■ من قبل از ورود به دانشگاه نمازهايم را مي خواندم ولي نه اول وقت ولي بعد از ورود به دانشگاه بيشتر نمازهايم را به جماعت مي خوانم و دو سالي است که وقتي موقع نماز مي شود در هر جا و هر حالي که باشم( منزل-خيابان-تماشاي فوتبال) يک دغدغه اي دارم و به سمت نماز خوندن چه با جماعت يا فرادا حرکت مي کنم، از کجا بفهمم که اين حرکت به سوي نماز از روي عادت نيست و از آن نوع خداپسندش است؟
پاسخ: نخست باید دانست؛ هر نوع عادتي زشت و ناپسند نمي باشد و حتی عادت کردن به بسياري از امور مي تواند براي انسان مفيد باشد مثل زمانيكه انسان به ورزش کردن عادت کرده باشد كه اين عادت براي سلامتي وي بسيار مفيد است.
اما در خصوص عادت كردن نسبت به اعمال عبادی همچون نماز باید گفت که عادت كردن نسبت به عبادات دو گونه است. برخي عادت ها ريشه در آگاهي و آزادي انسان ندارد و صرفا يک عادت کور است، چنين عادتي البته ارزش اخلاقي ندارد و انسان ساز نيست، اما عادت هايي که پشتوانه اختياري دارد، يعني ناشي از آگاهي و آزادي انسان است مانند عادت به نماز اول وقت و ساير اعمال و عباداتي که ناشي از آگاهي عميق انساني وديني است، باعث پايين آمدن ارزش عمل نمي شود و با عادت از نوع اول فرق دارد.
در روايتي از امام صادق عليه السلام در همين زمينه نقل گرديده كه:« لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُكُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِكَ شَيْءٌ قَدِ اعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَكَهُ اسْتَوْحَشَ لِذَلِكَ وَ لَكِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِيثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِه» ؛« به طول ركوع و سجود شخص ننگريد ( فريفته نگرديد ) زيرا ممكن است به آن عادت كرده باشد واگر ترك كند وحشتش گيرد؛ و ليكن به راستى گفتار واداى امانتش بنگريد»
در اين حديث دو نشانه براي نماز از روي عادت مي توان يافت.
نشانه اول آن است كه كسيكه اعمال عباديش از روي عادت است اگر به هر دليلي آن را با كيفيت گذشته به جاي نياورد اين امر موجب نگرانی او می شود.
نشانه دوم آن است كه نماز چنين فردي همراه با ارزش های دینی دیگرصداقت در گفتار و اداء امانت همراه نيست.
البته نماز داراي مراتب فراوان و درجات بسياري است و هر درجه آن داراي ارزش است و حتي اگر اين اهميت دادن به نماز از روي عادت هم باشد باز ارزنده است زيرا آثار و برکات نماز و به خصوص نماز اول وقت به اندازه اي زياد و و فراوان است که حتي انجام آن از روي عادت نيز خدا پسند و موجب خشنودي خداوند است، البته انسان بايد بکوشد تا با بالا بردن آگاهي خود درباره فلسفه نماز اول وقت و عبادت و مانند آن، هر چه بيشتر اعمال خود را اختياري و آگاهانه تر نمايد.
■ اگر پدر به فرزندش دستور دهد که نماز شب بخواند، آیا خواندن نماز شب بر فرزند، واجب خواهد شد؟
به لحاظ شرعی اطاعت از دستورات پدر و مادر واجب نیست، مگر به گونه‌ای باشد که اطاعت نکردن، موجب آزارشان شود، و بر فرض آزار نیز اگر دستورشان به چیزی باشد که فرزند با اطاعت از آنها به دچار سختی و مشقت شود، می‌تواند اطاعت نکند.
بر این اساس آنچه گفته شد، ...
■ مگر كشيدن مقداري اندك رطوبت دست به سر و پا چه تأثيري در طهارت دارد؟
همانگونه كه مي دانيد صحت وضو تنها منوط به شستن يا مسح نمودن برخي از اعضاي بدن نيست بلكه زماني مي توان گفت اين عمل عبادي بطور صحيح صورت پذيرفته كه شرايط و مقدمات صحت آن نيز رعايت شود.
از شرايط و مقدمات صحت وضو كه در رساله هاي عمليه نيز ذكر گرديده آ ...
■ برخی مردم هنگام گفتن سه تکبیر پایان نماز دست ها را روی ران می کشند و برخی دست ها را بر ران می زنند، کدامیک درست است؟
هر چند بسیاری از نمازگزاران پس از سلام نماز، سه مرتبه با حرکت سر و يا احيانا تکان دادن مختصر دست و يا كشيدن دست بر روی ران و... نماز را خاتمه مي بخشند، اما چنين کیفیتی در روایات توصيه نشده است (البته حرام هم نيست!)
آنچه مورد توصيه روايات است، اين ...
