■ من دوستي دارم که نماز نمي خواند من چند بار به او توصيه کرده ام که نمازش را بخواند ولي باز هم احتمال زيادي مي دهم که نمازش را نمي خواند در ضمن من اين دوستم را خيلي دوست دارم. از طرفي شنيده ام که دوستي با بي نماز گناه است، من اصلا نمي خواهم دوستي ام را با او به هم بزنم. آيا واقعا دوستي با بي نماز گناه است؟ اگر هست من بايد چه کار کنم؟
پاسخ: خداوند در رابطه با دوستان خوب که برادران ديني ما به حساب مي آيند مي فرمايد:« فَإِنْ تابُوا وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ فَإِخْوانُكُمْ فِي الدِّينِ وَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ» ؛«اگر توبه كردند و نماز بر پا داشتند و زكات پرداختند، در اين صورت برادران دينى شمايند. و ما آيات خود را براى گروهى كه مىدانند (و مىانديشند)، به تفصيل بيان مىكنيم.»
در اينجا شرط دوستي وبرادر ديني بودن زکات دادن و نماز خواندن شمرده شده است و اگرمي خواهيد ببينيد که شخصي بدرد دوستي مي خورد يا نه، ببينيد که آيا واجباتش، از جمله نمازش را بجا مي آورد يا نه؟
و همچنين در سوره الکهف آيه 28 در رابطه با دوستان خوب مي فرمايد:« وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُريدُونَ وَجْهَهُ وَ لا تَعْدُ عَيْناكَ عَنْهُمْ تُريدُ زينَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ كانَ أَمْرُهُ فُرُطاً» ؛« با كسانى باش كه پروردگار خود را صبح و عصر مىخوانند، و تنها رضاى او را مىطلبند! و هرگز بخاطر زيورهاى دنيا، چشمان خود را از آنها برمگير! و از كسانى كه قلبشان را از ياد خود غافل ساختيم اطاعت مكن! همانها كه از هواى نفس پيروى كردند، و كارهايشان افراطى است.»
در اينجا نيز خداوند دوست خوب را کسي معرفي مي کند که به ياد خدا باشد و به ذکر خداوند ونماز مشغول باشد.
در روايات نيز يكي از مهمترين ملاك هاي انتخاب دوست و همنشين را نماز قرار داده است.
امام صادق عليه السلام در اين باره فرموده:« اخْتَبِرُوا إِخْوَانَكُمْ بِخَصْلَتَيْنِ فَإِنْ كَانَتَا فِيهِمْ وَ إِلَّا فَاعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ مُحَافَظَةٍ عَلَى الصَّلَوَاتِ فِي مَوَاقِيتِهَا وَ الْبِرِّ بِالْإِخْوَانِ فِي الْعُسْرِ وَ الْيُسْر» ؛« برادران خود را با دو خصلت آزمايش كنيد پس اگر آن دو خصلت در آنها بود خوب است، و گر نه دور شويد، دور شويد، دور شويد: مواظبت او بر نمازهايش در اوقات آن، نيكى به برادران در سختى و گشايش.»
كسي كه نماز نمي خواند جزء دوستان شما مي باشد، اگر مي دانيد و يا احتمال مي دهيد كه ارتباط با او ممكن است ايشان را به نماز بكشاند و يا اثرات خوبي بگذارد، با او ارتباط سازنده داشته باشيد به اين معنا كه به اصلاح زير بناهاي فكري وي پرداخته و به مرور او را به خواندن نماز ارشاد نمائيد و البته مراقب باشيد كه در اعتقادات و خلقیّات شما اثر منفي نگذارد. زيرا در اين صورت يعني در صورت تاثير او در شما، ادامه اين ارتباط صحيح نبوده و شرعاً جایز نیست.
بنابراين اگر احتمال مىدهيد كه نتيجه معكوس باشد رابطه دوستانه خود را قطع كنيد گرچه در برخوردها با او گرم بوده و به او محبت نمائيد. ادامه دوستي با افراد بي نماز که توجهي به خدا و دين ندارند و تاثير پذير هم نيستند، ممکن است در شما تاثير منفي بگذارد و کم کم شما هم حس کنيد که توجهتان به نماز و خداوند کم شده است.
■ اگر امام جماعت در نمازی سهواً قرائت را غلط بخواند و در همین حال به نمازش ادامه دهد، آیا برای نمازهای بعدی میتوان نمازش را صحیح دانست و به او اقتدا کرد یا اینکه باید احراز شود که نمازهای بعدیاش را درست و صحیح میخواند؟
در نمازهای بعدی میتوان به او اقتدا کرد؛ البته اگر مأموم، اشتباه امام در قرائت را متوجه شود، میتواند (به صورتی که موجب بطلان نمازش نگردد)، امام را متوجه کند تا امام، اشتباه را تصحیح نماید؛ وگرنه باید قصد فرادا کند و قرائت را خودش بخواند. ...
■ در خانه بچه ای داریم که هنگام نماز خواندن مهر را بر می دارد. به همین دلیل آیا نگه داشتن مهر در دست، خللی در صحت نماز ایجاد می کند؟
پاسخ های دریافتی از دفاتر مراجع عظام به این شرح است:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
اشکال ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
خیر.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
هر ...
■ آيا حضور قلب در نماز اين است كه توجه به معاني نماز داشته باشيم يا چيز ديگري اضافه بر آن است؟
حضور قلب در نماز عبارت است از توجه قلبي به پروردگار داشتن و حالتي كه مناسب با عظمت خداوند است. پرستش بايد همراه با قلبي سرشاراز احساس عظمت خدا و كوچكي و نياز در مقابل او باشد و راه بدست آوردنآن اين است كه نمازگزار به معناي ...