مرتضی میقانی، قائم مقام ستاد اقامه نماز و احیای زکات سازمان صداوسیما در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به فعالیت‌های این ستاد و تغییرات بنیادینی که در مهندسی فرهنگی اقدامات این آن صورت گرفته است اشاره و عنوان کرد: سازمان صدا و سیما با توجه به مأموریت گسترده‌ خود وظایف مختلفی بر عهده دارد و بسیاری از مسائل اجتماعی را باید اصلاح کرده، شبهات مطرح را پاسخ دهد و به ترویج برخی دیگر از مسائل اجتماعی بپردازد.

وی یکی از شئون مهم را موضوع‌های دینی، معارفی و نماز عنوان و اظهار کرد: برابر مصوبه هیئت وزیران در هر دستگاه‌، وزارتخانه و نهادی ستادی به ریاست رئیس آن سازمان به عنوان ستاد اقامه نماز و احیای زکات تشکیل می‌شود که در صدا و سیما نیز این ستاد تشکیل و مشغول فعالیت است.

خالی بودن جای یک برنامه هدفمند و مدون برای پرداخت به موضوع نماز در صدا و سیما

قائم مقام ستاد اقامه نماز و احیای زکات سازمان صداوسیما با اشاره به اینکه پس از ورود به عرصه فعالیت در این سِمت احساس کرده جای یک برنامه هدفمند و مدون برای پرداخت به موضوع نماز در صدا و سیما خالی است، گفت: برای اینکه بدانیم در حوزه نماز در صدا و سیما کجا ایستاده‌ایم، وضعیت مطلوب کجاست و چگونه باید مسیر از شرایط موجود تا شرایط مطلوب را طی کنیم نیازمند ترسیم یک افق 10 ساله راهبردی و هدفمند بودیم.

وی ادامه داد: وقت زیادی برای تدوین برنامه راهبردی اقامه نماز صرف شد تا اینکه در پایان سال 92 این برنامه که متأثر از برنامه استراتژیک سازمان و پیرو افق رسانه بود، با افق 1404 طراحی شد؛ البته در مرحله برنامه‌های اجرایی تا پایان سال 97 تدوین شده است.

فاصله گرفتن از تولید برنامه‌های ویژه و مختص نماز

میقانی یکی از مهم‌ترین راهبردهای ترسیم شده در خصوص نماز در ستاد اقامه نماز و احیای زکات سازمان صداوسیما را فاصله گرفتن از تولید برنامه‌های ویژه و مختص نماز عنوان و اظهار کرد: باید غیر مستقیم‌گویی کنیم. ما پیکره سازمان صدا و سیما را از صدر تا پی معارف می‌دانیم و اصولاً فرق رسانه در جمهوری اسلامی ایران با رسانه در یک جامعه سکولار در همین منظر است که برنامه کودک، اقتصاد، سیاست و ... ما نیز باید دینی باشد و هیچ چیزی را نمی‌توان یافت که بگوییم دینی نیست.

تشکیل گروه‌های معارف را در صدا و سیما نقض غرض می‌دانم

وی تصریح کرد: معتقد هستم صدر تا ذیل رسانه ما معارف است و تشکیل گروه‌های معارف را در صدا و سیما نقض غرض می‌دانم؛ این به این معنی است که بگوییم بقیه گروه‌ها با معارف کاری ندارند و این نگرش درست نیست.

قائم مقام ستاد اقامه نماز و احیای زکات سازمان صداوسیما ادامه داد: بر همین اساس معتقد هستیم که باید از تمامی فرصت‌های برنامه‌‌ای برای ترویج نماز و آن هم نه فی‌نفسه نماز بلکه نماز به عنوان مهم‌ترین تجلی یاد خدا استفاده شود. باید این را ترویج کنیم که یاد خدا می‌تواند راه‌گشا باشد و اضطراب‌ها و استرس‌ها را از بین ببرد.

وی اولویت‌ اول ترویج نماز در صدا و سیما را آثار نمایشی عنوان کرد و گفت: سالانه چندین و چند تله فیلم و سریال تولید می‌شود بر همین اساس برنامه‌ریزی کردیم تا در محتوا و متن این آثار نمایشی ورود پیدا کرده و با کمک نویسندگان و کارگردان‌ها پیام‌های نماز را لابه لای لایه‌های این سریال‌ها قرار دهیم.

سریال «همه چیز آنجاست» یکی از شاهکارهای نمازی صدا و سیما بود

میقانی به سریال‌هایی که این طرح در آنها اجرا شده است نیز اشاره کرد و گفت: در سریال پایخت یک و دو اولین تأثیرات این فعالیت دیده شد و بعدها در سایر سریال‌ها از جمله تنهایی لیلا.

وی افزود: سریال «همه چیز آنجاست» یکی از شاهکارهای نمازی صدا و سیما بود که البته کاملاً نامحسوس به امر نماز در آن پرداخته شد. ما باید از نشان دادن چهره‌های پیر و فرتوتی که به نماز می‌پردازند فاصله می‌گرفتیم به همین دلیل در نگارش این متن وارد شدیم و نشان دادیم که «مهدی» که شخصیتی جوان، متخلق به اخلاق نیکو و برای خانواده فداکار بود و از حرام‌خواری پرهیز می‌کرد و ... نمازگزار هم هست، یعنی اینکه این خوبی‌ها در راستای نمازگزاری وی شکل گرفته است.

قائم مقام ستاد اقامه نماز و احیای زکات سازمان صداوسیما اعلام کرد: چون دستور مقام معظم رهبری این بوده که رسانه‌ها به خصوص صدا و سیما نماز را به اشکال مختلف معرفی و یادآوری کنند تا غفلت‌زدایی شود، به همین دلیل با مرکز امور نمایشی سیما توافقاتی صورت گرفت تا فیلم‌نامه هر سریالی که در این مرکز بررسی می‌شود در اختیار ما نیز قرار گیرد و کارشناسان ما در ستاد اقامه نماز بررسی ‌کنند تا ببینند در کجای سریال می‌توان پلانی از نماز یا جمله تأثیرگذاری از نماز با یک اشاره کوچک مطرح و یادآوری شود.

وی تصریح کرد: اگر قرار بود مختص نماز کار کنیم کل اعتبارهای ما برای ساخت یک سریال هم کافی نبود اما با این تمهید در آثار نمایشی تأثیرگذار شدیم و مخاطب هم این را بیشتر می‌پذیرد، همچنین از نویسندگان خواسته‌ایم در نگارش متون نمایشی نیم نگاهی به نماز هم داشته باشند.

دیگر به صورت الصاقی با موضوع‌های معارفی برخورد نمی‌کنیم

میقانی با تأکید بر اینکه یکی از سیاست‌های کلی ما این است که به صورت الصاقی با موضوع‌های معارفی برخورد نکنیم، گفت: این مسئله نکته‌ای بود که قبلاً رعایت نمی‌شد یعنی وقتی بود که ما به کارگردانی می‌گفتیم که در سریال صحنه نماز را نشان دهید وی نیز فردی را بر روی سجاده نشان می‌داد و این کاملاً کلیشه‌ای، تصنعی و الصاقی بود. اما اینکه سراغ متن سریال‌ها آمده‌ایم برای این است که از کلیشه فاصله بگیریم.

وی ادامه داد: سریالی ممکن است طنز باشد اما در همین سریال طنز با بیان طنز می‌‌توان نماز صبح را به خوبی نشان داد همانند سریال پایتخت 4 که در آن نماز صبح، انس با مسجد، با خانواده به مسجد رفتن و ... به خوبی نشان داده شده بود چیزهایی است که در فرهنگ ما در حال کم رنگ‌شدن است و باید تقویت شود.

قائم مقام ستاد اقامه نماز و احیای زکات سازمان صدا و سیما اولویت دیگر این ستاد را برنامه‌های کودک دانست و اظهار کرد: جلسات متعددی با مدیران گروه‌های کودک  و شخصیت‌های تأثیرگذار برگزار کردیم تا بتوانیم نماز را با زبان کودکانه به بچه‌ها آموزش دهیم. البته این آموزش باید طوری باشد فقط تأثیر مثبت بگذارد.

وی در پایان تصریح کرد: می‌توانیم از انرژی و همراهی بچه‌ها در خصوص ترویج نماز استفاده کنیم و جالب اینکه برخی مواقع بچه‌ها از پدر و مادرهای خود نماز خواندن را مطالبه می‌کنند.