■ نقش حاکمیت در فرهنگ سازی نماز
ايفاي نقش سرپرستان و حاکمان
يکي از وظايف و مسئوليت هاي سرپرستان و حاکمان اسلامي در قبال اقامه نماز در جامعه، تاکيد بر اين امر است. امام علي(ع) خود وجوداً و شخصاً ترغيب و تأکيد بر اقامه نماز در فرمان هاي حکومتي را فراموش نمي کردند و اين، بيان گر مسئوليت و وظيفه و نيز ضرورت و توجه نظام حکومت ديني و حاکمان آن، به مسئله نماز است.
وظايف حکومت جهت اقامه نماز
حکومت اسلامي موظف است زمينه و محيط سالم را در جامعه فراهم نمايد تا جوانان متربي به تربيت ديني آنان پرورش يابند. هم چنين است نقش امامان جماعت در نظام اسلامي که انتخاب آنان با حکومت است.
امام علي(ع) در فرمان الهي و سياسي خود به محمد بن ابي بکر در مورد نماز مي فرمايد: «... آن گاه بنگر که نمازت چگونه است؛ زيرا تو پيش نمازي و هيچ پيش نمازي نباشد که براي مردمي نماز بخواند و در نماز آنان عيب و تقصيري باشد مگر آن که گناه همه آن ها بر گردن او خواهد بود؛ ولي ثواب آنان چيزي کم نشود و پيش نماز، نماز را بدون نقص به پايان نبرد مگر آن که مانند مأمومين ثواب نصيبش گردد.»[1] .
در اين گفتار، امام(ع) نظام ديني و حاکمان آن را مسئول اقامه نماز در جامعه معرفي مي نمايد و به تبع آن نيز وظيفه اي را برعهده آنان قرار مي دهد که عبارت است از: ترغيب جامعه به اقامه نماز. ايشان در پايان فرمان الهي و سياسي شان به مالک اشتر نيز فرموده اند: «ازجمله سفارش هاي پيامبر به من، سفارش به گزاردن نماز... بود.»[2] .
اين سفارش پيامبر به اميرالمؤمنين، اشاره به جايگاه مسئولان حکومت ديني در قبال تشويق و ترغيب به اقامه نماز در جامعه دارد و اين که نظام اسلامي و حاکمان آن موظفند علماً و عملاً راه ها و فرآيندهاي مربوط به اقامه نماز را در جامعه، در هر عصري بيابند و در جهت توفيق روزافزون و ترغيب به اقامه نماز قدم بردارند.
براين اساس، مسئوليت سنگيني در اين زمينه بر عهده ي حاکم اسلامي است تا در برخورد با مردم، علاوه بر اين که مسئول امرار معاش و زندگي و اقتصاد آنان است متصدي يک رشته اوامر مهم ديگر نيز هست که ازجمله آنان، توجه به تربيت و اصول ديني و عبادي آنان است.[3] .
امام علي(ع) در يکي از خطبه هاي ديگر مي فرمايد:«اما حق شما بر من آن است که از خيرخواهي شما دريغ نورزم و بيت المال را در ميان شما عادلانه تقسيم کنم و شما را آموزش دهم تا از جهل و ناداني نجات يابيد و تربيت تان کنم تا آداب فرا گيريد»[4] .
پس اگر حاکم شرع به اين سفارشات پيشوايان و بزرگان دين عمل نمود، جايگاه او در جامعه مشخص مي شود. و نقش به سزائي نيز در جامعه به جا مي گذارد. در چنين جامعه اي ما شاهد جوانان تربيت يافته و تعليم ديده ديني خواهيم بود.
[1] ابومحمد حرّاني؛ تحف العقول، ترجمه ي صادق حسن زاده، ص 2990.
[2] ابومحمد حرّاني؛ تحف العقول، ترجمه ي صادق حسن زاده، ص 245.
[3] مجموعه روايات جوان؛ به نقل از شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 333.
[4] نهج البلاغه، ترجمه ي محمد دشتي، ص 88 و 87.
حاکمان سياسي جامعه
ازجمله عوامل بسيار مؤثر و سرنوشت ساز ديگر، نقش حاکمان جامعه و رهبران سياسي است. اين نقش، حتي در بعضي مواقع آن قدر تأثيرگذار است که از تربيت خانواده در جذب و هدايت جوانان و نوجوانان مؤثرتر است.
اميرالمؤمنين علي(ع) مي فرمايد: «النَّاسُ بِأَمَرائِهِمْ اَشْبَه مِنْهُمْ بِآبائِهِمْ»؛[1] «مردم در روش هاي اخلاقي و صفات اجتماعي، به حکومت هاي خود بيش تر شباهت دارند تا پدران خويش.»
پس نقش حاکمان در جامعه بسيار گسترده است و اگر آنان خوب و درست امور جامعه را در دست گرفتند و نقش هدايت گري در برنامه ي آنان بود، مي توانند جامعه اي سالم با جوانان نمازگزار و با مسئوليت تحويل دهند. کساني که «نقش مهمي در جامعه اعمال و پياده مي کنند و کارشان امر ونهي و دستور دادن است هدايت جنبه هاي مذهبي و عقيدتي اجتماعي را نيز به عهده دارند و در هر مقامي که باشند نقش شان مهم و سرنوشت ساز است. اگر آن ها صالح باشند، جامعه صالح خواهد شد. (چون) افراد عادي اجتماع نمي توانند در مورد نقش و رفتار آن ها و رابطه ي آن با عقيده، تفکيک قائل شوند».[2] نگاه به سيره رفتاري حاکمان جامعه، باعث الگوگيري جوانان از آنان مي شود. با تأمل در رفتار و پيروي از حاکمان است که جامعه به سمت صلاح يا فساد سوق پيدا مي کند.[3] .
[1] مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، ج 75، ص 46؛ ابومحمد حرّاني؛ تحف العقول، ترجمه ي صادق حسن زاده، ص 354.
[2] جهانگرد، يدالله؛ نحوه رفتار والدين با فرزندان، ص 19.
[3] مجموعه روايات جوان، ص 132.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
