■ سوالي برايم پيش آمده، چرا نماز شب بر پيامبر(ص) واجب بوده و بر بقيه مسلمانان مستحب است؟
پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور: قبل از پاسخ به این سوال چند نکته قابل توجه است:
اول - دستور به قيام براي نماز شب در مورد پيامبر در چند جاي قرآن آمده است. از جمله در سوره ي مزمل خداوند به پيامبر مي فرمايد:« يَأَيهَُّا الْمُزَّمِّلُ*قُمِ الَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا» ؛« شب را ـ جز کمي ـ به پا خيز». گر چه مخاطب در آيات مذکور پيامبر اکرم (ص) است ولي ذيل سوره نشان مي دهد که مؤمنان نيز در اين برنامه با شخص پيامبر(ص) همگام بودند حال اين قيام شب در اوايل دعوت پيامبر (ص) بر همگان واجب بوده است يا نه؟«بعضي از مفسران معتقدند اين امر در ابتدا بر همگان واجب بوده بعداً آيه ي آخر همين سوره اين حکم را نسخ کرده و اين در فاصله اي حدود يک سال بوده است. ولي همان گونه که مرحوم طبرسي مي فرمايد: در ظاهر آيات اين سوره چيزي که دليل بر نسخ باشد، به چشم نمي خورد و بهتر است که گفته شود اين قيام عبادت مستحب و سنت مؤکد بوده و هرگز جنبه ي وجوب نداشته جز در مورد شخص پيامبر اکرم (ص)
آيه ي ديگري که بر وجوب نماز شب براي پيامبر اکرم (ص) دلالت مي کند آيه 79 از سوره إسرا است. خداوند در اين آيه مي فرمايد:«وَ مِنَ الَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسىَ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا محَّْمُودًا» ؛«قسمتي از شب را تهجد کرده و نافله بخوان اميد است که پروردگارت تو را به مقام بسنديده اي برساند.»
دوم - از نظرقرآن و سنت و نيزدر سلوک ارباب معرفت نافله شب شرط وصول به حق و نيل به کمالات معنوي و روحاني است. نافله شب در ايجاد پيوند ميان انسان و خداوند اثر شگرفي دارد و هر چه مسئوليت انسان سنگين تر و مهم تر باشد نياز او به ارتباط و انس با خدا و اتصال به مبدا قدرت و عظمت و تاييدات الهي بيشتر است. بيداري در دل شب و مناجات با خالق هستي و راز و نياز با او دل را صفا مي بخشد و انوار الهي را در دل وارد مي سازد و ريشه ايمان انسان را عميق تر و استوارتر مي کند.
بنابراین اینکه نماز شب تنها بر آن حضرت واجب بوده و براي سايرين مستحب است، دليل شرعي دارد چون مسئوليت سنگين نبوت و هدايت خلق آن هم در بالاترين حد قابل تصور و نيز مديريت معنوي و فرهنگي و سياسى و اجتماعى آن حضرت از همه سنگين تر بوده و نياز به ارتباط و پيوند با حق و تاييدات الهي در مورد او بيشتر بوده بنا بر اين بيش از همه نياز به خلوت و مناجات با معشوق داشته و اين انس و ارتباط آن هم در موثرترين اوقاتش که نيمه شب و در دل سحر است در مورد او به شکل وجوب و حتمي بوده است.
از سویی دیگر ظرفيت عظيم معنوي پيامبر –ص- که مولود ايمان بي نظير و معرفت بي مانند آن سرور کائنات است نيز نيز اين قابليت را به او مي بخشد که موضوعي مانند عبادت شبانه و نافله شب در مورد او واجب باشد و ترک آن براي او جايز نباشد.
البته نبايد تصور شود كه مستحب بودن يك عمل خصوصا نماز شب كه از اهميت فوق العاده اي در ساخت و ساز انسان بر خوردار است، از اهميت آن مي كاهد. بلکه پس از انجام واجبات، انجام نماز شب از اوج و اهميت ويژه اي در مسير خود سازي برخوردار است.
■ چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کنید تا انسان بتواند برای نماز صبح بیدار شود و نمازش قضا نشود؟
1. از آنجا که نماز در حقیقت فرصتی است تا انسان با خدای خویش صحبت کند، و این توفیقی است که از جانب حضرت دوست، نصیب بندگانش می‌شود تا بتوانند در طول شبانه روز دقایقی را با معبود خویش به مناجات بپردازند؛[1] لذا درخواست پیامبران و اولیای الهی از خداوند ...
■ آیا نماز جماعت مسجدالحرام که دایره‌وار بر گرد کعبه اقامه می‌شود، صحیح است؟
نخست باید گفت؛ شایسته است زائران خانه خدا، نمازهاى واجب یومیه خود را با نماز جماعتی که در آنجا برقرار می‌شود بخوانند و پس از برپاشدن نماز، از جماعت تخلّف نکرده و خارج نشوند، بلکه اگر این کار موجب وهن مذهب تشیع و بدبینى به آنها باشد، جایز نخواهد بود.[ ...
■ خواندن نماز با لحن چه حکمی دارد؟
«لَحْن» مصدر است، جمع آن «أَلْحَان» و «لُحُون» می‌باشد.[1] گاهی «لحن» به سخن و کلام نسبت داده می‌شود و گاهی به صداها. هر گاه «لحن» به کلام و سخن نسبت داده شود در بیشتر موارد به معناى بر گرداندن ظاهر کلام از قاعده ادبی و غلط ادا کردن کلام از حیث ا ...
