■ یک فضانورد چگونه باید در فضا قبله را تعیین کند؟ وضو بگیرد و نماز بخواند؟ و نماز او کامل است یا شکسته؟
پاسخ: نمازهای واجب، در هیچ حالت و شرایطی از انسان ساقط نمیشود و بر هر مسلمانی که به سن تکلیف رسیده، واجب است در هر حالتی که ممکن است نماز خو د را به جا آورد.[1]
انسانی که در فضا و یا در سفینهی فضایی است، اگر میتواند با وسایل و امکاناتی در مکانی استقرار پیدا کند، باید نماز خود را در حالت استقرار بخواند و اگر نمیتواند، به هر شکل که امکان دارد، و لو با اشاره، باید نماز خود را بخواند.
کسانی که در فضا هستند، اگر در جهت کرهی زمین بایستند رو به قبله ایستادهاند، ولی اگر نتوانستند جهت کرهی زمین را تشخیص دهند، باید به چهار جهت نماز بخوانند(در صورت امکان) و در غیر این صورت، به هر چند جهت که بخوانند کافی است.[2]
اما دربارهی وضو، اگر میتواند و امکان دارد باید وضو بگیرد و اگر امکان ندارد باید تیمم کند و اگر تیمم هم امکان ندارد، باید بنابر احتیاط، بدون وضو و تیمم نمازش را بخواند و بعداً قضای نمازهایی را که بدون وضو و تیمم خوانده است به جا آورد.[3]
اما از نظر قصر و اتمام(شکسته و یا تمام بودن نماز)، اگر فضانوردی میداند که ده روز یا بیشتر در یک محل از فضا اقامت خواهد داشت نمازش در آنجا تمام است، در غیر این صورت باید نمازش را شکسته بخواند، اما اگر «فضا نوردی» شغل او باشد در صورتی که بعد از سفر اول، ده روز یا بیشتر در وطن خود یا غیر وطن خود نمانده باشد در سفر دوم نمازش تمام است، اما اگر ده روز در وطن خود یا غیر وطن خود بماند و مجدداً به فضا برود، نمازش شکسته خواهد بود.[4]
[1]. «آثار و برکات نماز اول وقت و سبک نشمردن نماز »، 33705؛ «کافر بودن تارک نماز»، 3075؛ «جایگزین نداشتن نماز»، 1854.
[2]. با استفاده از استفتائات امام خمینی(ره)، سؤالهای 28 و 29؛ توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 434، مسئلهی 784.
[3]. امام خمینی، توضیح المسائل، ج 1، ص 381، مسئلهی 686؛ همان، سؤال 339.
[4]. توضیح المسائل مراجع، ج 1، مسئلهی 1312.
■ آیا قرار دادن دو طرف صورت بر خاک هنگام سجده، مستند به روایتی بوده و آیا سفارش شده است دعایی در این وضعیت خوانده شود؟
در مناجات معروف به «دعای ام داود»، گذاشتن دو طرف صورت بر خاک هنگام سجود سفارش شده است، آنجا که امام صادق(ع) بعد از تعلیم دعا به ایشان فرمودند:
«... فَإِذَا فَرَغْتِ مِنَ الدُّعَاءِ فَاسْجُدِی عَلَى الْأَرْضِ وَ عَفِّرِی خَدَّیْکِ عَلَى الْأَرْ ...
■ غسل جنابت به عهده من بود و بعد از انجام غسل و نماز متوجه اندک چسبی شدم که از پانسمان شب قبل روی دستم باقی مانده بود، آیا لازم است غسل و نماز خوانده شده اعاده شود؟
غسل و نماز باید اعاده شود، اگر مانع سمت چپ بدن بوده است، کافی است پس از برطرف کردن مانع فقط همان قسمت را به نیت غسل بشویید و اگر سمت راست بوده است، پس از رفع مانع و شستن آن به نیت غسل، بنا بر احتیاط واجب تمام سمت چپ بدن مجدداً به نیت غسل شسته شود.
...
■ آثار و فوائد خواندن نمازهاي نافله و مستحبي چيست؟
براي هر يك از نمازهاي نافله و مستحبي آثار و فوائد بيشماري ذكر كرديده است كه بيان تفصيلي آنها از گنجايش اين نوشتار خارج است لذا براي آشنايي با آنها بايد به كتب ادعيه همچون مفاتيح الجنان مراجعه نمود.
اما اگر بخوائيم به گوشه اي از اين آثار و فوائد اشار ...