■ بحثی تاریخی درباره مسجد
به گزارش گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: پیش از آنکه اسلام با بعثت پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله وسلم) تولد یابد دو مسجد مهم و با عظمت بر روی زمین احداث شده بود یکی مسجدالاقصی بود و دیگری مسجدالحرام. مسجدالاقصی در بیت المقدس با دست حضرت سلیمان(علیه السلام) بنا شده بود و دیگر پیامبران بزرگ الهی آن را تعمیر و تجدید بنا کردند. مسجدالحرام نیز یادگار دو پیامبر بزرگ حضرت ابراهیم و اسماعیل(علیه السلام) بود. بر پایه برخی از روایات، حد و مرز این مسجد به همت این دو پیامبر بزرگ تعیین و ترسیم شده است.
درباره تاریخ بنای کعبه برخی برخی آنند که کعبه به دست حضرت آدم(علیه السلام) بنا و بازسازی شده است.
نخستین مسجد در اسلام
با آنکه درباره مسجد «قبا» اطلاعات کافی در کتاب ها و آثار درج شده است ولی در منابع تاریخی کهن، این سخن که مسجد قبا نخستین مسجد در اسلام است، فقط گفته پاره ای از مورخان چون «ابن الجوزی» است.
مورخان بزرگی چون طبری و پیش از او سیره نویسانی چون ابن هشام و واقدی نیز چنین ادعایی نداشته اند. امام صادق(علیه السلام) در حدیثی خطاب به عقیقه بن خالد می فرماید:
«ابدأ بقبا فصل فیه و اکثر فانّه اوّل مسجد صلّی فیه رسول الله فی هذه العرضه... ».
(به راستی سرکشی از مساجد اطراف مدینه، از مسجد قبا شروع کن؛ زیرا مسجد نخستین مسجد در این منطقه است که رسول خدا در آن نماز گزارده است ... ».
ابن هشام در تشریح رخدادهای آغازین ورود پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) در روز جمعه از محله قبا حرکت کرد و نماز جمعه را در میان قبیله بنی سالم بن عوف و در مسجدی که در دل دره رانوناء بود، به جا آورد و این نخستین نماز جمعه ای بود که پیامبر اعظم در مدینه برپا کرد.
نقش فرهنگی مسجد در دوران پیش از هجرت پیامبر اعظم
در سال های آغاز بعثت به علت جو اختناق و شرایط سختی که بر مکه حاکم بود، اساسا امکان تبلیغ دینی به طور عمده خانه حضرت بود. با اسلام آوردن ارقم بن ابی ارقم، خانه او به جایگاه آموزش مسلمانان تبدیل شد.
پیامبر اکرم در این خانه در جنب کوه صفا قرار داشت. مبانی اندیشه های اسلامی را به مسلمانان آموزش می داد. بسیاری از مردم در همین خانه و در سایر آموزش های پیامبر مسلمان شدند. در سال چهارم بعثت یاران پیامبر مسلمان بودن خویش را آشکار می کردند. با این حال نمی توانستند از مسجد در قالب سنگری در تحقق تبلیغ و آموزش بهره برداری کنند. مسجدالحرام، کاملا در چنگال مشرکان قرار داشت و مسجد دیگری که بتوان آزادانه در راستای اهداف فرهنگی از آن استفاده کرد نیز وجود نداشت.
برگرفته از کتاب: «فروغ مسجد» مجموعه سخنرانی ها و مقالات برگزیده چهارمین همایش بین المللی هفته جهانی گرامیداشت مسجد
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
