■ اینکه نماز قضاى پدر، بر پسر بزرگتر، واجب است؛ چرا بايد تكليف پدر را پسر بزرگ بر دوش بكشد؟
پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور: 1.در ابتدا توجه شما را به حکم شرعی در این باره جلب می کنیم:
همه مراجع: نماز قضاى پدر تنها بر عهده پسر بزرگ خانواده (بعد از فوت پدر) است. امّا اگر كس ديگرى هم به جا آورد، اشكال ندارد و رفع تكليف از پسر مىشود. پسر بزرگ نيز مىتواند كسى را براى خواندن نماز پدر اجير كند.
اگر پدر وصيت كند كه از ثلث مالش براى قضاى نماز او اجير بگيرند، پس از خواندن اجير، قضاى نماز از عهده پسر بزرگ ساقط مىشود. (1)
این نکته نیز قابل ذکر است که برخی از فقها می گویند: وجوب قضاي نماز بر پسر بزرگتر فقط در صورتى است كه وي به خاطر مرض و سفر، نتوانسته نماز و روزه اش را انجام دهد نه اينكه به خاطر نافرماني و يا از روى بى مبالاتى آنها ترك كرده باشد.
2.اما در صورتى كه پدر از روى عمد و بى مبالاتى، نماز نخوانده باشد، مى گوييم: اين مسئله، يك تكليف بر پسر بزرگ تر است؛ نه رفع تكليف از پدر؛ تا گفته شود چرا وظيفه پدر را پسر بايد بر دوش بكشد؟ بنابراين، چنین پدری در قيامت، مؤاخذه و بازخواست مى شود؛ حتى اگر پسر وى نمازهاى او را به جا آورد؛ زيرا اين نماز، تكليف پدر بود كه به جا نياورده بود و آن نماز، تكليف پسر است؛ مانند بقيه تكاليف پسر. اگر از اول، خداوند به جاى هفده ركعت، سى و چهار ركعت نماز را در شبانه روز بر پسر بزرگ واجب مى كرد، آيا جاى اعتراض داشت؟ بنابراين، در قبال انجام اين عبادت، خداوند، به پسر، ثواب و اجر عنايت مى كند؛ پس پسر، گناه پدر را بر دوش نمى كشد.
3.البته همان طور كه انجام خيرات و صدقه دادن به نيت والدين، در حق آنها مؤثر است، اداى نماز و روزه قضا نيز از باب فضل الهى، بى تأثير در وضع آنها در برزخ و قيامت نيست؛ ولى هيچ گاه به طور كامل، جاى نمازهاى پدر را نمى گيرد.
__________________
(1)توضيحالمسائل مراجع، م 1394 و 1390، آيتالله نورى، توضيحالمسائل، م 1390- 1393 آيتالله وحيد، توضيحالمسائل، م 1398- 1402 دفتر آيتالله خامنهاى.
محتوا : برنامه اندرویدی پرسمان نماز
■ لطفا آداب و مستحبات سجده را بیان کنید.
( مُستحبّات سُجود )
1. بعد از آن كه سر از ركوع برداشت و كاملاً ايستاد براى رفتن به سجده تكبير بگويد
2. موقعى كه مرد مىخواهد به سجده برود، اول دستها را به زمين مىگذارد و اما زن، اوّل زانوها را به زمين گذارده و به طور كامل مىنشيند سپس سجده ...
■ قرآن می فرماید: «نماز جز بر خاشعان سنگین است»،(و استعینوا بِالصَّبر و الصلاة ...) چه کنیم خاشع باشیم تا نماز بر ما سنگین نباشد؟
از این پرسش چند پاسخ داده شده است:
پاسخ اول: آیت الله جوادی آملی در تفسیر تسنیم در ذیل آیات 45 و 46 از سوره بقره می نویسد:
«قرآن کریم در آیه 46 به منشأ خشوع خاشعان اشاره کرده، می فرماید: یاد مرگ و قیامت، همه توان انسان را گرفته، قلب او را می لرزاند ...