■ فلسفه وضو و تیمم چیست؟
پاسخ: یکی از شرایط صحت نماز، طهارت ظاهری بدن از هر نوع آلودگی و نجاست ظاهری است و آنچه با استحمام حاصل می شود طهارت ظاهری از این آلودگی ها است، اما علاوه بر طهارت ظاهری، یکی دیگر از شرایط نماز، تحصیل طهارت معنوی است که تنها از راه وضوء و غسل بدست می آید و اگر استفاده از آب امکان پذیر نباشد،این طهارت معنوی و باطنی بوسیله تیممی که خدای متعال آنرا به جای وضوء یا غسل قرار داده است، بدست می آید .
البته باید توجه داشت که نکته بیان شده به معنای آن نیست که تیمم نقشی در پاکیزگی و آثار ظاهری ندارد. امروزه ثابت شده است که خاک اثر پاک کنندگی دارد و از این نکته سرّ این حکم الهی دانسته می شود که چرا در بعضی موارد باید ظرف نجس را سه یا هفت مرتبه خاک مالی کرد.
خداوند متعال پس از آنکه بعضی از اسباب پدید آمدن آلودگی های روحی و باطنی را بیان فرموده است، راه از بین بردن این آلودگی ها را بیان کرده، که اگر از عواملی است که با وضوء مشکل برطرف می گردد مانند آنچه که در رساله ها آمده مثل : خوابیدن، دستشویی کردن و غیره باید وضوء بگیرید و اگر از عواملی است که با غسل برطرف می گردد باید غسل کنید. سپس می فرماید که اگر استفاده از آب برای شما مقدور نبود به وسیله خاک پاک تیممّ کنید. آنگاه به حکمت آن می پردازد که « ولیطهّرکم ..... » تا پاکیزه گردید.[1]
با نگاه به ظاهر آیه می توان متوجه شد که مراد خداوند از طهارت، اعم از پاکی ظاهری و معنوی است؛ زیرا پاکیزگی طبی و بهداشتی (پاکی ظاهری) گرچه شستشوی با آب را شامل میشود، اما شاید نتوان اثر پاکیزگی بهداشتی خاک مال کردن دست و صورت را اثبات کرد اما در این که از آثار او طهارت معنوی است، شکی نیست و این طهارت معنوی از آثار تیمم نیست بلکه در حالات دیگر نیز وجود دارد مخصوصا آنجا که بر خاک سجده کند و از این روست که سجده را بهترین حالت نماز شمرده اند، و برترین اذکار را نیز مختص به آن دانسته اند؛ زیرا سجده حالتی است که انسان به خاک میافتد، آدمی هر چه پایین تر رود عظمت خداوند را بهتر ادراک میکند، انسان در حالت رکوع به همان اندازه که خود را میشکند خداوند را ادراک مینماید، و ذکر مناسب با این حالت همان تسبیح و ستایش خداوند به بزرگی و عظمت است که عبارت از ذکر شریف «سبحان ربی العظیم و بحمده» است.
به هر حال باید توجه داشت که برطرف شدن آلودگی های روحی و تحصیل طهارت معنوی امری است که خداوند متعال رسیدن به آن را از راههای خاصی معین کرده است و آگاه ترین کس به این امور خداوند است، در نتیجه او می داند که آیا آلودگی های روحی با آب فراوان برطرف می شود یا با آب کم ، و یا اینکه با آب حاصل می گردد یا با خاک.
از طرفی کسی که می خواهد به خداوند نزدیک شود باید هر عملی را با همان کیفیّتی که مورد پسند اوست به انجام برساند.
[1] مائده ،5 – 6.
■ مدتي است مستحبات را دقيقتر و با توجه بيشتر و با ولع بيشتر نسبت به واجبات انجام مي دهيم دليل چيست و راه آن چيست؟
نمازهاي مستحبي يا نوافل در زندگي انسان تأثيرات عميقي دارد. مهمترين اثر آن اين است كه انجام آنها نوعي تمرين و آماده سازي براي انجام فرايض و واجبات است. نمازي كه انسان مكلف به انجام آن نيست و مي تواند آن را ترك نمايد، خواندن آنها نشانگر اعتقاد و عشق و ...
■ اگر نماز ستون دين است چرا جزو اصول دين مطرح نشده و به عنوان فروع دين مطرح شده است؟
سید حسن موسوی کارشناسی مرکز تخصصی نماز در جواب این پرسش میگوید:
در پاسخ به این سوال گفتنی است مجموعه معارف دين دو گونه است:
يك - اعتقادات و معارف نظرى
دو - تکالیف و دستورات عملى
«اصول دين» مجموعه عقايد بنيادى و پايهاى دين است كه عمدتاً جن ...
■ کدام سوره است که در نماز نمیتوان آنرا نیمه کاره رها کرد؟ و کدام سورهها هستند که در نماز یک سوره حساب میشوند؟
پاسخ دو پرسش فوق، به ترتیب چنین است:
1. اگر نمازگزار بعد از حمد، مشغول خواندن سوره توحید (قل هو اللّه احد)، یا سوره کافرون (قل یا ایها الکافرون) شود، نمیتواند آنرا نیمه کاره رها کند و سوره دیگرى بجاى آن بخواند. ولى در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه ...