پاسخ: بعضی از عوامل فکر و اعتقادی ترک نماز عبارتند از: ضعف ایمان به خداوند، ضعف ایمان به معاد، غفلت، جهل، عدم تفکر.
• ضعف ایمان به خداوند
خداوند آنجا که به نماز فرمان می‌دهد از تعبیر "یا ایها الذین امنوا" (ای کسانی که ایمان آورده‌اید)، استفاده می‌کند. از این نکته به خوبی می¬توان دریافت که یکی از ریشه¬های اصلی کم‌توجهی به نماز، ضعف ایمان است؛ به‌راستی کسی که از نعمت ایمان به خدا بهره¬ای نبرده باشد یا بهره¬اش ناچیز باشد، نمی¬تواند از نماز لذت ببرد. این‌گونه افراد یا نمازی بی‌اثر و بی¬کیفیت می¬خوانند یا نماز را ترک می¬کنند.
درمان:
برای درمان این بیماری راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
- افزایش دانش دینی خود؛
- انس و قرائت مداوم آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام؛
- تفکر در نشانه‌های عظمت خداوند در عالم هستی؛
- تصمیم گرفتن و تلاش برای انجام هر چه بهتر و بیشتر تکالیف دینی؛
- یاد معاد و بهشت و جهنم؛
- همنشینی با انسان‌های متدین و معنوی و شرکت در مراسم مذهبی؛
- رفت و آمد به مکان‌های مذهبی از قبیل قبور اهل بیت، مساجد، امامزادگان؛
- توجه به حلال بودن لقمه؛
- دوری از هر چیزی که او را از یاد خدا غافل می‌کند.

• ضعف ایمان به معاد
قرآن کریم یقین داشتن به معاد را عامل اقامۀ نماز معرفی کرده است: "الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ و يُؤْتُونَ الزَّكاةَ و هُم بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ"؛ آنان كه نماز را بر پا مى‏دارند و زكات مى‏دهند و به آخرت يقين دارند.

درمان: (به درمان ضعف ایمان به خداوند رجوع شود.)
• غفلت
غافل کسی است که نسبت به سرنوشت و سعادت دنیوی و اخروی خود بی‌توجه است؛ غرق در دنیا شده و نیازهای اساسی فطری‌اش را فراموش کرده است. غفلت سبب می‌‌شود که قلب او دیگر نفهمد، چشم او نبیند، گوشش نشنود. در حقیقت انسان غافل به تعبیر قرآن کریم در زمرۀ حیوانات به شمار می‌آید و حتی بدتر؛ "أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ، بَلْ هُمْ أَضَلُّ..." ؛ و همانا بسیارى از جنّ و انس را براى دوزخ آفریدیم، [که سرانجامشان به آنجا مى‏كشد، چرا كه] آنان دل¬هایى دارند كه [با آن حقّ را] درك نمى‏كنند و چشمانى دارند كه با آن نمى‏بینند و گوش‌هایى دارند كه با آن نمى‏شنوند، آنان همچون چهارپایان، بلكه گمراه‏ترند، آنان همان غافلان‌اند.

انواع غفلت:
غفلت از یاد خدا؛
غفلت از معاد (ثبت اعمال، مرگ، شب اول قبر، حشر، حساب، بهشت و جهنم و...)؛
غفلت از نعمت¬ها و نشانه‌های الهی؛
غفلت از ناپایداری زندگی دنیا؛
غفلت از انجام تکالیف دینی از جمله نماز.

عوامل غفلت:
شیطان
رفیقان بد
مشغول شدن بی‌اندازه به کسب ثروت و قدرت و شهرت
سرگرمی بیش از حد به نعمت¬ها و لذت‌های دنیوی

درمان غفلت:
تفکر در اینکه از کجا آمده؟ برای چه آمده؟ و به کجا می‌رود؟؛
یاد خدا به طور پیوسته در قلب و بر زبان؛
یاد معاد و زندگی پس از مرگ؛
انس با آیات و روایات اهل بیت و قرائت مستمر آنها؛
توجه به آثار منفی دنیوی و اخروی غفلت؛
دوری از انسان‌های غافل و پیوستن به دوستان خدایی؛
فرار از محیط¬های آلوده به گناه؛
کنترل چشم و گوش و زبان از گناه؛
دوری از امور لهو و بیهوده؛
محاسبه و مراقبه؛
دیدار با عالمان وارسته و رفتن به قبرستان، زیارت مکان‌های مقدس و عیادت از مریض؛
مواظبت در استفاده از فناوری‌های جدید غفلت‌زا از قبیل تلویزیون، موبایل، ماهواره و اینترنت.

• جهل
انسان نادان قدرت تشخیص خیر و صلاح واقعی خود را ندارد. حضرت على می¬فرماید: نادان كسى است كه نافرمانى خدا كند، اگرچه دارای چهره‌ای زیبا و موقعيتى بزرگ باشد. با توجه به این روایت، می¬توان گفت که احمق و جاهل کسی است که از فرمان خداوند تبارک و تعالی سرپیچی می¬کند و نماز را که ستون دین است و از بالاترین عبادت¬ها به¬شمار می¬رود، کنار می¬گذارد.

انواع جهل:
جهل به خدا، صفات و نعمت¬های او؛
جهل به جایگاه خود در عالم هستی؛
جهل به ارزش، احکام، اسرار نماز و عواقب ترک نماز؛
عوامل جهالت:
بی‌سوادی یا کم‌سوادی دینی؛
تکبر و خود بزرگ‌بینی؛
تعصب بی‌جا؛
تقلید کورکورانه؛
استفاده نکردن از نعمت عقل؛
غرق شدن در گناهان و مهر شدن قلب او به همین سبب؛
دنیازدگی؛
همنشینی با جاهلان؛

درمان جهل:
افزایش اطلاعات دینی؛
معاشرت با اهل علم و ایمان؛
تفکر و تامل در نشانه‌های الهی؛
عمل کردن به دانسته¬ها؛
دوری از محیط‌های آلوده.

• عدم تفکر
خداوند در قرآن کریم بندگانش را توصیۀ اکید به تفکرکرده و آنان را که اهل تفکر نیستند به شدت توبیخ کرده است؛ برای مثال در این آیۀ می¬فرماید: "آیا آنان در وجود خودشان فكر نكردند؟ خداوند آسمان‏ها و زمین و آنچه را كه میان آن دو است، جز بر اساس حق و زمان‏بندى معیّن نیافریده است و بى‏شك بسیارى از مردم به لقاى پروردگارشان [در قیامت] كفر مى‏ورزند". در آیۀ دیگری کسانی را که اهل تعقل و تفکر نیستند را بدترین موجودات دانسته است؛ "همانا بدترین جنبندگان نزد خداوند، (كسانى هستند كه نسبت به شنیدن حق) از كرها (و نسبت ‏به گفتن حقّ) لال‏هایند، آنها كه تعقّل نمى‏كنند". پیامبر اعظم فرمودند: "یک ساعت تفکر از هفتاد سال عبادت برتر است". اهل تفکر قطعا از نجات‌یافتگان هستند و آنان که تفکر را رها کرده، عاقبتشان گمراهی است در حالی که در جهنم معذب هستند. به فرمودۀ قرآن آنها می‌گویند: "اگر تعقل می¬کردیم امروز در بین جهنمیان نبودیم". بنابراین کسی که نماز نمی¬خواند اهل تفکر نیست؛ زیرا کسی که در دین و خلقت خود تفکر کند حتما سر به بندگی می¬نهد و نماز را بر پا می¬دارد؛ زیرا نجات خود را در نماز می¬بیند.
عوامل عدم تفکر صحیح:

وابستگی به دنیا و اشرافی‌گری و تجمل‌پرستی ؛
اشتغال به سرگرمی‌های بی‌فایده؛
اشتغال به کار و کسب درآمد به صورت افراطی؛
تعصب؛
پیروی از نفس اماره؛
آلودگی به رذائل اخلاقی؛
احساس بی¬هویتی و پوچی؛
داشتن آرزوهای طولانی؛
بی‌نظمی و بی¬برنامگی؛
بی¬خیالی.

درمان:
توجه به هدف زندگی؛
برطرف کردن موانع تفکر (همان عواملی که در بالا بیان شد)؛
توجه کردن به آثار مثبت تفکر و آثار منفی بی‌فکری؛