■ احكام نماز
گريه كردن درنماز
* گريه كردن براى امور دنيايى، نماز را باطل مى‌كند، ولى اگر از خوف خداوند باشد اشكالى ندارد. آيا اگر در نماز به هنگام خواندن دعاى فرج براى ظهور امام زمان(عج) گريه كنيم اشكالى دارد؟
* خشوع، خضوع و گريه در نماز در برابر عظمت و قدرت ذات مقدس الهى از صفات خاشعان و مؤمنان واقعى است: (...وَ‌يَقُولُونَ سُبْحَـنَ رَبِّنَآ إِن كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولاً * وَ‌يَخِرُّونَ لِلاَذْقَانِ يَبْكُونَ وَ‌يَزِيدُهُمْ خُشُوعًا * قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَـنَ أَيًّا مَّا تَدْعُوا فَلَهُ الاَسْمَآءُ الْحُسْنَى وَ‌لاَ‌تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَ‌لاَ‌تُخَافِتْ بِهَا وَ‌ابْتَغِ بَيْنَ ذَ‌لِكَ سَبِيلاً)[11]؛ و مى‌گويند: منزه است پروردگار ما، كه وعده‌هايش به يقين، انجام شدنى است! آنها [بى‌اختيار] به زمين مى‌افتند و گريه مى‌كنند و [تلاوت]اين آيات، همواره بر خشوعشان مى‌افزايد. بگو: الله را بخوانيد يا رحمان را هر كدام را بخوانيد [ذات پاكش يكى است و]براى او بهترين نام‌هاست و نمازت را زياد بلند يا خيلى آهسته نخوان و در ميان آن دو، راهى [معتدل] انتخاب كن.
آنچه موجب بطلان نماز است، گريه با صدا براى امور دنيايى است، نه گريه كردن در حال نماز براى ظهور امام زمان(عليه السلام) كه در راه خدا، براى خدا و براى حاكميت دين خدا و مربوط به امور دين است، لذا گريه‌اى كه به خاطر رضايت خداى سبحان باشد قابل تحسين است.
در نتيجه گريه كردن در حال نماز به هنگام خواندن دعاى فرج مانعى ندارد.[12]
نماز بدون تقليد
* آيا نماز خواندن، نيازمندِ تقليد از مجتهد است. اگر خداوند طبق آيه شريف قرآن از رگ گردن به ما نزديك‌تر است و همه بندگانش را دوست دارد، آيا حتماً لازم است اجازه نمازمان را به دست يك مجتهد بدهيم؟
* انسان در احكام غير ضرورى و غير قطعى، يا خودش مجتهد است و يا در حدّى است كه نزديك است مجتهد بشود و مى‌تواند به احتياط عمل نمايد. در هر دو حال تقليد لازم نيست، ولى اگر نه مجتهد و نه محتاط است، در احكام فرعىِ غيرقطعى، لازم است تقليد كند. امّا آن‌جا كه مسئله‌اى از ضروريات و قطعيات دين باشد، مانند: اصل وجوب نماز و تعداد ركعات نماز و غيره، نياز به تقليد نيست؛ اعم از اين كه موضوعِ مسلم و قطعى، در قرآن‌كريم تصريح شده باشد، مانند: (وَ‌أَقِيمُوا الصَّلَوة)[13]؛ نماز را به پا داريد. يا اين‌كه از غير قرآن يعنى از روايات امامان‌معصوم(عليهم السلام) به دست آمده باشد؛ مانند: تعداد ركعات نماز. چرا كه تعداد ركعات نماز، مانند اصل وجوب نماز امرى قطعى و مسلم است، لذا هيچ كس نگفته است در تعداد ركعات نماز از مجتهد تقليد كنيد.
از آن‌جا كه از طرفى ياد گرفتن تمامى جزئيات نماز واجب است و از طرف ديگر استنباط احكام شرعى به كمك روايات، كار هر كس نيست، عقل مى‌گويد بايد در اين‌باره سراغ متخصصى رفت؛ همان‌طور كه اگر كسى مريض شود سراغ هر كس نمى‌رود، بلكه فقط نزد پزشك مى‌رود و اين مراجعه به متخصصى [كه نسبت به احكام شرعى همان مجتهدين هستند] امرى معقول، مقبول و عرف عقلا است.
البته راه فراگيرى احكام شرعى و استنباط آن مانند مجتهدان براى همگان باز است. چه اشكال دارد كه همه مجتهد شوند؟ امّا مادامى كه فردى خود قدرت استنباط ندارد، طبق حكم عقل لازم است سراغ متخصص و مجتهد برود. عمل به اين اصل (رجوع به متخصص) به دستور خداوندى است كه از رگ گردن به ما نزديك‌تر است و اين عمل را دوست مى‌دارد: (فَسْـَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ‌تَعْلَمُون)[14]؛ پس اگر نمى‌دانيد، از پژوهندگان كتاب‌هاى آسمانى جويا شويد.
مجوز ترك نماز
* در چه مواقعى مى‌توان نماز را به جاى نياورد؟
* خداوند متعال درباره وجوب نماز مى‌فرمايد: (...إِنَّ الصَّلَوةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَـبًا مَّوْقُوتًا)[15]؛ همانا نماز در اوقات معين بر مؤمنان مقرر شده است. بنابراين نماز هيچ گاه نبايد ترك شود. حتى اگر كسى نمى‌تواند به شكل عادى انجام دهد، باز هم نماز را بايد بخواند؛ مثلاً اگر كسى ايستاده نمى‌تواند نماز بخواند بايد نشسته آن‌را به جا آورد و اگر نشستن هم برايش ممكن نيست بايد خوابيده نماز بخواند ... و تنها در يك مورد نبايد نماز بخواند و آن هنگام عادت ماهيانه زنان است.
صله رحم با تارك صلاة
* با توجه به اين‌كه اسلام به صله‌رحم، اهميت فراوانى داده است، حكم نماز و روزه خويشانى كه چندين سال هم‌ديگر را در اثر اختلافات خانوادگى نمى‌بينند چگونه است؟
* در قرآن و روايات، قطع رحم ـ كه ممكن است در اثر قهر كردن باشد ـ بسيار مذمت شده و اين افراد مورد لعنت خدا قرار مى‌گيرند: (فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِن تَوَلَّيْتُمْ أَن تُفْسِدُواْ فِى الاْرْضِ وَتُقَطِّعُواْ أَرْحَامَكُمْ * أُوْلَـئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ...)[16]؛ اگر [از اين دستورها]روى‌گردان شويد، جز اين انتظار مى‌رود كه در زمين فساد و قطع پيوند خويشاوندى كنيد، آنان كسانى هستند كه خداوند از رحمت خويش دورشان ساخته، گوش‌هايشان را كر و چشم‌هايشان را كور كرده است.
نماز و روزه افرادى كه قطع صله‌رحم مى‌كنند باطل نيست و لازم نيست قضا كنند، ولى از آنان پذيرفته نمى‌شود و يا اين‌كه از ثواب آن كاسته مى‌شود؛ هم‌چنان‌كه اگر كسى نماز را بدون توجه بخواند، نمازش باطل‌نيست و لازم نيست قضا كند، لكن آن نماز مورد پذيرش خداوند نيست.
حضرت صادق(عليه السلام) درباره آثار صله‌رحم مى‌فرمايند: صله‌رحم، موجب زياد شدن ثواب اعمال، بركت در مال، رفع گرفتارى‌ها، آسان‌كننده حساب قيامت و تأخير در اجل است.[17]
[11]. اسراء، آيه108ـ110.
[12]. ر.ك: توضيح المسائل مراجع، ج1، ص650; سيد محمد كاظم يزدى، عروة الوثقى، ج1، ص561 و سيدكاظم طباطبايى يزدى، العروه‌الوثقى محشى، ج3، ص30.
[13]. بقره:43.
[14]. نحل: 43.
[15]. نساء: 103.
[16]. محمّد: 22ـ23.
[17]. كلينى، اصول‌كافى، ج2، ص158.
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
