حجتالاسلام والمسلمین بهشتی؛■ نهضت بازگشت به مسجد لازمه تمدنسازی است / به تناسب فضای فرهنگی جهان برای مساجد برنامه ریزی کنیم
نهضت بازگشت به مسجد از اولویت ها و شعارهای محوری دولت مردمی آیت الله رئیسی است؛ از این رو، در سلسله گزارش ها و گفتگوها با صاحبنظران و کارشناسان الزامات و زمینه ها و برکات این نهضت به بحث و بررسی گذاشته ایم.
آنچه در ادامه می آید مشروح گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین «سیدجواد بهشتی»، خطیب و کارشناس مذهبی در این باره است که با شبستان درمیان گذاشته است:
حجت الاسلام بهشتی درباره چرایی و ضرورت اجرای نهضت بازگشت به مسجد، اظهار کرد: الگوی انقلاب اسلامی ایران، تمدن اسلام و ظهور دین خاتم است، پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) طی ۱۳ سال حضور در مکه امکان تاسیس مسجد را نداشتند و همراه مسلمانان در زمینی پنهانی در خارج از مکه نماز جماعات را اقامه می کردند.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: اما با هجرت از مکه به مدینه، مسجدالنبی(ص) را تاسیس کردند که در کنار عبادت خدا مرکز تدریس، بازار و اقتصاد و بحث و درس بود و اینچنین، سبک زندگی مسلمانی در اقتصاد و تعلیم و تربیت و دیگر ابعاد با مسجد به عنوان پایگاه یکتاپرستی گره خورد. لذا مسجد کارکردهایی ممتاز یافت و به محل مشورت، داوری و رفع اختلافات، گردآوری صدقات، کمک به مستمندان، اعزام به جبهه های جهاد، تبلیغ دین و تعلیم و تربیت و تزکیه تبدیل شد.
وی تاکید کرد: در قرون نخستین ظهور اسلام نیز مسجد چنین جایگاهی داشت و غیر از مدینه در دیگر شهرها نیز مساجد با بازارها، مدارس و کتابخانه ها همجوار بودند و بخش عمده ای از زندگی مردم با مسجد گره خورده بود تا جایی که عدم حضور مسلمانان در مسجد با توبیخ و سوال پیامبر(ص) مواجه می شد. به عبارت دیگر، حضور در مسجد در عصر پیامبر(ص) امری مستحب و در حاشیه نبود بلکه پیامبر(ص) درباره حضور مردم مطالبه می کردند و دلیل غیبت غائبین را جویا می شدند، اگر شخصی بیمار بود به عیادتش می رفتند اگر از دنیا رفته بود در تدفین او حضور می یافتند و … در واقع نسبت به حضور در مسجد حضور و غیاب صورت می گرفت.
مشاور فرهنگی و علمی ستاد اقامه نماز کشور در ادامه بیان کرد: در انقلاب اسلامی هم باید با همان مدل پیش رفت چون تا زمانی که مردم میداندار باشند انقلاب بیمه شده است و اما اگر مردم به حاشیه بروند، آسیب می بینیم. حضور اقشار مختلف مردم به ویژه جوانان در مسجد، حیات و بقای انقلاب اسلامی را بیمه می کند چنان که مساجد پایگاه شکلگیری و پیروزی انقلاب و پس از آن، اعزام رزمندگان به جبهه ها و پشتیبانی از جبهه ها بودند.
وی درباره الزامات و بایدهایی که باید در این نهضت ایجاد و رعایت شود، گفت: متولیان مساجد به ویژه ائمه جماعات این خلاء را باید آسیب شناسی کنند که جوانان و قشر فرهیخته چطور جذب مسجد می شوند تا طرح ها و برنامه ها خوشایند و مطلوب آنها باشد، باید برنامه هایی در مساجد اجرا شود که صاحبان مشاغل، تحصیلکردگان و … را به حضور در مسجد جذب کند.
حجت الاسلام بهشتی با بیان اینکه امام رضا(ع) می فرمایند: هر کس به مسجد رفت و آمد می کند باید هشت چیز به دست آورد، ابراز کرد: یکی از این موارد هشتگانه، حرف و ایده نو است یعنی مردم باید با حضور در مسجد چیزهای جدید یاد بگیرند. باید کارکردهای مسجد را پیش چشم گذاشت و بررسی کرد کدام موارد اجرا شده و کدام ها نیازمند برنامه ریزی است. باید به تناسب فضای فرهنگی امروز جهان، برای اقشار مختلف در مسجد برنامه ریزی و آنها را جذب کرد.
کارشناس برنامه پرمخاطب «سمت خدا» درباره آثار و برکات نهضت بازگشت به مسجد در تمدن سازی که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان افق گام دوم انقلاب معرفی شده است، گفت: وقتی نخبگان، مبتکران، مسئولان و صاحبنظران به مسجد بیایند علم و اندیشه و فکر آنها با مسجد گره می خورد، استاد قرائتی سال ها است که تاکید می کنند از نخبگان هر رشته در مساجد تقدیر شود تا بدانند بین دین و حکومت و زحمات علمی فرهنگیشان ارتباط برقرار است؛ رعایت نکات اینچنینی چشم اندازی از تمدن اسلامی تصویر می کند و آنگاه نخبه و مبتکر و صاحبنظر ما می داند کار او قطه ای از پازل کلی تمدن سازی است.
وی در ادامه تاکید کرد: مسئولان در هر موضع و کسوت در قوه قضائیه، مجلس، شهرداری و … باید در مساجد حضور موثر داشته باشند چراکه این حضور در ایجاد تمدن نوین اسلامی نقشی مهم دارد، مسجدی ها نباید خود را از دانشگاه و قوای سه گاه و مسئولان جدا بدانند.
حجت الاسلام بهشتی در پایان خاطرنشان کرد: اگر اقشار مختلف از طریق برنامه ها و ایده های جذاب در مسجد حضور بیابند، این افق و امیدواری در مردم شکل می گیرد که مسجد فقط محل عبادت مختصر نیست بلکه پایگاه تمدن سازی است؛ البته باید توجه داشت عبادت به معنایی که ائمه(ع) مد نظر و بر آن تاکید دارند شامل تحصیل علم، پژوهش، رسیدگی به محرومان و دیگر امور می شود چراکه مسجد پایگاه همه این امور است.
ستاد اقامه نماز