■ كسي كه تا كنون نماز نخوانده چگونه بايد توبه كند؟
پاسخ: توبه با يك جرقه آغاز مى‌شود، جرقه‌اى كه در آغاز تنها يك نقطه نورانى و كوچك در قلب است، امّا به تدريج تمامِ آسمانِ تيره و تاريك قلب را فرا مى‌گيرد. اين نقطه نورانىِ سفيد، انسان را از گذشته تاريك به آينده روشن مى‌برد. نسبت به گذشته تاريك و سياه، احساس تلخى، پشيمانى و ندامت مى‌كند و آسمانِ ابر گرفته قلب براى آينده‌اى روشن آماده بارش رحمت الهى مى‌شود. قرآن، اين كتاب نويد بخشِ رحمت، به همه مؤمنان فرمانِ توبه مى‌دهد. در سوره تحريم، آيه 8 مى‌فرمايد:« يأيّها الذين ءَامنوا توبوا إلى الله توبةً نصوحاً عَسى رَبُّكم أَن يكفّر عنكم سيّئاتكُم و يُدخِلَكُم جَنّــت تجرى مِن تحتها الأَنهـر» ؛« اى كسانى‌كه ايمان‌آورده‌ايد! با اخلاصِ كامل توبه كنيد، باشد كه پروردگار از گناهان شما در گذرد و به باغ‌هايى واردتان كند كه در آن جويبارهايى جارى است.»
حقيقت توبه و استغفار، پشيماني از گناه گذشته و عزم و تصميم بر عدم ارتکاب آن در آينده است. اگر اين حالت براي کسي پيش آمد، اين نشانه توبه واقعي است و پذيرفته شدن توبه واقعي حتمي مي‌باشد. اگر توبه واقعي صورت گيرد، قبولي آن از طرف خداوند قطعي است، چون خداوند فرموده:«وَ هُوَ الَّذِي يقْبَلُ التَّوْبةَ عَنْ عِبادِهِ وَ يعْفُوا عَنِ السَّيئاتِ» ؛« او است که توبه را از بندگانش پذيرا ميشود و گناهان را ميبخشد».
روزى حضرت على(عليه السلام) مردى را ديد كه بدون توجّه به شرايط توبه فقط با زبان مى‌گفت:«استغفر الله». حضرت به او فرمود: مى‌دانى استغفار چيست؟ آن‌گاه شرايط استغفار را براى او توضيح داد و فرمود:
اوّل: بايد از كارهاى ناشايست گذشته‌ات پشيمان باشى؛
دوم: آن‌كه تصميم بگيرى ديگر سراغ كارهاى زشت قبلى نروى؛
سوم: اگر حقّى از بندگان خدا برعهده توست (قرضى گرفته‌اى و پس نداده‌اى يا به زور چيزى را از مردم گرفته‌اى و يا...) ادا كنى؛
چهارم: اگر حقى از خدا بر عهده توست (مثلا نمازهايى از تو قضا شده و نخوانده‌اى) آنها را ادا كنى و....
آن‌گاه پس از اين مراحل با زبان بگويى:«استغفرالله»
پس توبه يك لفظ نيست؛ بلكه يك تحوّل در درون انسان و زندگى او است.
پس از پيدا شدن حالت توبه و پشيمانى و ندامت از كارهاى ناپسند، چند عمل سزاوار است:
يك - سه روز روزه گرفتن؛ حضرت امام صادق(ع) مى‌فرمايد:«توبه نصوح كه خداوند به آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهار شنبه، پنج شنبه و جمعه است»
دو - غسل توبه؛ حضرت رضا(ع) به كسى كه مىخواست از گناه«استماع» غنا توبه كند، فرمود:« فَاغْتَسِلْ وَ صَلِّ مَا بَدَا لَكَ فَلَقَدْ كُنْتَ مُقِيماً عَلَى أَمْرٍ عَظِيم» ؛«برخيز و غسل كن و هر چه مي خواهي نماز بخوان زيرا مداومت بر گناه بزرگي مي كردي»
سه - خواندن دو يا چهار ركعت نماز؛ امام صادق(ع) مى‌فرمايد:«هر بندهاى كه گناهى كرد، پس برخيزد و تحصيل طهارت كند (وضو بگيرد) و دو ركعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نمايد، بر خدا است كه توبهاش را بپذيرد»
چهار - استغفار و خواندن دعاهاى توبهاى كه از ائمه اطهار(ع) وارد شده است؛ خصوصاً دعاهاى صحيفه سجاديه (به خصوص دعاى 31) و نيز مناجات خمسة عشر (به خصوص مناجات اول) و... بايد هنگام خواندن دعا، معانى آنها را متذكر باشد و سعى كند كه حالش با گفتارش يكى باشد.
بعد از توضيح معنا و شرايط توبه، روشن مى‌شود كه جبران گذشته در مورد نمازهاى خوانده نشده، به اين است كه ما علاوه بر پشيمانى دل، نمازهاى قضا شده رابه جا بياوريم.
■ گفتن تسبیحات حضرت زهراء در تعقیبات نماز چه آثار و فوایدی دارد؟
1.ذکر زیاد محسوب می شود
امام صادق(ع)فرمود: "تسبیح حضرت زهرا(سلام الله علیها) مصداق "ذکر کثیر" است که خداوند دستور داد و فرموده: " يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً ؛ (فراوان ذکر خدا بگویید)". (1)
2.بخشش گناهان
امام ...
■ سلام...بنده کلاس ششم هستم می خواستم بدونم اگه نماز انسان ها را از بدی دور می کند چرا بعضی با خواندن نماز بازهم اعمال زشت وبدانجام می دهند؟
سلام علیکم
نماز مانند یک دوست ما را از کارهای بد نهی می کند ولی نمی تواند ما را مجبور کند. همین که ما رو به خدا می کنیم و قبول بندگی خالقی را داریم، خودش سرچشمه بیداری وجدان است و این یادآوری کمک می کند که از زشتی ها فاصله بگیریم.
البته چند نکته هم ...
