■ شوهرم نماز نمیخواند چه کنم؟
پاسخ: در این زمینه، چند راهکار عملی قابل ارائه است.
1. اصلاح و تقویت مبانی اعتقادی
برای ترغیب و تشویق به نماز، در آغاز بایستی زیر بناهای فکری همسرتان را مورد بررسی قرار داده – البته با در نظر قرار دادن روحیه مخاطب و توان روحی و علمی خودتان- در اصلاح آن بکوشید؛ زیرا دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان و معاد، دارای نتیجه مستقیم بر عملکرد فرد است؛ از این¬رو، دادن اطلاعات و تصحیح اندیشه فرد درباره نماز ضروری است، تا به کمک نیروی درونی و انگیزه شخصی در پی آن باشند و نیازمند تحریک خارجی و وادار کردن نباشند. بنابراین، در گام اول باید به تقویت و اصلاح این مبانی کوشید.
2. بازخوانی و شناساندن فلسفه نماز
نماز، عملی است که در مجموعه عقیده توحیدی، دارای معنا و فلسفه است. انسان طبق فطرتش همواره به چیزی که برایش اهمیت دارد، توجه و اهتمام می‌ورزد. یکی از دلائل مهم اهمال در به جا آوردن نماز، عدم شناخت فلسفه نماز است. امام علی(ع) می‌فرماید: "الناسُ أعداءُ مَا جَهِلُوا": انسان دشمن چیزی است که نسبت به آن آگاهی ندارد. از اینرو لازم است با استفاده از آیات و روایات ایشان را با فلسفه نماز آشنا سازید که که قبلاً بیان شد. همچنین می توانید با مراعات سن و قدرت بینشی و علمی همسرتان، با در اختیار قرار دادن کتاب¬های نوشته شده پیرامون نماز، امکان مطالعه و تعمق را فراهم سازید.
برخی از این کتاب¬ها عبارتند از: از ژرفاى نماز، حضرت آيتالله امام خامنهاى، پرتوی از اسرار نماز، استاد قرائتی، اسرار الصلاه، مرحوم ملکی تبریزی، آداب الصلاه، امام خمینی(ره)، صلاة الخاشعین، شهید دستغیب، اسرارالصلاه، علامه جوادی آملی و...
3. مشوّق اختصاصی
زن و شوهر میتوانند نقشآفرینی حیاتی گستردهای بر یکدیگر داشته باشند. البته کیفیت و میزان اثرگذاری و اثر پذیریها بسیار متفاوت است. آنچه در این جا دارای اهمیت است، داشتن درک روانشناختی ژرف و درستی از طرف مقابل است. هر شخصی یک نقطه پذیرش و به قول معروف، رگ خوابی دارد. سعی کنید این رگ خواب و نقطه پذیرش را به دست آورید. از این کانال وارد شوید و هدف خود را تعقیب کنید. به صرف اینکه باید شخصی را هدایت کرد بسنده نکنید، بلکه با دقت در خصوصیات وی، راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آورید و اقدام کنید.
4. استفاده از ظرفیت محبت
باید راههای نفوذ و تأثیرگذاری بر همسر خود را به صورت دقیق بشناسید و متناسب با آن برنامهریزی کنید. بدون داشتن چنین درکی، چه بسا بسیاری از زحمات شما بینتیجه یا کم ثمر خواهد شد. اگر همسر شما منطقپذیر است، باید با زبانی بسیار منطقی و مستدل او را قانع سازید. اگر فردی نصیحت و انذارپذیر است، باید بیشتر بر جنبههای عقوبتی ترک نماز و روایات و حکایات وارده در این مورد با او سخن گویید. اگر احساس میکنید با محبت بیش تر میتوانید او را به سوی خدا بکشانید، باید از همین طریق وارد شوید. اگر راههای دیگری بر او مؤثر است تا جایی که اثر منفی نداشته باشد، از آن راهها استفاده کنید.
5. استفاده از روش انذار
بیان تأثیرات منفی ترک نماز و روزه که استفاده از روایات بیان شده توسط اهل بیت(ع) در این زمینه بسیار مؤثر است، به خصوص اگر به روش غیرمستقیم ارائه گردد و موجب تنبه و موعظه کردن شود؛ یعنی غیر از ارائه شناخت، باید در صدد موعظه-گری و تنبّه قلبی وی نیز برآیید و با ترس و بیم دادن از عذاب اخروی و پیامدهای منفی ترک نماز و روزه، دل او را از غفلت آزاد سازیم.
6. پرورش عواطف دینی
به موازات آموزش تعالیم دینی، لازم است عواطف دینی را پرورش دهید. شرکت در مراسم مذهبی از قبیل نماز جماعت مسجد، نماز جمعه، مراسم اعیاد مذهبی و مراسم سوگواري در ماه محرم و جلسات دینی در پرورش عواطف دینی ایشان بسیار مؤثر است. حضور در این قبیل برنامه‌ها پیوند قلبی را با دین و معنویات افزایش می‌دهد و زمینه را برای شکوفایی ایمان فراهم می‌سازد.
برقراری‌ارتباط با دوستان نماز خوان:گروه‌های همسال و دوستان در بازسازی شخصیت افراد نقش حیاتی دارند. بر این اساس برای تشویق همسرتان، از دوستان ایشان استمداد بجویید. اگر دوست شایسته‌ای ندارد، زمینه ارتباط با دوستان نماز خوان و مؤمن را فراهم نمایید.
7. تشویق
برای برانگیختگی و بازدارنگی، تشویق نقش اساسی دارد. امام‌علی(ع) می‌فرماید: "ضادّوا الشَّرَّ بِالخَیرِ": به وسیله خوبی با بدی بستیزید. در مراحل نخست نمی‌توان توقع داشت همه افراد با انگیزه عالی به نماز و انجام تکالیف بپردازند. غالب مردم به چنان مرحله‌ای از کمال نرسیده‌اند که به تحسین و ستایش محتاج نباشند، از این رو لازم است همسرتان را با تشویق گفتاری یا عملی به نماز خواندن فرا خوانید.
8. یاری جستن از خدا
حالات انسان متفاوت است. بسیار شده که ما نسبت به کسی مأیوس میشویم، ولی برخلاف تصور ما، شرایطی فراهم میشود و آن فرد متحوّل میگردد. تجربه و تاریخ شواهد زیادی را نشان می‌دهد که به طور غیر منتظره کسی دگرگون گشته و سرنوشت دیگری پیدا کرده است.
در عین حال اگر آثار مثبت چندانی مشاهده نکردید، نگران تأثیرپذیری از ایشان نباشید، البته با جدیت تمام از ایمان و عمل صالح خود به دقت مواظبت نموده و فروگذار نکنید، همواره از خداوند حفظ ایمان و دیانت خود را طلب نمایید؛ چه بسا در طول زمان بقای ایمان شما، اثر سازندهای در ایشان ایجاد کند. از طرف دیگر سرمایه گذاری جدی روی فرزندان خود نمایید. در موارد بسیاری دیده شده، ایمان و اعمال فرزندان بر والدین تأثیر گذاشته و موجب هدایت آنان شده است.
چند نکته
• در هیچ یک از مراحل ارشاد و راهنمایی از برخورد نیک و ملاطفت آمیز و احترام نهادن دور نشوید. با فشار و اجبار کسی را نمی¬توان هدایت نمود. چه بسا تأثیر منفی آن، بیشتر از هدایت گردد.
• تبلیغ عملی داشته باشید؛ یعنی باید ضمن جدی گرفتن نماز در محیط خانه، باید آثار خواندن نماز، مانند دوری از گناهان، داشتن اخلاق نیکو، کمک به دوستان، وفاداری، فداکاری، پاکیزه بودن در ظاهر و باطن و... در رفتار و کردار و گفتارتان نمایان باشد. بهترین روش تبلیغ از یک عمل خیر دینی، تبلیغ عملی است.
• جدی گرفتن نماز در محیط خانه: اگر انجام وظایف دینی از جمله نماز خواندن را جدی بگیرید، در همسرتان تأثیر می¬گذارد.
• تمام راه کارهای گفته شده، هم به صورت مستقل و هم به همراه یکدیگر می¬تواند مؤثر باشد.
■ به برخي افراد وقتي مي گوئيم چرا نماز نمي خواني مي گويد« من به خدا ايمان داشته و او را قبول دارم، پس چه نيازي به خواندن نماز هست» ! جواب اين افراد چيست؟
در پاسخ به اين افراد بايد گفت: حفظ ايمان بدون انجام نماز ممکن نيست، چون ايمان مربوط به لفظ و ادعا نيست که کسي بگويد: من به خدا ايمان دارم و همان کافي باشد، بلکه ازآيات و روايات استفاده مي شود يکي از اجزا و ارکان اساسي ايمان، عمل است. قران مجيد مي فرم ...
■ افرادی که به سن تکلیف نرسیده اند اما قدرت تشخیص خوب از بد یا گناه از غیر گناه را دارند اگر عبادتی یا گناهی انجام دهند حکم چیست؟
اگر کودک قبل از بلوغ به عبادت پرودگار مشغول شده و نماز و روزه بجا اورده و به امور خیر بپردازد خداوند به او پاداش کارهای خوبش را می دهد اگر چه در برابر گناهان عقابش نمی کند.
وسائل الشیعه ج1 ص42 باب4 « استحباب تمرین الاطفال علی العباده»
وسائل الش ...
