به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: مساجد و مجامع مذهبی محل هایی را برای تجمع افراد فراهم می کنند، افراد را نسبت به امور اجتماعی و عمومی آگاه می کنند، شبکه های اجتماعی غیررسمی دوستان، همسایگان، همکاران و ... را ترویج می کنند و موجب ترغیب افراد به حضور در گروه های مشارکت طلب و خدمات انسان دوستانه (نظیر موسسات خیریه) می شوند.(1)

در راستای بررسی جایگاه فعالیت های اجتماعی مسجد در صدر اسلام و همین جایگاه در روزگار معاصر و همچنین راهکار جذب هرچه بیشتر جوانان به مسجد با حجت الاسلام مصطفی پور، عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:

مسجد در صدر اسلام از چه جایگاهی برخوردار بود و آیا این روال و کارکردی که مساجد در صدر اسلام داشت در طول تاریخ  اسلام ادامه یافت؟

مسجد از همان آغاز که به عنوان مهمترین نهاد دینی اسلام تاسیس شد یک پایگاه مردمی برای اهداف متعدد بود که یکی از اهداف معنوی آن، مربوط به انجام عبادات بود که بارزترین وجه معنوی آن هم اقامه نماز جماعت و جمعه بوده است. با این وصف فقط مساله نماز نبوده است بلکه مسجد در صدر اسلام هم پایگاه آموزش و تعلیم بود و هم جایگاه آماده سازی نیرو برای مقابله با دشمن  و هم مرکزی برای آگاهی از قرآن و اسلام، ضمن این که مرکزی برای تجلی وحدت و یگانگی مسلمانان محسوب می شد  لذا این اهداف در  صدر اسلام در مسجد محقق می شد چون مسجد پایگاه معنوی بود که می توانست این اهداف را تحقق بخشد و نتیجه اش اینکه چون مسجد جایگاه مهمی داشت دشمن و منافقین هم متقابلا خواستند که از این همین پایگاه در جهت رسیدن به اهداف شان استفاده کنند لذا در کنار مسجد قبا آمدند و مسجد ضرار را ساختن تا میان مسلمین تفرقه اندازی کنند و این مسجد کمینگاهی برای رسیدن به اهداف شیطانی شود که پیامبر(ص) از طریق وحی متوجه این بنا شد و دستور داد که این بنا را تخریب کنند.

بنابراین مسجد در صدر اسلام اساس فعالیت های جامعه اسلامی بود و این رویکرد در طول تاریخ اسلام ادامه داشت. حتی در انقلاب اسلامی میبینیم که عمدتا حرکت ها و آگاهی های انقلابی از طریق مساجد و حسینیه ها جامه عمل می پوشید یعنی ضمن اینکه آموزش های دینی در مسجد ارایه می شد و روایات اهل بیت را توضیح می دادند، افشاگری هایی را نسبت به رژیم های حاکم داشتند که از طریق این افشاگری ها مردم وظیفه شان را متوجه می شدند.

به نظر شما چرا امروز برخی مساجد در جذب مردم موفق نیستند و جمعیت حاضر در مسجد چندان نیست؟

مهمترین علت در اینکه برخی مساجد خلوت هستند این است که به قول یکی از بزرگان معمولا مردم به دو دلیل به علما مراجعه می کردند؛ یکی اینکه علما را دین شناس و آگاه به دین می دانستند و طبیعتا به دلیل این آگاهی بود که افراد برای یافتن پاسخ سوالات خود به علما مراجعه می کردند و مرکز مراجعه شان مساجد بود، دومین نکته وجود تقوا و پارسایی این عالمان دین بوده است و مردم هم به دلیل اعتمادی که به آنها داشتند به آنها مراجعه می کردند و هم پاسخ سوالات خود را می یافتند و هم پشت سرشان نماز می خواندند. ما باید یک مقدار این مشکل عدم جذب را نسبت به این مساله بدانیم که برخی بنیه علمی کافی برای حضور در مسجد ندارند و یا اخلاق خوبی با مامومین به ویژه جوانان از خود نشان نداده اند.

جذب مردم به مسجد منوط به نوع رفتار امام جماعت است. الان می بینیم که برخی مساجد که محل حضور عالمان قدیم بود پر از جمعیت است.

به خاطر دارم که یک وقت به مسجد آقای سید علی شیرازی در یوسف آباد رفته بودم و مسجد واقعا پر بود و جای خالی وجود نداشت و خود ایشان بسیار خوش برخورد بود و دیدم که از درب مسجد بیرون آمد و تا سمت خانه اش هر کسی که از او سوال می کرد با اینکه با عصا و به سختی راه می رفت با روی خوش جواب می داد و هرکسی که به او می رسید سلام و احوال پرسی می کرد.

مساله دیگر برمی گردد به تشکل هایی که در مسجد حضور دارند از جمله هیات امنا، بسیج، انجمن های دیگری که ممکن است در یک مسجد شکل گیرد و گاهی به جای آنکه حالت جاذبه را داشته باشند و جوان را همراه خود سازند به دلیل برخی ویژگی های ظاهری ممکن است که این جوان را طرد کنند . این به اصطلاح گیر دادن ها عامل دفع است، برخی جوانان هم مراجعه کنید می گویند که مثلا ما را تحویل نمی گیرند.

ما در گذشته می گفتیم مسجد یکی از  اماکنی است که مردم را آگاه می کند و مردم مشکلات شان را در مسجد حل می کنند.

قرآن چه دیدگاهی دارد، از نظر قرآن مسجد باید چگونه جایی باشد و چه ویژگی هایی داشته باشد؟

قرآن می گوید که مسجد باید محلی باشد که مومنان و مجاهدان و عابدان در واقع با علاقه در این مسجد حضور یابند و مسجد محلی برای ارتقای فکری و معنوی افراد جامعه باشد، جوان با توجه به نوع احساساتی که دارد باید درک شود و مطابق با نیاز آنها و ادبیات شان با آنها سخن بگوییم چون واقعیت آن است که جوان ما امروز از طریق شبکه های مجازی اطلاعات و آگاهی می یابد و شبهاتی را مطرح می کند که باید به آنها با آمادگی و آگاهی پاسخ داده شود.

منبع:

1.کتاب نماز و نهضت مسجدسازی

این مطلب را به اشتراک بگذارید :