آداب و اسرار و آموزش و توسعۀ‌ فرهنگ نماز به کارشناسی جناب حجت الاسلام والمسلمین سید جواد بهشتی

بـِسـْمِ اللّهِ الرَّحـْمـنِ الرَّحيمِ

بحث ما دربارۀ نیت است، خیلی نیت اهمیت دارد همان چیزی است که به نماز ما قیمت می دهد به قول استاد عزیز حاج آقا قرائتی می فرماید: اسکناس یک نخی در آن است که اگر آن نخ را بردارید دیگر قیمتی ندارد. آن نخ اسکناس نماز یا عبادات همان نیت است . در این برنامه می خواهیم بگوییم که چه کنیم که عبادات ما به اخلاص نزدیک تر شود و ریا  از ما دور شود و ناخالصی از عبادات ما دور شود. اولین رهنمودی که به ما داده‌اند این است که فکر کنیم که هرچه داریم از خدا است دیگران کاری برای ما نکرده اند و چیزی به ما نداده اند. نعمت هایی که در اختیار ما است،‌ امکاناتی که در اختیار ما است. هستی ما، حافظۀ ما، سلامت ما از خدا است. پس چرا از دیگران بترسیم. چرا به طمع دیگران کار کنیم. این به ما کمک می کند که کار را با اخلاص انجام بدهیم. همچنین بی ارزشی دنیا، آنهایی که برای دنیا کار می کنند روز قیامت حدیث داریم که به بعضی ها گفته می شود شما برای دنیا کار کردید در دنیا هم اسمتان را به خیابان ها زده اند، بنر زده اند، در تلویزیون و رادیو هورا کشیدند.  آنی که برای آخرت کار می کند باید منتظر باشد که در آخرت دستش را بگیرند. کار برای دنیا، کار برای خوشایند در اینجا تمام می شود و خیلی زود ختم می شود. و این هم به ما کمک می کند که به اخلاص نزدیک شویم. قرآن می‌فرماید: فَمَا رَبِحَت تِّجَارَتُهُمْ، کسانیکه برای غیر خدا کار می‌کنند تجارتشان سود ندارد. در حدیث امیرالمومنین می فرماید : لَبِئْسَ المَتْجَرُ أَن تَرى الدُّنيا لِنَفْسِكَ ثَمَناً ،  این خیلی بازرگانی بدی است که دنیا را پول کالای خودت بدانی، برای دنیا کار کردن خیلی زود می پرد، خیلی زود تمام می شود، از جمله آیاتی که در قرآن آمده برای بی وفایی دنیا، قرآن می گوید: زهره حیاط دنیا، زهره یعنی غنچه، بعضی معنا کرده اند غنچۀ زندگی دنیا، این غنچه برای کسی گل نمی کند به محض اینکه می خواهد ‌بهره برداری کند یک دفعه سکته می کند. تازه حالا که خانه خرید و قسط ها را داد به یک درآمدی رسید حالا می خواهد کیف دنیا را ببرد، لذت ببرد، بیماری ها به سراغش می‌آید، حوادث به سراغش می آید، دنیا چیزی نیست، قرآن می فرماید: متاع الغرور، دنیای فریب کار، لعب، لهو، بازیگر، بازیخوانه ، ‌متاع الدنیا، قلیل، بهره کم، اما آخرت چی؟  وَ مَنْ اَرادَ الآخِرَةً کسی که آخرت را بخواهد وَسَعي لَها سَعْيَها ، برای آخرت تلاش کند وَ هُوَ مُؤْمِنٌ در حالی که ایمان دارد فَأُولئِکَ کانَ سَعْيُهُمْ مَشْکُوراً، چنین کسانی پاداش تلاششان حفظ شده است.

یک راه دیگری هم ما را به اخلاص نزدیک می کند و آن عبرت از دیگران است. گذشته ها بعضی ها برای خدا کار کرده اند و بعضی ها برای غیر خدا و همه شان هم رفته اند و باید درس بگیریم. آنی که برای خدا کار کرد الان از دنیا رفته و آنی که برای غیر خدا کار کرد هم از دنیا رفته،‌ کدام برنده هستند؟ عبرت بگیریم پس نوح با این که پدرش پیغمبر بود رفت سراغ غیر خدا، می گفت: سآوی الی جبل يعصمنی،  کوه مرا نجات می‌دهد و مرا حفظ می کند. نجات داد؟ عبرت بگیریم از کسانی که دنبال غیر خدا رفته اند و الهام بگیریم از کسانی که به خاطر خدا خدمت کرده اند. سرانجام ریاکاران چه شد؟ و کسانی که نیت های پاک داشتند چه سرانجامی پیدا کردند.

پس از نیت می رسیم به تکبیر الاحرام می رسیم،‌ تکبیر یعنی الله اکبر گفتن، اشرام مثل لباس احرام می ماند،  از هر راهی بخواهید وارد مکه شوید ایستگاه هایی وجود دارد به نام میقات، لباس هایمان را در می آوریم و  لباس دیگری می پوشیم به نام لباس احرام، یعنی لباسی که احترام دارد وبا گفتن لبیک، اللهم لبیک وارد حرم خدا می شویم، یک فضایی است که مرز دارد، وارد آن فضا می شویم چیزهایی بر ما ممنوع می شود. حکمت هایی دارد، مثل در آینه نگاه کردن، یا زینت کردن، کشتن حیوان، صید کردن حیوان، کشمکش، جر و بحث، تعدادی چیزی است که بر ما ممنوع می شود. نماز هم همین طور است تا قبل از الله اکبر می توانستیم هر کاری بکنیم، اما اول نماز را که می‌گوییم تکبیر الاحرام با بقیه الله اکبرهایی که قبل از رکوع و بعد از رکوع می گوییم فرق دارد، تکبیره الاحرام یعنی الله اکبری که با گفتنش ما وارد حرم خدا می شویم، از این به بعد روبرگردان به سمت چپ و راست ممنوع است،‌ حرف زدن ممنوع است، خندیدن ممنوع است، گریستن ممنوع است،‌ غذا خوردن ممنوع است،‌ فقط الان در حرم خدا با پروردگارمان باید حرف بزنیم، چه می گوییم : الله اکبر، الله بزرگتر است، بزرگتر از چی؟ بزرگتر از هرچه، بزرگتر از همه معبودها، بزرگتر از همه معشوق ها، بزرگتر از همه قدرت ها، هرچه فکرش را بکنیم خدا از آن بزرگتر است. رکن نماز است و آغاز نماز است. با بزرگی خدا و با تکبیر شروع می شود. موسی ابن جعفر فرمود: اذا کبرت، وقتی تکبیر می گویی، تکبیر واقعی این است،  فاذا کبرت فاستصغر ما بین الارض والسماء، تمام چیزهایی که بین زمین و آسمان هست را باید حقیر بشماریم فقط خدا در نزد تو باید بزرگ باشد، امیرالمومنین (ع) در وصف پرهیزگاران می فرماید : عظم الخالق فی انفسهم فصغر مادونه فی اعينهم ،‌ چون خدا در چشم آنها بزرگ است دیگر موجودات، دیگر قدرت ها در دل آنها جایگاهی ندارند. الله اکبر. الله اکبر در نماز زیاد گفته می‌شود مستحب است قبل از رکوع، بعد از رکوع، قبل از سجده، بعد از سجده، می نشینیم، می ایستیم ، بعد از نماز هم 34 بار الله اکبر،  در رکعت سوم و چهارم بازالله اکبر داریم،‌ سبحان الله والحمدلله ولا إله إلا الله والله أكبر ، الله اکبر شعاری است که در صدر اسلام، در  شادی ها در غم ها در پیروزی های نظامی می گفتند و شعار می دادند با صدای بلند می گفتند الله اکبر. از شعائر اسلام است. خاطره ای از امام حسین در این برنامه بگوییم، امام حسین (ع) خیلی دیر به زبان آمد حضرت فاطمه (س) دلواپس بود. روز عیدی بود که پیامبر عظیم اسلام به نمازعید می‌رفت و این طفل را روی دوش خود سوار کرد. پیغمبر نوه هایش را زیاد به مسجد می برد،  یا اگر می آمدند مسجد  نهی نمی کرد پیامبر، حتی گاهی در مسجد در سجده روی کمر پیامبر بازی می کردند و پیغمبر سجده هایش را طول می داد تا بچه ها بازیشان را بکنند.  یک یهودی به خاطر همین منظره مسلمان شد. پیامبر این بچه را روی کتف خودش سوار کرد و حرکت کرد به سمت مصلی نمازگزارانی که می‌خواستند نماز عید بخوانند تکبیر می گفتند : الله اکبر، بعد زبان این بچه به الله اکبر باز شد. یعنی امام حسین (ع) در این جهان اولین کلمه ای که به زبانش جاری شده الله اکبر است و آخرین کلمه ای که در گودال قتلگاه آن حضرت بر زبان جاری کرد و روح پاکش به آسمان ها پر کشید عرضه داشت پروردگارا راضیم به رضای تو . تکبیر الاحرام(الله اکبر) را باید به زبان عربی صحیح جاری بکنیم. کاری ندارد نوار آموزشی و سی دی  آموزشی دارد. باید کاری کنیم که نمازی که عاشقانه و با اخلاص می خوانیم قرائتش را درست جاری کنیم.