■ چرا ما شيعيان در نماز باید دستهايمان صاف و به سمت پایین باشد و مانند اهل تسنن دست بسته نماز نمي خوانيم؟ سنت پيامبر (صل الله علیه و آله) چه بود؟
پاسخ: دلايل مختلفي وجود دارد مبني بر اينكه دست بسته خواندن نماز- كه در اصطلاح فقهي تكفير و تكتيف ناميده مي شود- شيوه پيامبر خدا ( صل الله عليه و آله ) نبوده و بعد از ايشان به وجود آمده است.
در متون اهل سنت آمده است:«ابو حميد ساعدي صحابي بزرگ براي گروهي از صحابه كه در ميان آنان ابو هريره دوسي، سهل ساعدي ابو السيد ساعدي، ابو قتاده، حارث بن ربعي و محمد بن مسلمه نيز حضور داشتند كيفيت انجام نماز را از رسول خدا (ص) حكايت كرد و نيز از مستحبات ريز و درشت آن نام برد ولي از چنين عملي دست روي دست نهادن در نماز سخن به ميان نياورده». اگر شيوه پيامبر اكرم (ص ) ولو احيانا چنين بود او يادآور مي شد و يا حاضران تذكر مي دادند.
بيهقي از محدثان برجسته اهل سنت در سنن خود ميگويد: از حديث سهل بن سعد استفاده مي شود كه دست بسته نماز خواندن بعد از پيامبر به وجود آمده است، چون حديث مي گويد:«كان الناس يؤمرون»؛ يعني به مردم دستور مي دادند. در حالي كه اگر اين كار از پيامبر بود، آن را به پيامبر نسبت مي داد.
اگر اين عمل سنت هميشگي پيامبر مي بود، همه اهل سنت دست بسته خواندن را واجب مي دانستند در حالي كه هيچ كدام از چهار فرقه فقهي اهل سنت اين عمل را واجب نمي دانند حتي مالكي ها آن را مستحب هم نمي دانند.
علماء اهل سنت خود معترفند که تكتف جزء سيره پيامبر ( صل الله علیه و آله ) نبوده است، مهمترين دليل بر دست بسته نماز خواندن روايت بخاري است كه در آن تصريح مي كند به اين كه ((الناس يؤمرون)) و نمي گويد كه پيامبر امر كرد كه دست راست را روي دست چپ بگذاريد. بنا بر اين اين روايت به هيچ عنوان حاكي از سنت پيامبر نميشود و برفرض اگر دلالت آن درست بود و حاكي از سنت بود باز هم به دليل تعارض با روايات معتبر كه حاكي عدم اين زياده هستند اين روايت از حجيت و اعتبار خارج ميشد.
بخاری چنین روایت می کند:
«فروى عن عَبْد اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ، قَالَ كَانَ النَّاسُ يُؤْمَرُونَ أَنْ يَضَعَ الرَّجُلُ الْيَدَ الْيُمْنَى عَلَى ذِرَاعِهِ الْيُسْرَى فِي الصَّلاَةِ. قَالَ أَبُو حَازِمٍ لاَ أَعْلَمُهُ إِلاَّ يَنْمِي ذَلِكَ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم. قَالَ إِسْمَاعِيلُ يُنْمَى ذَلِكَ. وَلَمْ يَقُلْ يَنْمِي.» ؛«عن ابي حازم از سهل بن سعد است كه گفت: مردم امر مي كردند كه نمازگزار در نماز دست راست را بر ساعد دست چپ بگذارد. ابو حازم مي گويد: مطلبي درباره اين روايت نمي دانم جز اينكه به پيامبر نسبت داده شده است. اسماعيل مي گويد: اين مطلب نسبت داده شده است و نمي گويد خود او نسبت داده است.»
در روايات اهل بيت عليهم السلام اين عمل را به مجوس نسبت داده اند از جمله روايت امام باقر(ع ) فرمود:« وَ لَا تُكَفِّرْ إِنَّمَا يَصْنَعُ ذَلِكَ الْمَجُوسُ»؛« در نماز تكتف نكن كه اين كار مجوس است.» و آن حضرت به طور صریح دستور می دهد در نماز دست ها را روی ران ها بگذارید و آنها را رها کنید و انگشتان دست را به هم بچسبانید.
برخي از نقل هاي تاريخي آمده است که این عمل در زمان خلیفه دوم به نماز اضافه گردیده است: وقتي كه اسيران ايراني را نزد عمر بن خطاب آوردند، عمر بن خطاب آنها را دست بسته ديد و پرسيد: چرا چنين كرده ايد؟ گفتند: رسم ما ايرانيان اين است كه در برابر پادشاهانمان چنين مي ايستيم. عمر بن خطاب از اين حالت خوشش آمد و دستور داد از اين پس در نماز چنين بايستند و مردم هم مطابق دستور عمل كردند و به اين ترتيب، تكفير، سنت شد.
شيعيان اين عمل را سنت پيامبر خدا ( صل الله عليه و آله و سلم ) ندانسته و بستن دست را حرام و باطل كننده نماز مي دانند لذا طبق سيره پيامبر و اهل بيت او ( عليهم السلام ) به هنگام نماز دست هاي خود را صاف و روي ران ها قرار مي دهند، چراکه عبادات از احکام توقیفی است و هیچ کسی جز پیامبر ( صل الله علیه و آله) نمی توان حرکت و فعلی را بر آن بیفزاید.
■ نماز آیات چیست و علت شرعی وجوب آن کدام است؟
نماز آیات دو رکعت است که هر رکعت آن پنج رکوع و دو سجده دارد و اسباب شرعی وجوب آن عبارت است از: کسوف خورشید و خسوف ماه، اگرچه مقدار کمی از آن ها گرفته شود؛ زلزله و هر حادثه غیرعادی که باعث ترس بیشتر مردم شود مانند بادهای سیاه یا سرخ و یا زرد که غیرعاد ...
■ کسی که گاه نماز خوانده و گاه نمیخواند، آیا با توجه به آیه «فمن یعمل مثقال ذرة خیراً یره»، ثوابی برایش در نظر گرفته میشود؟
انسان با ایمان باید به انجام واجبات – به ویژه نماز - اهتمام خاص داشته باشد، و به هیچ وجه سهلانگاری در این مورد جایز نیست. قرآن کریم در این باره میفرماید: پس واى بر نمازگزارانى که در نماز خود سهلانگارى مىکنند.[1]
اگر فردی در انجام نماز سهلانگا ...
■ در نماز جماعت، چگونه به امام ، متصل شویم؟ چند نمونه اش را بیان بفرمایید؟
حالت هاى مختلف براى پيوستن ( يعني اقتداء) به نماز جماعت.
اگر در رکعت اول امام اقتداء کند.
1. در بين قرائت: مأموم حمد و سوره را نمىخواند و بقيّه اعمال را با امام جماعت بجا مىآورد.
2. در ركوع: ركوع و بقيّه اعمال را با امام جماعت بجا مىآورد ...