پاسخ: عنوان مقدمه بايد عرض كنيم:
خداوند متعال تمام آفرينش را براساس نظم استوار نموده است و در دستگاه خلقت، هر پديده اي جاي خاصي دارد و مأموريت و كار ويژه اي به عهده دارد. كرات آسماني در مدار معيّني حركت مي كنند، فصول سال و گذشت شب و روز نظم خاصي دارد و خلقت اشيا از اندازه، حدّ و ميزان خاصي برخوردار است. خداي تعالي مي فرمايد:«إِنَّا كُلَّ شَيْ‏ءٍ خَلَقْناهُ بِقَدَرٍ»( قمر، آيه 49) ما هر چيزي را به اندازه (و روي حساب) آفريديم.
درقرآن كريم نيز بخش عظيمي از دستورات و سفارشات در راستاي تنظيم انديشه و اعمال انسان است. اميرمؤمنان ـ عليه السلام ـ مي فرمايد:« أَلَا إِنَّ فِيهِ عِلْمَ مَا يَأْتِي وَ الْحَدِيثَ عَنِ الْمَاضِي وَ دَوَاءَ دَائِكُمْ وَ نَظْمَ مَا بَيْنَكُم‏» ؛« آگاه باشيد كه آگاهي از آينده، خبر از گذشته، داروي درد (ناداني و گمراهي) و نظم و ترتيب زندگي روزمرّه شما در قرآن (آمده) است.»
علاوه بر قرآن در روايات اسلامي نيز نظم و انضباط مورد تأكيد قرار گرفته است. به عنوان نمونه، اميرمؤمنان ـ عليه السلام ـ كه بارها نتايج زيانبار بي نظمي و تشتّت را در فكر و عمل مسلمانان ديده بود، در بستر شهادت و در آخرين پيامش، فرزندان خود و مسلمانان را به تقواي الهي و نظم در كارها فراخوانده، مي فرمايد:« أُوصِيكُمَا وَ جَمِيعَ وَلَدِي وَ أَهْلِي وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتَابِي بِتَقْوَى اللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِكُم‏» ؛« شما را (اي حسن و حسين) و همه خانواده و فرزندانم و هر كس را كه نوشته من به او مي رسد، به تقواي الهي و نظم در كارهايتان سفارش مي كنم.»
با توجه به مقدمه اي كه خدمت شما ارائه شد بايد بگوئيم كه:
اولا: امكان ندارد خداوندي كه بنيان هستي و مخلوقاتش را بر اساس نظم قرار داده و از طرفي قرآن و فرستادگانش همگي انسان ها را دعوت به نظم و انضباط مي نمايند؛ دستوراتي براي بندگانش بدهد و از آنها كارهايي بخواهد كه خلاف نظم زندگي و نظم فيزيولوژيک انسان ها باشد.
ثانيا: بر خلاف آنچه شما مطرح نموده ايد آنچيزي كه نظم زندگي و نظم فيزيولوژيک انسان ها به هم مي زند همان روز مرگيي است كه به خاطر مشاغل كاري و فكري بسياري از مردم دنيا دچار آن شده اند به گونه اي كه شرايط زندگي ناخواسته آنها را به دنبال خود مي كشاند تاجايي كه به خاطر همين كارهاي به ظاهر علمي و كاري مهم انسان شب و روز خود را گم كرده و دچار افسردگي و ديگر امراض مختلف روحي و جسمي مي گردد. اما در پرتو عملي شدن دستورات ديني است كه انسان مي تواند از لجام گسيختگي فعاليت هاي روزمره زندگي جلوگيري نموده و يك نظم دائمي براي ساختار جسمي و روحي خود فراهم نمايد.
به عنوان نمونه اوقات پنج‌گانه نماز در طول روز، زندگی بشر را به نوعی بخش‌بخش و در عین حال طبقه‌بندی می‌كند. مسلمانان در صدر اسلام،به‌كمك اوقات شرعی،روز خود را تقسیم‌بندی و برنامه‌ریزی می‌كردند.شاید آن‌وقت مسلمانان ارزش این برنامه‌ریزی واوقات را نمی‌دانستند،اما امروزه همه می‌دانند كه این طبقه‌بندی اوقات چقدر می‌تواند در صرفه‌جوئی وقت كمك كند.
آداب و احكام ظریف نماز موجب مي شود، ناخودآگاه در طولانی‌مدت پذیرش انضباط و برنامه‌ریزی را در زندگی آسان و روح نظم را در انسان تقویت شود.
شهید مطهری(ره) می‌گوید:«عبادت كه می‌خواهی بكنی یك وقت مشخصی دارد و دقیقه‌اش هم حساب می‌شود... انضباط و وقت را باید بشناسی و جز در وقت خودش در وقت دیگر نباید نماز بخوانی.»
لذا مي بينيم كساني مانند امام خميني (قدس سره ) كه در اين مكتب رشد پيدا كرده اند از منظم ترين افراد جامعه بوده و با مطابقت دادن خود با همين نظم الهي توانسته اند به تمامي كارهاي مهم تحصيلي و شغلي خود رسيدگي نموده و به بالاترين درجات علمي و شغلي نيز نائل گردند.
آري! نماز، يک برنامه ي منظمي است که روح انضباط را در انسان، تقويت مي کند، و اوقات آن بر اساس حرکت منظم خورشيد، و سفيده ي سحر قرار گرفته و شرائط و اجزاء آن همچون مهره هاي تسبيح است که نماز و ارتباط با خدا، نخ آن مهره ها است، به اين ترتيب روح سست و سهل انگار و يا سرکش انسان از کلاس نماز، تعديل و تنظيم مي شود و از کندروي و تندروي، محفوظ مي ماند.
ثالثا: اگر خداوند متعال نسبت به مساله دستوري داده اند شرايط بهتر عملي شدن آن را نيز بيان كرده اند كه مجموعه رعايت آن شرايط است كه مي تواند به بهترين وجه نظم فزيولوژي بدن را حفظ نمايد به عنوان نمونه براي اينكه فردي بتواند نماز شب را به نحو مطلوب بجا بياورد و در طي روز با مشكلي مواجه نشود اول توصيه شده كه در ابتداي شب انسان به رختخواب برود و در مرحله بعد نيز توصيه شده كه انسان در طي روز و مشخصا قبل از ظهر استراحت نمايد كه با پياده نمودن چنين نظمي حتي افراد دچار ميگرن هم با خواندن نماز شب دچار مشكل نمي شوند.
بنابر اين بهترين راه چاره اين است كه به آنچه خداوند متعال به عنوان آگاه ترين موجودات به ساختار جسمي و روحي انسان و همچنين بهترين برنامه ريز براي حفظ نظم و سلامت است عمل نمائيم تا در پرتو آن هم به موفقيت هاي مادي و هم معنوي نائل گرديم.