■ سوالي برايم پيش آمده، چرا نماز شب بر پيامبر(ص) واجب بوده و بر بقيه مسلمانان مستحب است؟
پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور: قبل از پاسخ به این سوال چند نکته قابل توجه است:
اول - دستور به قيام براي نماز شب در مورد پيامبر در چند جاي قرآن آمده است. از جمله در سوره ي مزمل خداوند به پيامبر مي فرمايد:« يَأَيهَُّا الْمُزَّمِّلُ*قُمِ الَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا» ؛« شب را ـ جز کمي ـ به پا خيز». گر چه مخاطب در آيات مذکور پيامبر اکرم (ص) است ولي ذيل سوره نشان مي دهد که مؤمنان نيز در اين برنامه با شخص پيامبر(ص) همگام بودند حال اين قيام شب در اوايل دعوت پيامبر (ص) بر همگان واجب بوده است يا نه؟«بعضي از مفسران معتقدند اين امر در ابتدا بر همگان واجب بوده بعداً آيه ي آخر همين سوره اين حکم را نسخ کرده و اين در فاصله اي حدود يک سال بوده است. ولي همان گونه که مرحوم طبرسي مي فرمايد: در ظاهر آيات اين سوره چيزي که دليل بر نسخ باشد، به چشم نمي خورد و بهتر است که گفته شود اين قيام عبادت مستحب و سنت مؤکد بوده و هرگز جنبه ي وجوب نداشته جز در مورد شخص پيامبر اکرم (ص)
آيه ي ديگري که بر وجوب نماز شب براي پيامبر اکرم (ص) دلالت مي کند آيه 79 از سوره إسرا است. خداوند در اين آيه مي فرمايد:«وَ مِنَ الَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسىَ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا محَّْمُودًا» ؛«قسمتي از شب را تهجد کرده و نافله بخوان اميد است که پروردگارت تو را به مقام بسنديده اي برساند.»
دوم - از نظرقرآن و سنت و نيزدر سلوک ارباب معرفت نافله شب شرط وصول به حق و نيل به کمالات معنوي و روحاني است. نافله شب در ايجاد پيوند ميان انسان و خداوند اثر شگرفي دارد و هر چه مسئوليت انسان سنگين تر و مهم تر باشد نياز او به ارتباط و انس با خدا و اتصال به مبدا قدرت و عظمت و تاييدات الهي بيشتر است. بيداري در دل شب و مناجات با خالق هستي و راز و نياز با او دل را صفا مي بخشد و انوار الهي را در دل وارد مي سازد و ريشه ايمان انسان را عميق تر و استوارتر مي کند.
بنابراین اینکه نماز شب تنها بر آن حضرت واجب بوده و براي سايرين مستحب است، دليل شرعي دارد چون مسئوليت سنگين نبوت و هدايت خلق آن هم در بالاترين حد قابل تصور و نيز مديريت معنوي و فرهنگي و سياسى و اجتماعى آن حضرت از همه سنگين تر بوده و نياز به ارتباط و پيوند با حق و تاييدات الهي در مورد او بيشتر بوده بنا بر اين بيش از همه نياز به خلوت و مناجات با معشوق داشته و اين انس و ارتباط آن هم در موثرترين اوقاتش که نيمه شب و در دل سحر است در مورد او به شکل وجوب و حتمي بوده است.
از سویی دیگر ظرفيت عظيم معنوي پيامبر –ص- که مولود ايمان بي نظير و معرفت بي مانند آن سرور کائنات است نيز نيز اين قابليت را به او مي بخشد که موضوعي مانند عبادت شبانه و نافله شب در مورد او واجب باشد و ترک آن براي او جايز نباشد.
البته نبايد تصور شود كه مستحب بودن يك عمل خصوصا نماز شب كه از اهميت فوق العاده اي در ساخت و ساز انسان بر خوردار است، از اهميت آن مي كاهد. بلکه پس از انجام واجبات، انجام نماز شب از اوج و اهميت ويژه اي در مسير خود سازي برخوردار است.
■ نماز باران(استسقاء) چیست و آیا می‌توان افراد را به اجبار به انجام آن وادار کرد؟
از جملۀ نمازهاى مستحب: نماز استسقاء است، استسقاء به معناى درخواست آشاماندن آب است. زمانی که باران کم ببارد، نهرها خشک شوند و آسمان به خاطر شیوع گناهان، کفران نعمت، ندادن حقوق، کم‌‌فروشى، ظلم، ترک امر به معروف و نهى از منکر و... بخل ورزد، نماز استسقا ...
■ مي خواستم بدونم در نماز بايد به چه چيزهايي فکر کرد؟
رسول خدا - صلي الله عليه وآله – فرموده اند:« رَكْعَتَانِ خَفِيفَتَانِ فِي تَفَكُّرٍ خَيْرٌ مِنْ قِيَامِ لَيْلَةٍ» ؛« دو ركعت نماز سبك، در صورتي كه همراه با تفكر و انديشه باشد، بهتر ازعبادت سراسر يك شب است.»
اما اينكه در نماز به چه چيزفكر كنيم؟ بايد ...
■ چرا نمازهاي قضاي مرد فوت شده بر پسر بزرگترش واجب ولي نمازهاي قضاي مادر بر وي واجب نيست، چه دليلي دارد پدر اين بهره را ببرد ولي مادر نه؟
براي دريافت پاسخ بايد به چند نكته توجه نمود:
روايات متعددي داريم که، از ميت،نماز و روزه و...قضا شود ازاين جهت فرقي بين زن و مرد نمي گذارند.
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:«اَلصلاةُ التي دَخَلَ (حَصَلَ) وَقتُها قَبلَ اَن يَمُوتَ المَيتُ يَقضي عَنه ...
