ارسال کننده : افسانه حشمتی
طرح : ایده پرداز: افسانه حشمتی
چكيده:
حضرت امام مهدي (عج):
"هيچ چيزي مثل نماز بيني شيطان را به خاك نمي‌مالد و او را خوار نمي‌كند، پس نماز بخوان و بيني او را به خاك بمال."
آموزش و پرورش سنگ زیر بنای رشد و تربیت کودک است. بدون آموزش و پرورش اثر بخش هیچ کودکی روی سعادت و خوشبختی را نخواهد دید. توجه صرف به علم منهای پرورش، کودک را دچار مشکلات عدیده ای خواهد نمود. در این میان یکی از مسائل تربیتی کودکان که مطرح است پرداختن به تربیت دینی کودکان از جمله علاقه مند کردن آنها، به نماز و نماز جماعت و صحیح خواندن نماز است.ساده انگاری در این مسیر نسل ها را به قربانگاه میکشد وسرمایه های انسانی را تباه می سازد مهم ترین عامل در تربیت نیکو در افراد درک و کاربردمؤثّر نماز در زندگی است.انجام فریضه ی نماز باعث تربیت صحیح فرد خواهد شد و از این رهگذر نتایج سودمند عاید فرد و جامعه خواهد کرد.
عمده‌ترين فريضه‌ي مذهبي كه در فرآيند اجتماعي شدن، افكار، نگرش و رفتارهاي مذهبي كودكان و نوجوانان را تحت تأثير قرار مي‌دهد، نماز است.و در میان مجموعه فعالیت هایی که برای تعلیم و تربیت انجام می گیرد ، بیشترینسهمبهتدریسمعلمدرکلاساختصاصمییابد .تدریسرامیتوانبهفعالیتهایدوجانبهکهبینمعلموشاگردانجریانداردوهدفشیادگیریاستتعریفکرد. پسازتدریسدرکلاسمتوجهشدمکه دانش آموزاندر قرائت نماز مشکلدارندازاینروبرخودواجبدانستمکهاینمشکلرابرطرف کنم پس به عنوان مجري طرح آموزش عملي نماز تمهيداتي را در نظر گرفتم.
از جمله: تشكيل جلسه‌ي ديدار با اوليا، شركت در نماز جماعت آموزشگاه با دانش‌آموزان، استفاده از ستاره های نماز براي تشويق بيشتر دانش آموزان، تهیه ی تراکت های اذکار نما ز و نصب آن در معرض دید دانش آموزان ، استفاده از پازل و بازی اذکار نماز ، برگزاری میزگردهای وضو و ....که تمامی این فعالیت ها باعث شد که دانش آموزانکلاسپنجمنمازیادبگیرندونسبتبهنماز و نمازجماعت علاقه مند شوند .
از جمله محدوديت اين طرح، هم سو نبودن اعتقادات بعضي از خانواده‌ها با آموزش نماز و احكام در مدرسه بود يعني اينكه اگر اولياي نسبت به خواندن نماز و انجام واجبات ديني كوتاهي و كم توجّهي نمايند، تلاش آموزگار بي نتيجه مي‌ماند.





مقدمه
نماز ميراث تمامي انبياء است هر پيامبري که مبعوث به رسالت شد،انسانها را به نماز دعوت کرد و به آن سفارش نمود. قرآن کريم در «سوره مريم آيه 31» از دعوت به نماز حضرت عيسي (ع) و درآيات بعد از دعوت به نماز حضرت اسماعيل(ع) ياد کرده است. در سوره طه خداوند به پيامبر (ص) مي فرمايد: «خانواده و پيروان خود را به نماز امر کن و در اين دعوت شکيبا باش.»اهّميّت نماز به قدري مهم است كه قرآن بعد از ايمان، آن را متذكّر شده است. «يقيمون الصلوه». از اين جا به اهمّيّت نماز پي مي‌بريم زيرا يكي از پايه‌هاي دين شمرده شده است و در رأس همه‌ي عبادت‌ها نماز است. اسلام بدون نماز هرگز معنايي ندارد. نماز خودسازي است. قرآن عجيب سخن مي‌گويد: «اي اهل ايمان از نماز استمداد كنيد اگر شما مي‌خواهيد در اجتماع، يك مسلمان واقعي باشيد و مي‌خواهيد يك مجاهد نيرومند باشيد، بايد نمازخوان خالص و مخلص باشيد.»
نماز کشتي نجات است که همه افراد بخصوص کودکان و نوجوانان ها و جوان ها را از طوفانها و خيزابها عبور مي دهد و به ساحل آرامش و رستگاري مي رساند.
همه ي کودکان و نوجوانان ، محتاج هدایتند و به یک برنامه ي صحیح زندگی نیاز دارند . این نیاز برآورده نمی شود ، مگر با پرورش حس مذهبی ، احیاء فطرت و فراهم نمودن زمینه های رشد و به کمال رساندن فضایل اخلاقی آنها ،که نماز کامل ترین پاسخ به عالی ترین نیاز انسان است.در دين ما نماز به عنوان ستون دين تلقي شده و ملاك ارزش آدمي و قبولي كليه ي اعمال و فرائض ديگر اوست و اگر درست اقامه گردد، به عنوان معراج مؤمن و رأس دين شمرده مي شود،كه نياز به مداومت ومحافظت دارد.
ركن عمده‌ي تربيت در دوره‌ي نوجواني و جواني تربيت ديني است. براي تربيت درست ديني دروني ساختن فريضه‌ي نماز در رفتارهاي نوجوانان و جوانان از طريق خانواده و مدرسه نقش عمده‌اي ايفا می كند. اگر برپایي اين فريضه به صورت آگاهانه در مراحل بعدي زندگي استمرار پيدا كند، مي‌توان انتظار داشت كه جامعه از وجود افرادي شايسته و به كمال رسيده بهره‌مند شود. از آنجا كه نماز فريضه‌اي است كه روزانه در چند نوبت انجام مي‌شود. فرد نمازگزار با ذكر و ياد خدا و رعايت شرايطي كه براي اجابت آن لازم است. زمينه‌هاي تربيت فرديو تربيت اجتماعي را مهيّا مي‌سازد.
اگر ما بتوانيم نماز را به عنوان يك هنجار مذهبي در رفتار و كردار فرزندان خود دروني سازيم، قدم اساسي براي تربيت ديني آنها برداشته‌ايم. نماز در ايجاد و حفظ شخصيّت سالم مذهبي افراد نقش دارد و داراي اثرات مثبت اجتماعي است.
بدون تردید، همه‌ی جوانان و نوجوانان، بالفطره استعداد پذیرش و انجام تکالیف مذهبی را دارند اما آنچه مهم است، چگونگی روش‌ها و ارائۀ شیوه های جذب آن‌ها به سوی تکالیف مذهبی است. با اعتقاد بر این اصل بود که بر آن شدیم تا دریابیم که راه‌ها و شیوه های جذب دانش آموزان به اقامۀ نماز، که عالی‌ترین ارتباط انسان با خداست، چیست؟
دکتر محسن ایمانی در مقالۀ خود می‌گوید: انجام عبادت در کودکی موجب ملکه شدن این رفتار در وجود آن‌ها می‌گردد و اگر بخواهیم افراد با عبادت خو بگیرند، باید دورۀ کودکی را مغتنم بشماریم.از این رو، درنظام آموزشی اسلام دیگر جایی برای تحمیل عقیده و القائات و به تبع آن،تقلید کورکورانه باقی نمی‌ماند؛ چرا که اصولاً این مفاهیم با مفهوم پذیرشبر اساس بصیرت و آگاهی، به هیچ وجه سازگار نیست. در برخی از روایات نیز بر این نکته تأکید شده که آموزش اگر بر اساس فهم و آگاهی نباشد، چندان سودمندو پایدار نخواهد بود.روایت علوی زیر نمونه ای از این روایات است: «اَلا لا خَیْرَ فی عِلْم لَیْسَ فیه تَفَهّم، اَلا لاخَیْرَ فی قراءةلَیْسَ فیه تَدَبّرٌ . هان! بدانید دانشی که بر اساس اندیشه و آگاهی فرا گرفته نشود، خیری ندارد، و یادگیری که در آن تدبر نباشد نیز خیری نخواهد داشت.»
با اين‌كه همه ی ما معلمان بر اهمیت تربیت دینی دانش آموزان در دوره ی ابتدایی واقف هستیم امامتاسفانهبعضیمواقعبهبهانههایمختلفازپرداختنبه این موضوع مهم غافل میشویم و به کلی فراموش میکنیم که تعلیم و تربیت مکمل هم هستند. این دو مانند بالهای پرنده ای می مانند. همانطور كه پرنده نمیتواند با یک بال پرواز کند اگر پرداختن به هر کدام از این بالها را فراموش کنیم امکان پرواز را از دانش آموزان میگیریم. همچنین عصر حاضر به شهادت بسیاری عصر انهدام ارزش هاست. عصر فراموشی اصالت آدمی، عصر پوچی و خلاء. «مازلو» قرن بیستم را عصر بی ریشه نامید. عصری که انسان امید خود را از دست داده است و به پوچی رسیده است. چنین اعترافی فاجعه ی بزرگ برای زندگی انسان است. انسانی که خلیفه خداست، بزرگترین خطر برای جامعه انسانی این است که انسان ابعاد وجودی اش را فراموش کند و به یک حیوانی تبدیل شود که در پی غرایض حیوانی خویش است. بر این اساس احساس نیاز شدیدی مبنی بر این که انسان صحیح تربیت شود وجود دارد. جامعه انسانی شدیدا محتاج است تا افراد آن، گفتار ، کردار وافکار خود را بر مجموعه ای از ارزش ها استوار سازند. ضرورت این نکته به خوبی قابل احساس است اما انجام آن ساده و آسان نیست. در این میان وظیفه ی ما والدین و معلمان بخصوص معلمان دوره ی ابتدایی بسیار خطیر میباشد.