تأمين نور کافي در مساجد توصيه شده و از هر اقدامي‌ که موجب آلودگي صوتي در مساجد شود، دستور پرهيز داده شده است.

وقتي صحبت از بهداشت مسجد مي‌شود، بهداشت وضو خانه‌ها اولين نکته‌اي است که به ذهن مي‌آيد؛ هرچند در دستورات اسلامي‌ توصيه شده افراد قبل از ورود به مسجد در خانه يا جاي ديگر خود را پاکيزه کنند و وضو بگيرند، اما در هر حال وضوخانه‌ و سرويس بهداشتي بايد در هر مسجدي وجود داشته باشد.

نظافت دايمي ‌و مرتب دستشويي‌ها و وجود صابون مايع در دستشويي از نکاتي است که بايد به آن توجه شود. تهويه مناسب يکي از نکات بسيار مهم است که گاهي از آن غفلت مي‌شود.

هم چنين نظافت هميشگي و شستشوي گاه به گاه فرش‌ها، استفاده از مواد ضدعفوني مناسب براي شستشوي گاه به گاه صحن‌ها و وجود کفش کن مناسب يا کيسه‌هاي نايلون براي قرار دادن کفش نمازگزاران از مواردي است که در مساجد بايد به آن ها توجه شود.

تأمين آب آشاميدني سالم و بهداشتي، رعايت بهداشت پذيرايي از قبيل سالم و پاکيزه بودن قند، قندان، استکان و ديگر ظروف و رعايت بهداشت فضاي آشپزخانه و آبدارخانه از مهم‌ترين مواردي است که بايد در آبدارخانه مساجد مورد توجه قرار گيرد.

خادمان سلامت

انجام هر کاري اگر متولي مشخصي داشته باشد بهتر صورت مي‌گيرد بخصوص اگر اين متولي آموزش لازم را نيز در کار خود ديده باشد. بهداشت مساجد نيز از اين امر مستثنا نيست. تا زماني که فردي مسئول تأمين سلامت نشود بهداشت محيط مساجد امکان‌پذير نيست.

از سوي ديگر، متوليان مساجد نيز بايد انسان‌هايي آراسته و پاکيزه باشند تا انجام نظافت توسط آن ها مورد قبول باشد و حاضران به بهداشت مسجدها اعتقاد داشته باشند.

ازاين‌رو بود که از سال‌گذشته با مشارکت شهرداري تهران طرح تعيين خادمان سلامت در مساجد آغاز شد. اين طرح با اهداف حفظ و ارتقاي سطح بهداشت مساجد و نمازگزاران، ارائه خدمات در امور پيش‌گيري و آموزش و درمان به مردم جامعه بر اساس سياست‌هاي بهداشتي جامعه در مکان‌هايي علاوه بر اماکن درماني شناخته شده، ‌صورت مي‌گيرد.

وظايف خادمان سلامت مساجد نظارت بر وضعيت بهداشتي سيستم تهويه، سرويس بهداشتي آب آشاميدني، ايمني، سيستم اطفاي حريق و در و پنجره مسجد، فاضلاب، نظارت بر وسايل مصرفي و داخلي از جمله جانماز و مهر، کتابخانه، کفش‌داري‌ها و فرش‌ها، نظارت بربهداشت آبدارخانه‌ها و مکان‌هاي پخت غذا، نظارت برسلامت خادمان مساجد، برگزاري‌ کارگاه‌هاي آموزشي براي نمازگزاران و هماهنگي با ائمه مساجد و هيأت‌هاي امنا در امور بهداشتي، ارائه خدمات بهداشتي به مردم و اجراي دستورالعمل‌هاي اعلام شده و ارائه پيشنهادهاي لازم به شهرداري و مرکز امور رسيدگي به مساجد براي ارتقاي سطح سلامت مسجد و محله است.

پايگاه سلامت

مساجد علاوه بر نقش سنتي خود همواره به عنوان پايگاهي اجتماعي نيز مورد استفاده قرار گرفته است. در بهداشت و درمان نيز مساجد مي‌توانند پايگاه بسيار خوبي براي آموزش و ترويج سلامت باشند.

سلامت يار مسجد، طرحي است که به اين منظور طراحي شده است. سلامت ياران مساجد متشکل از اعضاي هيأت امنا، مراجعان به مسجد و خادمان سلامت مساجد است. اين اعضا دوره‌هاي آموزشي بهداشت و سلامت را فرا مي‌گيرند و در مسجد محله خود به افراد ديگر آموزش مي‌دهند.

سلامت ياران مساجد با مشارکت فعال خود آموزش‌هاي بهداشتي لازم را فرا‌مي‌گيرند و از طريق مساجد به افراد درسطح منطقه آموزش مي‌دهند.

براي تمام فصول ‌

متأسفانه امروز شاهد هستيم برخي مساجد از اين موضوع غفلت کرده و کمتر پاکيزگي مساجد را مورد توجه قرار مي‌دهند. اگر هم توجهي باشد به ظاهر است، به عنوان مثال فرش‌هاي مساجد ممکن است حتي سال‌ها شسته نشوند که اين مسأله براي حاضران در مساجد خوشايند نيست، براي آن ها که انتظار مي‌رود اين فضا زيباترين و تميزترين مکان باشد، دل زدگي ايجاد مي‌کند.

هر سال، دهه آخر شعبان به عنوان دهه بهداشت و نکوداشت مساجد مورد توجه قرار مي‌گيرد و طي آن به نظافت و پاکيزگي مساجد پرداخته مي‌شود تا مؤمنان در مکاني آراسته به ضيافت الهي رمضان قدم بگذارند.

بي‌ترديد بهداشت مساجد به‌هيچ‌وجه نبايد منحصر به دهه آخر شعبان باشد. وجود دهه بهداشت مساجد به اين معنا نيست که فعالان اين حوزه، تنها در اين مقطع زماني خاص به امر نظافت پرداخته، بقيه سال را بي‌اعتنا به اين ضرورت برخاسته از ايمان باشند.

در تمام ايام سال بهداشت مساجد و نظافت بخش‌هاي مختلف اين پايگاه‌هاي معنوي و انسان‌ساز بايد مورد توجه بوده و اين اماکن همواره از فضايي پاکيزه، شايسته و دل چسب براي حضور پرشور برخوردار باشند[1] .

[1] دلارم شجاعي باغيني.

نکات ضروري

سفارش شده است جاهاي مقدس را براي ساختن مسجد انتخاب کنيد مثلاً در کنار امام زاده ها و مزار شهيدان.

- در شهر سازي ها قبل از ساختن خانه هاي مسکوني اول بايد مسجد سازند سپس خانه ها. همانطور که خداوند مي فرمايد: «نخستين خانه اي که براي مردم (و نيايش خداوند) قرار داده شد در سرزمين مکه است که پربرکت و مايه هدايت جهانيان است»[1] .

- خانه ها هم بايد جهت دار باشد، پس از ساختن مسجد خانه ها را بسازيد: (وَ اجعَلوُا بُيُوتَکُم قِبلَةً وَ اَقِيمُواالصَّلَوةَ) خانه هايتان را به سوي قبله بسازيد و نماز را برپا داريد»[2] .

- در ساختن مسجد، مناره هاي بلند نبايد ساخت.

- هيأت امنا و گردانندگان مساجد نبايد اجازه دهند بلندگوهاي گوش خراش مساجد همسايه ها را اذيت کند و سبب بدبيني به اين مکان مقدس نشوند و بدانند که اگر مريضي در همسايگي مسجد اذيت شود کاري خلاف شرع مي‌کنند.

- هيأت امنا و سازندگان مساجد همان طور که به آسايش و راحتي آقايان در مساجد از جمله فرش و وسايل گرم کننده و خنک کننده اهمّيّت مي‌دهند به محل نمازخانه خانم ها نيز به همان مقدار اهمّيّت دهند. تا وسايل راحتي آنان نيز فراهم شود. همه چيز حق آقايان نيست خانم‌ها نيز در اين امور با آنان مساوي هستند.

[1] آل عمران، آيه 96 .

[2] يونس، آيه 87.

این مطلب را به اشتراک بگذارید :