■ همیشه نمازم را اول وقت می خوانم، از کجا بفهمم نمازم برای خداست نه از روی تکرار و عادت؟
پاسخ: نخست باید دانست؛ هر تکرار و عادتي زشت نمي باشد، بلکه مي تواند مفيد باشد مثل عادت به ورزش.
اما عادت به عبادات دو گونه است:
برخي عادت ها ريشه در آگاهي ندارد و يک عادت کور است، چنین عادتی سبب پایین آمدن ارزش و آثار آن عمل می شود.
برخی عادت ها پشتوانه اختياري دارد، يعني ناشي از عمق معرفت به خداوند است، چنین عادتی بر ارزش و آثار آن عمل مي افزاید.
اگر درجه حضور قلبی نماز فعلی شما با نماز قبلی فرق کرده و بالا رفته یعنی عادت نبوده و شما را رشد داده است
امام صادق عليه السلام فرمودند : «به طول ركوع و سجود شخص ننگريد ( فريفته نگرديد ) زيرا ممكن است به آن عادت كرده باشد واگر ترك كند وحشتش گيرد؛ و ليكن به راستى گفتار واداى امانتش بنگريد»
در اين حديث دو نشانه براي نماز از روی عادت کور بیان شده است:
اول : اگر آن را با كيفيت گذشته به جاي نياورد، نگران و وحشت زده می شود.
دوم : با صداقت در گفتار و اداء امانت همراه نيست.
البته نماز داراي درجات بسياري است و هر درجه آن ارزش دارد و حتي نماز اول وقتِ از روي عادت هم موجب خشنودي خداوند است و آثار زیادی دارد، البته انسان بايد بکوشد تا با بالا بردن آگاهي خود درباره نماز اول وقت آن را از روی بصیرت انجام دهد.
■ فلسفه گفتن اذان و اقامه برای نماز چیست؟
در کتاب علل الشرایع، در روایتی از فضل بن شاذان، برخی از دلایل تشریع اذان و اقامه بیان شده است:
«... فَإِنْ قَالَ قَائِلٌ فَأَخْبِرْنِی عَنِ الْأَذَانِ لِمَ أُمِرُوا قِیلَ لِعِلَلٍ کَثِیرَةٍ مِنْهَا أَنْ یَکُونَ تَذْکِیراً لِلسَّاهِی وَ تَنْبِیهاً ل ...
■ چرا بعد از اتمام نماز، به گفتن سه مرتبه «الله اکبر» سفارش شده است؟
پاسخ اجمالی
در روایات به گفتن سه مرتبه «الله اکبر» بعد از اتمام نماز و بلند کردن دست تا برابر گوش در هنگام گفتن آن[1] سفارش شده است.[2]
امام صادق(ع) فرمود: «إِذَا سَلَّمْتَ مِنَ الصَّلَاةِ فَکَبِّرْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ...»؛ وقتی نماز به اتمام رسید، سه ...