■ چرا بر پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت او در نماز صلوات میفرستیم؟ آیا سنت پیامبر نیز همین بود؟
پاسخ: 1. همانگونه که در پرسش مطرح شده است، برای صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت ایشان روایات زیادی -در تفسیر آیهی شریفهی «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً»[1] - وجود دارد. این احادیث از طریق شیعه و سنی نقل شده و در همهی آنها تأکید شده است که باید «آل محمد» به هنگام فرستادن صلوات ذکر شود. حتی در بعضی از این روایات تصریح شده که اگر در صلوات، «آل محمد» ذکر نشود، آن صلوات ناقص و نا تمام است.[2]
2. نماز خواندن پیامبر اسلام(ص) همانگونه است که در منابع حدیثی بیان شده و همهی مسلمانان موظف به آن هستند. و باید به گونهای خوانده شود که آنحضرت بجا میآوردند. این مسئله نه تنها در نماز، بلکه در دیگر احکام دین نیز چنین است و باید مسلمانان از پیامبر اکرم(ص) پیروی کنند.
در نماز، یکی از جاهایی که[3] بر پیامبر و اهل بیت او صلوات فرستاده میشود، تشهد است؛ چنانکه در روایات آمده است که؛ خداوند متعال پیامبرش حضرت محمد(ص) را به معراج برد. جبرئیل اذان گفت و نماز را به پیامبر آموخت، به همین کیفیت و شکلی که میخوانیم. سپس در تشهد به او فرمود: بر خودت و بر اهل بیتت درود بفرست. پیامبر گفت: صَلَّى اللَّهُ عَلَیَّ وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِی.[4] از این جمله معلوم میشود که پیامبر اسلام(ص) در تشهد بر خود و بر اهل بیت عصمت و طهارت(ع) درود میفرستاد.
3. در روایات پیشوایان معصوم(ع)، نیز تشهد با عبارتهای مختلفی نقل شده است[5] که در تمامی آنها گواهى بر عبودیت و رسالت حضرت محمد مصطفی(ص) و نیز فرستادن صلوات بر آن حضرت و آل طاهرینش وجود دارد؛ مانند اینکه امام صادق(ع) کیفیت تشهد را اینگونه فرمود: «الْحَمْدُ لِلَّهِ، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ شَفَاعَتَهُ فِی أُمَّتِهِ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ».[6] به همین دلیل؛ فقهای شیعه، فتوا بر لزوم صلوات در تشهد دادهاند.[7]
بنابراین، پیامبر(ص) نماز و اجزای آن (مانند تشهد) را از پیش خود ابداع نکرده و تمامی آنها (حتی چگونگی و محتوای صلوات) به دستور و راهنمایی خدای متعال بوده است.
[1]. احزاب، 56: «خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود میفرستد اى کسانى که ایمان آوردهاید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملاً تسلیم (فرمان او) باشید».
[2]. ر.ک: نمایههای «صلوات صحیح و کامل»، سؤال 482؛ «صلوات بر پیامبر و آل او هنگام شنیدن نام آن حضرت»، سؤال 2848.
[3]. ر.ک: نمایهی «فضیلت صلوات در رکوع و سجده»، سؤال 2376.
[4]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، ج 3، ص 486، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
[5]. ر.ک: نمایههای «خواندن ذکر منقول از ابو بصیر در تشهد نماز»، سؤال 9434؛ «فلسفه تشهد و سلام»، سؤال 13141.
[6]. شیخ طوسى، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج 2، ص 92، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
[7]. ر.ک: بحرانى، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، محقق و مصحح: ایروانى، محمد تقى، مقرم، سید عبد الرزاق، ج 8، 456 – 459، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1405ق.
■ بعضي وقت ها كه نماز مي خوانم به قول معروف دلچسب نيست، آيا مي توان يک نماز را به خاطر دلچسب نبودن دوباره خواند؟
آنچه كه ما وظيفه داريم آن است كه همه اعمال عبادي از جمله نماز را به خاطر خدا انجام دهيم نه بخاطر دل و هواي نفس و معمولا اين شيطان است که وسوسه مي کند و مي گويد:« اين نماز دلچسب نشد» لذا بايد با او مخالفت نمود و الا مرتبه بعد نيز نمي گذارد حواس انسان ...
■ چرا باید قبل از نماز وضو بگیریم؟ آیا اگر پیش از نماز حمام برویم کافی نیست؟
هدف از انجام وضو، تیمم و غسل فقط پاکیزگی ظاهر نیست؛ زیرا انسانی که تازه از حمام بیرون آمده نیز باید برای نماز وضو بگیرد. (1)
در حقیقت باید برای رسیدن به پاکیزگیِ باطنی از نمادهای ظاهری استفاده کرد. لذا با وضو ظاهر بدن شستشو داده میشود تا طهارت با ...
■ فرزندانی که هنوز به سن تکلیف نرسیده اند چه انگیزه ای را یرای شروع نماز قبل از سن تکلیف برای آنها بیان کنیم؟
به صورت مختصر چند روش کاربردی که والدین میتوانند، با به کارگیری آنها اثر مثبت در نهادینه نمودن نماز در فرزند خود به جا بگذارند، توضیح داده میشود :
الگو دهی
از جمله روشهای مؤثر و سریع الانتقال مطرح در روانشناسی رشد، روش الگوپذیری است، ا ...