کارشناسان تاکید کردند■ الزامات اجرای موفق طرح «هر مسجد، یک حقوقدان»/ افزایش تعداد مساجد مجری و همکار
در راستای تحقق اهداف سیاست های کلی قضایی و اجرایی نمودن منویات مقام معظم رهبری در زمینه ارتقای سواد حقوقی و قضایی جامعه و گسترش میزان مشاوره های حقوقی در جامعه با هدف آشنا کردن مردم با حقوق و وظایف خود، ترویج فرهنگ قانون گرایی و مقابله با فرهنگ قانون گریزی و قانون ستیزی و همچنین آشنایی جامعه از قوانین و کارکردهای دستگاه قضایی در راستای تسهیل ارتباط آنها با دستگاه و نهایتا افزایش کارآمدی نظام در عرصه قضایی و ارتقای عدالت، کاهش مشکلات مردم و افزایش صلح و سازش، اجرای طرح «هر مسجد یک حقوق دان» از سوی آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه مطرح شد.
اجرای موفق طرح، نیازمند بهره گیری از همه ظرفیت های فرهنگی کشور در تعامل با نهادهای فرهنگ ساز و اثرگذار همچون شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، مرکز رسیدگی به امور مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه و ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور با محوریت مساجد و مصلاهای سراسر کشور است.
از زمان پیشنهاد طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» از سوی آیت الله رئیسی، این طرح در بسیاری از مساجد کشور کلید خورده است، هرچند برخی مساجد، کاری مشابه را پیش از این اجرا می کردند.
ریشه بیماری های فرهنگی اجتماعی
«حسن اسلامیان»، استاد دانشگاه و عضو هیات امنای چندین مسجد از جمله مسجد «خواجه یعقوب» و فعال فرهنگی و اجتماعی در نشست توجیهی دستورالعلمل اجرایی طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» با بیان اینکه همه می دانند مساجد از صدر اسلام و در مکتب قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) برترین پایگاه اشاعه معارف دینی بوده است، اظهار کرد: دانستن این موضوع به جای خود ضروری و مفید است اما به این موضوع نیز باید اشاره کرد که چرا با وجود اشراف مردم و مسئولان به اهمیت جایگاه مساجد در مدیریت فرهنگی و اجتماعی جامعه، شاهد تضعیف این خانه های خدا در سطح کشور هستیم؟
این استاد دانشگاه افزود: فرض کنید فردی بداند، اگر به اندازه کافی لبنیات مصرف نکند، دچار پوکی استخوان می شود اما همچنان لبنیات کم مصرف می کند. آیا غیر از این انتظار داریم که چنین فردی دچار بیماری پوکی استخوان شود؟ بر همین منوال جامعه ای که باور به نقش حیاتی مساجد دارد اما در عمل به آن کم توجه است آیا نباید انتظار بیماری های فرهنگی و اجتماعی را بکشد؟
وی اضافه کرد: گسترش آسیب های اجتماعی در کشور به اندازه ای است که مقام معظم رهبری بسیار نسبت به آن ابراز نگرانی کردند و بی تردید یکی از مهمترین عوامل در گسترش این آسیب ها و معضلات فرهنگی، کاهش محوریت مساجد در مدیریت فرهنگی و اجتماعی روستاها و محلات شهری است.
اسلامیان در ادامه با بیان اینکه آیت الله سید ابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه که امامت جماعت مسجد را در سابقه کاری خود دارد، چند ماه پیش طرح «هر مسجد یک حقوقدان» را پیشنهاد کردند تا شاهد کاهش مراجعات مردمی به دادگستری ها باشیم، گفت: از زمان اعلام این طرح از سوی رییس قوه قضاییه تاکنون اقدامات خوبی برای اجرای طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» در مساجد سراسر کشور انجام گرفته است اما شاید به دلیل آشنا نبودن با لوازم این کار نتیجه چندان مطلوب نبوده است.
وی که عضو هیئت امنای چندین مسجد از جمله مسجد «خواجه یعقوب» است، ادامه داد: دستورالعمل اجرایی طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» که به تصویب معاونت فرهنگی قوه قضاییه رسیده است، باید از سوی دستگاه های متولی امور مساجد تمام فعالان و کارگزاران مسجدی ابلاغ شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اجرای موفق طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» نیازمند بهره مندی از همه ظرفیت های فرهنگی کشور و همراهی دستگاه های مربوطه از جمله ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور، مرکز رسیدگی به امور مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور و سازمان اوقاف و امور خیریه و است، اظهار کرد: می توان از ظرفیت تمام نهادهای حقوقی و قضایی کشور از جمله مرکز وکلا، کارشناسان رسمی مشاوران خانواده قوه قضاییه، سازمان بسیج حقوقدانان و اتحادیه کانون وکلای دادگستری در اجرای این طرح بهره مند شد.
این فعال فرهنگی و اجتماعی اضافه کرد: اجرای طرح هر مسجد یک حقوقدان می تواند موجب تحکیم بنیان خانواده، کاهش طلاق، حل اختلافات و دعاوی پیش از مراجعه به دادگستری ها و کاهش حجم پرونده های وارده به دستگاه قضایی و در نتیجه، افزایش اعتماد عمومی به دستگاه قضایی و ( به تبع آن)، نظام جمهوری اسلامی است.
وی با بیان اینکه طبق مصوبه معاونت فرهنگی قوه قضاییه طرح هر مسجد یک حقوقدان را می توان علاوه بر مساجد سراسر کشور در مصلی های نماز جمعه، بقاع متبرکه و آستان های مقدس امامزادگان نیز اجرا کرد، یادآور شد: بهتر است هر یک از مساجد مجری این طرح در ترکیب حقوقی خود مشاور متخصص در امور کیفری، حقوقی و خانواده داشته باشد.
اسلامیان تاکید کرد: ائمه جماعات مساجد و بقاع متبرکه مجریان اصلی این طرح به حساب می آیند؛ بنابر این، باید دوره های توجیهی برای این افراد به منظور اجرای هر چه بهتر و دقیق تر طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» برای آنان برگزار شود؛ ضمن اینکه لازم است به صورت دوره ای سنجش و ارزیابی های لازم درباره نحوه صحیح اجرای این طرح از سوی دستگاه های مربوطه انجام گیرد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه اجرای طرح هایی همچون «هر مسجد، یک حقوقدان»، «هر مسجدی، یک کارآفرین» و ... می تواند موجب انس بیشتر مردم به ویژه نسل جوان به مساجد شوند، تصریح کرد: دشمن به خوبی اهمیت جایگاه مساجد را درک کرده است، از این رو به دنبال تضعیف جایگاه این نهاد و حتی سکولار کردن آن است.
اسلامیان در پایان خاطرنشان کرد: اگر می خواهیم طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» یا هر طرح مشابه دیگر با استقبال خوبی از سوی مردم همراه شود، باید با برگزاری دوره های آموزشی مردم را نسبت به آنها توجیه کرد، کاری که تاکنون در مورد طرح هر مسجد یک حقوقدان انجام نشده است. هنوز بسیاری از گروه های مردم حتی بخش قابل توجه ای از ائمه جماعات، اعضای هیئت امنا و سایر کارگزاران مساجد نیز با الزامات قانونی و اجرایی این طرح آشنا نیستند. در چنین شرایطی چطور می توان از مردم توقع داشت که با مراجعه به مسجد از مشاوره های حقوقی بهره مند شوند.
شرط اول اجرای طرح «هر مسجد، یک حقوقدان»
در ادامه این نشست «بهزاد امیدی» حقوقدان دیگر که به صورت داوطلبانه این طرح را در مسجد امام رضا (ع) اجرا می کند با بیان اینکه مهم ترین لازمه اجرای طرح هر مسجد یک حقوقدان، ارائه آموزش های لازم به مسجدی ها به ویژه ائمه جماعات، اعضای هیات امنا و شورای فرهنگی مساجد است، گفت: الحمدالله اقدامات خوبی از سوی دستگاه قضا در این زمینه انجام گرفته است ولی نیازمند همکاری سایر قوا و بهکارگیری همه ظرفیت های کشور هستیم.
وی اضافه کرد: مساجد آمادگی خود را برای اجرای این طرح در سطحی وسیع اعلام کرده اند به طوری که اجرای این طرح در بسیاری از مساجد کشور آغاز شده است و اکنون زمان مشارکت کامل دستگاه های مسجدی، فرهنگی، حقوقی و قضایی کشور در این باره است.
بنا بر این گزارش، حجت الاسلام والمسلمین «هادی صادقی» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان درباره ویژگی های طرح «هر مسجد، یکی حقوقدان» گفته بود: در دوره تحول قوه قضائیه بنا است طرح «هر مسجد، یک حقوقدان» با جدیت گسترش یابد و مساجد بیشتری را تحت پوشش قرار دهیم.
معاون فرهنگی قوه قضاییه افزود: به دنبال این هستیم که آگاهی مردم در حوزه حقوقی و قضایی گسترش یابد، زیرا این امر منجر به کاهش میزان پرونده های قضایی می شود. بسیاری از مردم در دادگستری به دادسرا مراجعه و شکایت کیفری تنظیم می کنند که ۷۰ درصد آنها بی مورد است و منع تعقیب می خورد.
نکته مهم آنکه برخی از ائمه جماعات مساجد همچون آیت الله سید رضا حسینی (امام جماعت مسجد امام حسین)، حجت الاسلام و المسلمین سید حیدر حسینی وفا (امام جماعت مسجد انبیاء) و حجت الاسلام حسین خطاط (امام جماعت مسجد نبی اکرم(ص)) از مشخصات اجرای طرح هر مسجد یک حقوقدان اظهار بی اطلاعی کرده اند. برخی از کارگزاران مساجد نیز به خبرنگار شبستان گفتند که هنوز اطلاع دقیقی درباره ضمانت اجرایی این طرح ندارند.
شبستان