■ در رساله ها آمده است كه در هنگام زلزله يا خورشيد گرفتگي و... بايد بلافاصله به نماز آيات پرداخت و آن را به تأخير نينداخت. سؤال آن است كه در موقعي مانند زلزله اگر خسارتي بار نيامده باشد اضطراب و ترس از زلزله مجدد است و اگر خرابي رخ داده باشد نياز است كه انسان در آن شرايط حساس به كمك و امداد آسيب ديدگان بپردازد و چه بسا در آن فاصله 10 - 15 دقيقه اي كه صرف نماز آيات مي شود بتواند جان عده اي را نجات دهد. حتي در پديده خورشيد گرفتگي هم كه به ندرت پيش مي آيد. آيا عاقلانه است انسان تماشاي اين پديده را رها كرده و به نماز آيات بپردازد، نمازي كه بعدا هم مي توان خواند اما پديده زيباي گرفتن خورشيدن ممكن است به ندرت پيش آيد؟
پاسخ: درباره کمک به زلزله زدگان و تماشای خورشید گرفتگی باید به امور ذیل توجه نمود:
1- به طور معمول خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی مدتی طول می کشد لذا می توان نماز آیات را خواند و از فرصت نگاه به حوادث و پدیده های طبیعی نیز با رعایت شرایط ایمنی بهره مند شد.
2- مهمترين وظيفه و اقدام امدادگران و نهادهاى مسؤول ايجاد احساس آرامش و امنيت است، با توجه به خدا و اين كه همه اينها نشانههاى قدرت و عظمت اوست و بايد به او استغاثه نمود همه اضطرابها و دلهرهها برطرف شده، بهترين وضعيت روانى براى تصميمگيرى امدادگران (هم از حيث روحى خودشان و هم از اين كه مردم دچار اضطراب و ناامنى نيستند از اين جهت خيال آنها آسوده مىباشد) مهيا خواهد شد.
3- تمامى زلزلهها، خرابىهاى سنگين و بنيانكن، به بار نمىآورند و برخى از آنها، جز خسارتهاى مالى غيرقابل توجه، چيزى را در پى ندارند. ازاينرو خواندن نماز آيات، در اين فرض، هرگز مخالف عقل و درايت به نظر نمىرسد.
البته به اتفاق نظر علماء در تلاقی نماز آیات با واجبی مهم تر، نماز آیات به تأخیر می افتد.
4- نماز آيات را مىتوان در دو دقيقه نيز خواند چون مىتوان يك سوره كامل را پنج قسمت تقسيم كرد و با هر ركوعى يكى از آنها را خواند. يعنى نماز آيات را به دو شكل مىتوان انجام داد (تفصيل بحث را در رسالههاى توضيحالمسايل جستجو كنيد).
سادسا، اگر چنين شد كه زلزله بسيار شديد بود به طورى كه خسارتهاى مالى و جانى زيادى را برآورد و يارى به ديگران نيز ممكن بوده و باعث بروز خطرات بيشترى نشود، در چنين شرايطى نه تنها فوريت نماز آيات مطرح نيست، بلكه آنچه واجب است، نجات جان خود و دستگيرى از مسلمين و سپس به جا آوردن نماز آيات است.
زيرا احكام مذكور در حالت اختيار است. ازاينرو در صورتى كه انسان به انجام كارى مضطر شده باشد و يا چيزى كه عقلًا و شرعا مهمتر از آن واجب است پيش آمده باشد لازم است تا واجب را به وقت مناسبترى واگذاشته و درعمل بدانچه كه اضطرارى است و يا مهمتر است بكوشد و گناهى مرتكب نشده است«فمن اضطر غير باغ ولا عاد فلا اثم عليه»
به طور مثال، در منابع فقهى آمده است كه اگر انسانى در هنگام گرسنگى، در حالت اضطرار قرار گرفت و مجبور شد تا از غذاهاى حرام كه واجبالاجتناب هستند، بخورد ولى نخورده و امساك كند كار صحيحى انجام نداده»
اين مسأله براساس قاعده«الاهم فالاهم» كه يك اصل پذيرفته شده شرعى و عقلى است، بنا گذاشته شده است. نمونه آن در ميان واجبات تزاحم كار مهمتر مثل حفظ جان مؤمن با نمازهاى يوميه است، مثلًا نمازگزار شخصى را كه دچار تصادفى شده و يا در حال غرق شدن است، مىبيند او بايد نماز را رها كرده و به يارى صدمه ديده و غريق بپردازد. هر چند كه اقامه نماز واجب است ولى چون كارى مهمتر از آن پيش آمده علماء به ترك واجب مهم و عمل به پيشامد اهم توصيه مىكنند و از همين رو است كه در نامهاى از امام رضا (ع) به على ابن الفضل الواسطى آمده است كه مىتوان نماز آيات را سواره نيز خواند.
نتيجه اين كه اگر خواندن نماز آيات، چه در حال زلزله و چه غير آن موجب عسر و حرج و يا ضرر مهم مالى و جانى، به انسان و يا فردى ديگر شود؟ لازم است كه آن را ترك كرده و پس از انتفاى ضرر، قضاى آن را به جا بياوريم. زيرا در دين اسلام كه آيين زندگى سالم، عاقلانه و با رفاه و آسايش است عسر و حرج و يا ضرر و ضرار نفى شدهاند.
■ آیا خدا به عبادات ما نیاز دارد که فرمان داده نماز بخوانیم و رو به کعبه بایستیم؟
پاسخ : اگر همه مردم رو به خورشید خانه بسازند چیزی به خورشید اضافه نمیشود و اگر همه مردم پشت به خورشید خانه بسازند، چیزی از خورشید کم نمیشود.
خورشید نیازی به مردم ندارد که رو به او کنند، این مردم هستند که برای دریافت نور و گرما باید خانههای خود را رو ...
■ می خواستم در خصوص عبادات استیجاری ( تاریخچه ، فلسفه ، مشروعیت و غیر... ) تحقیقات گسترده ای انجام دهم لطفًا منابعی در این خصوص معرفی نمائید .
عبادات استیجاری سابقه دیرینه و ریشه در روایات دارد .از زمان صدر اسلام این حکم شرعی بوده . منبع آن روایاتی است که در صدها کتب روایی و فقهی آمده . مرحوم آیت الله سید محسن حکیم در مستمسک العروه الوثقی فرموده : این مسئله اجماعی است . روایات متظافر و فراو ...
■ سلام ببخشید بنده خیلی وقته هرچه تلاش میکنم تو نماز حضور قلب داشته باشم ندارم گاهی وقتا تند میخونم گاهی وقتا هم آهسته که اون دیگه اصلا حضور قلب ندارم چکار کنم؟
از اینکه با مرکز تخصصی نماز در ارتباطید کمال تشکر را داریم
ان شاء نمازهای ما به لطف خدا رو به رشد باشد و یک نماز کامل شود ان شاء الله سئوال شما را حجت الاسلام حسین باقریان از اساتید مرکز تخصصی نماز پاسخ می دهند.
بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم ...