■ دلیل تاکید بر نماز اول وقت چیست؟ آیا بهتر نیست هرگاه وقت داشتیم نماز بخوانیم؟
پاسخ: بطور طبيعي هر کاری زمانی ویژه دارد که در صورت تحقق یافتن در آن زمان، دارای تأثیر بیشتر و مناسبتر خواهد بود. برای مثال، ورزش یا خوردن غذا و مصرف دارو هر کدام زمان خاصی میطلبد - اگردر شرایط و فرصت مناسب خودش باشد، بسیار آرامش بخش و مفيد خواهد بود؛ ولی اگر در زمان و شرایط خاص تنظيم شده آن مصرف نشود انسان با مشكل مواجه خواد شد. لذا رسول خدا (صل الله عليه و آله ) فرموده اند:« الْأُمُورُ مَرْهُونَةٌ بِأَوْقَاتِهَا» ؛« کارها در گرو زمان و فرصت خاص خویشند.»
اوقات نماز نيز فرصت هایی هستند که نوعاً مناسبترین شرایط برای نماز است از همین رو نماز خواندن در آن اوقات نشاط آور، انرژی بخش و دارای تأثیرات ویژه است. مثلاً در مورد نماز ظهر از امام صادق عليه السلام نقل شده:« إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ هَبَّتِ الرِّيَاحُ وَ نَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى خَلْقِه» ؛« به هنگام ظهر درهای آسمان گشوده میشود و بادهاي ( رحمت ) وزيده مي شود و خداوند به مخلوقاتش نظر مي كند» كه در مورد بقيه نمازها نيز به همين صورت است .
امير المؤمنين (ع) فرموده اند:« هيچ عمل و طاعتى نزد خداى با عزت و جلال از نماز محبوبتر نيست، پس هيچ چيز از امور دنيا از بجا آوردن نماز در وقتهايش شما را مشغول نگرداند، زيرا خداوند با عزت و جلال جماعت و گروهى را مذمت كرده و فرموده: الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ (كسانى كه از نمازشان غفلت ميورزند يعنى وقتهاى آن را سبك ميشمارند).»
درجاي ديگر امام صادق عليه السلام تفاوت نماز اول وقت با آخر وقت را چنين بيان داشته اند:« فَضْلُ الْوَقْتِ الْأَوَّلِ عَلَى الْأَخِيرِ كَفَضْلِ الْآخِرَةِ عَلَى الدُّنْيَا» ؛« فضيلت اول وقت بر آخر آن همانند فضيلتى است كه آخرت بر دنيا دارد.»
اهميت اين مساله زماني به اوج خود مي رسد كه از سوي ائمه عليهم السلام خواندن نماز اول وقت به عنوان يكي از علائم شيعه مطرح مي گردد:
امام صادق - عليه السلام – فرموده اند:« َ امْتَحِنُوا شِيعَتَنَا عِنْدَ مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ كَيْفَ مُحَافَظَتُهُمْ عَلَيْهَا» ؛«شيعيان ما را در اوقات نماز آزمايش كنيد كه چگونه بر خواندن نماز خود در موعد مقرر محافظت مي كنند.»
برخی آیات قرآن نیز بر لزوم نماز اول وقت اشاره دارد. خداوند متعال می فرماید:
« وَهُمْ عَلَى صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ» ؛« و بر نمازهاى خويش، مراقبت مى كنند!» تفسير معروف آيه، اين است كه مراد از محافظت بر نماز، محافظت بر وقت نماز است.
« رِجَالٌ لاَّتُلْهِيهِم تَجَـرَة وَلاَبَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَوةِ» ؛« مردانى كه نه تجارت و نه معامله آنها را از ياد خداوند و بر پا داشتن نماز غافل نمىكند.» در روايت آمده: آنها تاجرانى هستند كه تجارت و بيع، آنان را از ياد خداوند غافل نمىسازد، هنگامى كه وقت داخل مىشود حق آن را ادا مىكنند.
فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا» ؛« امّا پس از آنان، فرزندان ناشايستهاى روى كار آمدند كه نماز را تباه كردند، و از شهوات پيروى نمودند؛ و بزودى(مجازات) گمراهى خود را خواهند ديد!» خداوند متعال در اين آيه از گروهي نام برده اند كه به دليل ضايع كردن نماز و پيروي شهوات گرفتار غي خواهند شد. از امام صادق(عليه السلام)روايت شده: مراد از ضايع كردن نماز در اين آيه ترك نماز نيست، بلكه از اين ضايع كردن نماز در اين آيه تاخير در نماز است.
« فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ، الَّذينَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ» ؛« پس واى بر نمازگزارانى كه، در نماز خود سهلانگارى مىكنند»
يونس بن عمار مي گويد: از حضرت صادق (عليه السلام ) از معناي اين آيه سوال كردم كه آيا مراد وسوسه شيطان است كه انسان را گرفتار سهو مي كند؟ حضرت فرمودند:« خير، هر انساني گرفتار سهو در نماز مي شود و ليكن مراد اين است كه نمار مي خواند، ولي آن را در اول وقتش نمي خواند»
■ اگر پاکیزگى نیمى از ایمان است! و با ازدواج هم نیمى از ایمان شخص کامل میشود، پس تکلیف نماز و روزه و... چه میشود؟!
روایتی که در سؤال از پیامبر(ص)نقل شده است که نظافت نیمی از ایمان است، چنین نقلى وجود خارجى ندارد. آنچه در منابع روایى از قول پیامبر(ص)نقل شده، این است که: "النظافة من الایمان"؛[1] (نظافت و پاکیزگى از ایمان است). و این بدان معنا است که شخص با ایمان، چ ...
■ آیا یک بار گفتن تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز کافی است؟
با سلام
طبق فتوای حضرت آیت الله خامنه ای
کافی است هرچند احتیاط این است که سه مرتبه گفته شود ...
■ با وجود فضیلت های بسیاری که برای نماز اول وقت گفته شده آیا موارد استثنائی وجود دارد که انسان بواسطه آن بتواند نمازش را به تاخیر بیندازد؟
آن چه از روايات استفاده مي شود اين است که نماز اول وقت اهميت ويژه و خاصي دارد و بايد آن را بر کارهاي معمولي و غير ضروري مقدم داشت. اما اگر کاري که با نماز اول وقت در تزاحم و تعارض است به جهتي اهميت و خصوصيتي داشته باشد که بايد آن را بر نماز مقدم داشت ...