پاسخ: نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت های دیگر هم قبول می شود و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمی شود، همان طور که اگر انسان شبانه روزی پنج نوبت در نهر آبی شست وشو کند، آلودگی در بدنش نمی ماند، نمازهای پنج گانه هم انسان را از گناهان پاک می کند و سزاوار است که انسان نماز را در اول وقت بخواند و کسی که نماز را پست و سبک شمارد مانند کسی است که نماز نمی خواند، با این وجود یکی از سوالاتی که ذهن مخاطبان را به خود جلب کرده این است چرا ما آثار نماز را در زندگی خود نمی بینیم؟ آیا اگر انسان به نمازش توجه کند می تواند امیدوار باشد که تمام جوانب زندگی اش خوب شود؟ اخلاقش خوب شود؟ دیگر از صفات زشت دست بر می دارد و...؟ گناهان را ترک می کند و کلا برای دستیابی به آثار نماز چه باید کرد؟


بی اعتنایی به نماز و توجه نکردن و عدم رسیدگی به آن سبب شده که نماز امری ساده، بی ارزش و پیش پا افتاده شناخته شود و گروهی آن را کاری بی فایده و عملی بی اثر در زندگی خود بدانند و حتی کار به جایی برسد که عده ای بگویند نماز چه اثری در زندگی دارد و حال آنکه هر کسی به میزان معرفت و شناخت خود از نماز بهره می برد و چون معرفت و ایمان افراد با هم متفاوت است، نمازهای آنها و آثار آن نمازها نیز مختلف است.

از مجموع آیات و روایات بر می آید که نمازها از نظر اثرگذاری بر سه قسم است:
نماز بی اثر

نمازهایی که مهر«باطل» بر روی آنها نقش می بندد، چه بسیار افرادی که به دلیل کوتاهی در فراگیری احکام و عدم آشنایی با احکام نماز، حتی بدون اینکه خودشان هم متوجه باشند نمازشان باطل است از همین رو بهره ای از آثار نماز نمی برند و یا آنکه نماز خود را به جهت دیدن دیگران(ریا) می خوانند و به محض دگرگون شدن شرایط و بر هم خوردن اوضاع، دیگر نه از نماز خبری است و نه از نمازگزار.

نماز با اثر کم یا متوسط
عمده نمازها این گونه است. نمازهایی که بدون خشوع و خضوع، بدون مراعات شرایط بدون رعایت آداب باطنی و عرفانی و... خوانده می شود.

نماز پر اثر
نمازهای نابی که تمامی شرایط قبولی نماز در آن رعایت می شود، این نماز بهترین وسیله برای قرب به خدا، جامع ترین مظهر عبودیت، بندگی و کامل ترین نمونه شکر و سپاسگزاری است، این نماز عامل نیرومند و موثری در صلاح حال فرد و جامعه است و عبادتی است که از جهت تربیت و سازندگی به راستی بی نظیر است، چنین نمازی است که انسان را به تمامی آثار و برکات نماز نائل می سازد و نمازگزار به خوبی از برکات آن بهره می برد.

به طور مسلم اگر انسان مومن به نماز خود توجه کند و رابطه اش را با خدای خود هر چقدر هم که ضعیف و کم رنگ باشد، قطع نکند و همین ارتباط ضعیف را روز به روز تقویت کند تا به تدریج به درجات عالی قرب و معرفت خدای متعال برساند

نماز تاثیر خود را در تمام جوانب زندگی انسان خواهد گذاشت اما به شرط اینکه:
گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند

نگاهدار سر رشته تا نگه دارد

لذا انسان با ایمان باید بکوشد با تمرین و تصمیم و اراده قوی به نمازش عمق و شور و حال ببخشد و با مراجعه به علمای دین و مطالعه کتاب هایی که درباره احکام نماز و همچنین اسرار و نکات ظریف نماز بیان شده و نیز مطالعه شرح حال بزرگانی که به نماز عشق می ورزیده اند و نماز آنها نمونه ای از معراج مومن بوده است، به تدریج و کم کم بر حضور و توجه در نمازش بیفزاید و شور و نشاط خود را در حال نماز بیشتر کند تا از این طریق نمازی کامل و قابل قبول درگاه الهی را اقامه کرده و به دنبال آن آثارو برکات نماز را روز به روز در زندگی خود بیشتر لمس کند، هر چند این تاثیرگذاری در دراز مدت و اندک اندک صورت پذیرد.

در پایان ذکر چند نکته ضروری است:
اول: آثار متعددی که برای عبادتی مانند نماز در روایات بیان شده به این معنا نیست که لزوما همه آنها با هم در یک فرد ظهور می یابد، بلکه ممکن است در هر فردی متناسب با شرایط روحی و جسمی او برخی از آنها تحقق یابد و یا در فردی که آمادگی و زمینه کامل دارد، همه آنها محقق شود.

دوم: تحقق آثار مادی و معنوی فراوانی که در آیات و روایات برای نماز بیان شده مشروط به وجود شرایطی مثل اخلاص و توجه و حضور در نماز و مانند آن است و علاوه بر آن باید موانع موجود بر سر راه تحقق این آثار نیز بر طرف شود، مثلا اگر انسان نماز شب بخواند، ولی از گناهان پرهیز نداشته باشد و یا نسبت به والدینش رعایت احترام را نکند و یا به حق الناس بی توجه باشد، بدون شک این آثار زمینه تحقق و تبلور پیدا نمی کند و یا در حد ضعیفی که قابل احساس و درک نیست ظاهر می شود.

سوم: گاهی ظاهر نشدن آثار، لطف خداوند است و خداوند می خواهد که بنده اش همیشه در خانه او بیاید و با او سخن بگوید و نجوا کند و اگر این آثار را زود و سریع به بنده نماز شب خوان بدهد دچار غرور و خودبینی می شود و این غرور و عجب، مانع رسیدن او به مقامات و درجات بالاتر و عالی تر شود، پس در واقع این لطف مخفی خداوند در حق بنده اش است.