بسم الله الرحمن الرحیم

گزیده‌ای از دروس کتاب شکست تنهایی (مقطع دوره دوم متوسطه)

نویسنده: حامد تقی راد

8. بامبو و سرخس

راهبرد جلسه

در اين درس به تفسيري كوتاه از آيه "الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين" و كلمه "رَبِّ"، خواهيم پرداخت.

جذابيت اوليه

مربي گرامي صحبت‌هاي خود را با اين سؤالات از دانش‌آموزان شروع كند.

كدام سوره دو بار بر پيغمبر اكرم6 نازل شد؟ (حمد)

سوره‌اي كه همتاي قرآن است؟ (حمد)

سوره‌اي كه جامع همه معارف قرآن است؟ (حمد)

كدام سوره است كه در همة نمازها چه واجب و مستحب بايد خوانده شود؟ (حمد)

سوره‌اي كه بين خدا و بنده خدا تقسيم شده است؟ (حمد)

آيه "الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين‏" چند بار در قرآن كريم آمده است؟ (شش بار)

همانطور كه همة شما دوستان خوبم مي‌دانيد روزانه در نمازهاي يوميه حداقل 10 بار اين سوره را می‌خوانیم. يكي از زيباترين آيات آن آيه "الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين‏"^[1] است.

 تا به حال چقدر به معنای آن فکر کرده‌ايد؟

بيان داستان

روزی تصمیم گرفتم كه دیگر همه چیز را رها كنم. شغلم ‏را، دوستانم را، زندگی‌ام را! به جنگلی رفتم تا برای آخرین بار با خدا ‏صحبت كنم. به خدا گفتم: آیا می‏توانی دلیلی برای ادامة زندگی­ام بیاوری؟ و جواب ‏او مرا شگفت زده كرد.

او گفت: آیا درخت سرخس و بامبو^[2] را می‌بینی؟

پاسخ دادم: بلی

فرمود: ‏هنگامی كه درخت بامبو و سرخس را آفریدم، به خوبی از آنها مراقبت نمودم. به آنها نور ‏و غذای كافی دادم. دیر زمانی نپایید كه سرخس سر از خاك برآورد و تمام زمین را فرا ‏گرفت اما از بامبو خبری نبود. من از او قطع امید نكردم.

در دومین سال سرخس‌ها بیشتر ‏رشد كردند و زیبایی خیره كنند‌ه‌اي به زمین بخشیدند؛ اما همچنان از بامبوها خبری نبود. ‏من بامبوها را رها نكردم. در سال‌های سوم و چهارم نیز بامبوها رشد نكردند؛ اما من ‏باز از آنها قطع امید نكردم.

در سال پنجم جوانة كوچكی از بامبو نمایان شد. در ‏مقایسه با سرخس، كوچك و كوتاه بود؛ اما با گذشت 6 ماه ارتفاع آن به بیش از 100 فوت^[3] ‏رسيد. 5 سال طول كشیده بود تا ریشه‌های بامبو به اندازة كافی قوی شوند. ریشه‌هایی ‏كه آن را قوی می‏‌ساخت و آنچه را برای زندگی نیاز داشت، فراهم می‌كرد.

‏خداوند در ادامه فرمود: آیا می‏دانی در تمامی این سال‌ها كه تو درگیر مبارزه با ‏سختی‌ها و مشكلات بودی در حقیقت ریشه‌هایت را مستحكم می‏ساختی؟ من در تمامی این مدت ‏تو را رها نكردم، همانگونه كه بامبوها را رها نكردم.

‏اي دوست من، هرگز خودت را با دیگران ‏مقایسه نكن. بامبو و سرخس دو گیاه متفاوتند، در حالي كه هر دو به جنگل زيبايي بخشيده‌اند. ‏زمان تو نیز فرا‌‌ خواهد رسید تو نیز رشد می‌كنی و قد می‌كشي و به اين عالم زيبايي مي‌بخشي.

‏از او پرسیدم : من ‏چقدر قد می‏‌كشم.

‏در پاسخ از من پرسید: بامبو چقدر رشد می‌كند؟

جواب دادم: هر ‏چقدر كه بتواند.

‏گفت: تو نیز باید رشد كنی و قد بكشی، هر اندازه كه ‏بتوانی.

پيوند با بحث

كلمة "رَبّ" در اصل به معنى مالك و صاحب چيزى است كه به تربيت و اصلاح آن مى‏پردازد و كلمة "ربيبه" كه به دختر همسر انسان گفته مى‏شود، از همينجا گرفته شده است، زيرا او هر چند از شوهر ديگرى است؛ ولى زير نظر پدر خوانده‏اش پرورش مى‏يابد، مانند باغباني که با دلسوزی از درختان و گیاهان در باغ مراقبت می‌کند، آبیاری می‌کند و همة درختان را به یک اندازه دوست دارد. گرچه شیوة نگهداری انواع گیاهان با یکدیگر متفاوت است. در آيه شريفه "الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين‏"

خدای مهربان خود را باغبان و پرورش دهندة عالمیان معرفی می‌کند و غیر ممکن است حتی برای لحظه‌ای پرورده‌های خودش را فراموش کند و ما تنها کاری كه بايد انجام دهيم اين است که به او اعتماد کنیم.

"يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْكِتابِ الَّذي نَزَّلَ عَلى‏ رَسُولِهِ وَ الْكِتابِ الَّذي أَنْزَلَ مِنْ قَبْل‏"^[4]

كلمة "رَبّ" بطور مطلق و بدون كلمة ديگر فقط به خداوند متعال گفته مى‏شود، و اگر به غير خدا گفته شود حتماً به همراه يك كلمة ديگر مي­آید. مثلاً مى‏گوييم "رب الدار" (صاحب خانه) رب السفينة (صاحب كشتى)

نتيجه‌گيري

امام سجاد7 فرمودند: "مَنْ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَقَدْ أَدَّى شُكْرَ كُلِّ نِعْمَةٍ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ"؛ هر كس الْحَمْدُ لِلَّهِ بگويد، به تحقيق شكر همة نعمت‌هاي الهي را أدا و بجا آورده است.^[5] تنها كسي حقيقت حمد الهي را بجا خواهد آورد كه توجه كافي به مقام و منزلت رفيع مربيگري "رَبِّ الْعالَمين" داشته باشد.