■ الزامات نماز جماعت در مسجدالحرام که حجاج باید رعایت کنند
گروه قرآن و معارف به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حج، زائران ایرانی همگام با سایر حجاج جهان اسلام روزانه در پنج نوبت در مسجدالحرام و مسجدالنبی برای شرکت در نمازهای جماعت حضور مییابند. برابر روایات و احادیث رسیده از ائمه اطهار (ع) هر نماز در مسجدالحرام، برابر بلکه افضل از صد هزار نماز در سایر مساجد است و علاوه بر آن، خواندن یک نماز واجب (یومیه) در مسجدالحرام، موجب قبولی نمازهایی میشود که زائر از اول عمرش خوانده یا پس از آن خواهد خواند. قبولی نماز، یکی از ویژگیهای نماز در مسجدالحرام است و طبق روایات، اگر نماز قبول شود، سایر عبادات نیز مورد قبول حضرت حق خواهد شد و اگر نماز مشکل داشته باشد، بقیه عبادات نیز دچار مشکل خواهد شد.
آنچه رعایت آن در نمازهای جماعت سفارش میشود
۱.نمازی که به جماعت خوانده شود: در مورد اقامه نماز جماعت در مسجدالحرام، فتاوای مختلفی نقل شده است و بسیاری از فقها، مثل حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری، شرکت در جماعت را توصیه میکنند، اما اگر کسی تردید داشته باشد، میتواند در فاصله اذان و اقامه ـ که فرصت مناسبی هست ـ نمازش را بخواند و طبق فتوای علما که اگر کسی نمازش را به فرادا خوانده باشد و بعد از آن جماعت برگزار شود، مستحب است همان نماز را به جماعت بخواند، دوباره در نماز جماعت شرکت کرده و فضیلت نماز جماعت را، که مأمومین فراوانی دارد و قطعاً ثواب آن زیاد است، درک کند.
۲.نماز پشت سر امام: برخی از فقها بر این فتوا نظر دارند که نماز باید در قسمتی که پشت سر امام باشد، خوانده شود. بنابراین لازم است نمازگزاران توجه کنند که امام جماعت مسجدالحرام در نمازهای ظهر و نماز جمعه، مقابل حجرالاسود و در قسمت مسقف میایستد. با این وصف، ایستادن در کف مسجدالحرام، جلوتر از امام است و باید حتماً نقطهای انتخاب شود که پشت سر امام جماعت باشد. البته در سایر نمازها، امام جماعت در قسمت مقام ابراهیم (پشت مقام یا بین مقام و خانه خدا) میایستد. بنابراین لازم است تا نمازگزاران بر اساس فتوای مرجع تقلید خود، محل نماز خواندنشان را انتخاب کنند.
۳.سجده بر سنگفرش مسجدالحرام: بنا بر فتوای فقها، در جایی که تقیه نباشد، نمازگزار حتماً باید بر چیزی سجده کند که سجده بر آن صحیح است. در تمام قسمتهای مسجدالحرام، امکان سجده بر سنگ وجود دارد؛ بنابراین آوردن مهر و سایر اشیاء حتماً اشکال دارد و موجب وهن تشیع میشود که زائران ایرانی، حتماً باید به این نکته توجه کنند.
۴.تنظیم صفوف و انتظار برای آغاز نماز: از مواردی که در شرع مقدس اسلام بر آن تأکید شده و متأسفانه از آن غفلت میشود، منظم کردن صفوف است. در صف نماز، منتظر ماندن برای آغاز نماز جماعت، فضیلت فراوانی دارد و اهل سنت، اهتمام زیادی به منظم بودن صفوف دارند. بنابراین، لازم است زائران به این امر مهم توجه ویژهای داشته باشند.
۵.جای مناسب برای نماز: نمازگزاران باید در عزیمت به مسجدالحرام، شتاب کنند؛ زیرا برخی درهای مسجد، قبل از نماز بسته میشود و علت آن، ظرفیت کم مسجد به خاطر اجرای طرح توسعه است. اگر زائران با تأخیر به مسجد بروند، باید در طبقات بالا جا بگیرند که دو دستگاه پله برقی، واقع در بیرون مسجد در قسمت صفا و باب عبدالعزیز تا آخرین لحظات، زائران را به طبقات بالا میبرد.
آنچه شایسته است از آن پرهیز شود
مواردی مشاهده میشود که برای توهین به شیعیان، بهانه دست دشمنان بدخواه میدهد. بنابراین لازم است در این زمینه دقت شود. این موارد، عبارتند از:
۱.ترک مسجدالحرام هنگام برگزاری نمازهای جماعت: گاهی دیده میشود که زائران، قبل از نماز از مسجد خارج میشوند. این اقدام بسیار مذموم است و علاوه بر اینکه فضیلت نماز اول وقت در مسجدالحرام را از دست میدهند، بهانه به دست دشمنان میدهند تا نسبت به هتاکی علیه شیعیان اقدام کنند.
جالب آنکه بعضی از زائران، «خسرالدنیا والآخرة» میشوند. آنهایی که از مسجد خارج میشوند، حتی ممکن است نتوانند به هتل محل اقامت خود برگردند؛ زیرا نیمساعت قبل از نماز، اتوبوسها متوقف شده و از حمل و نقل مسافران خودداری میکنند. در این صورت، زائران هم از نماز اول وقت جماعت در مسجدالحرام بازمیمانند و هم به استراحت نمیرسند. در این خصوص، تأکید میشود که زائران اگر قصد خروج از حرم را دارند، دست کم نیم ساعت قبل از اذان، مسجدالحرام را ترک کنند تا حساسیت آن کاهش یابد.
۲.ترک نماز فرادا هنگام برگزاری نماز جماعت: گاهی دیده میشود همزمان با اقامه نماز جماعت و برخلاق بقیه مردم، افرادی نمازشان را به صورت فردی میخوانند. این حرکت، به شدت ناپسند است و از انجام آن حتماً باید پرهیز شود.
۳.تردد در بین صفوف نمازگزاران: هنگامی که نماز جماعت اقامه میشود باید در آن شرکت کرد و تردد بین صفوف، عمل ناپسندی است که از آن باید پرهیز کرد.
۴.زودتر از امام حرکت کردن: با توجه به اینکه نمازها در مسجدالحرام طولانی است و قیام بعد از رکوع و جلوس بین سجدتین نیز طولانی است، گاهی زائرین از سر عادت همیشگی، این قیام و قعود را سریعتر انجام میدهند. بنابراین زودتر از امام به سجده میروند و انگشتنما میشوند. در حالی که آنان باید به مکبر توجه داشته باشند و هیچگاه زودتر از امام حرکت نکنند.
۵.نماز با صدای بلند: با وجود اینکه در فقه شیعه تصریح شده است که مأمومین حتی در مواردی که باید حمد و سوره بخوانند و حکم اولیه آن قرائت با صدای بلند است (مثل نماز مغرب و عشاء) مؤظفند در نماز جماعت به صورت آهسته نماز بخوانند، اما متأسفانه مردم این حکم را رعایت نکرده و مثل امام جماعت، اذکار نماز را بلند ادا میکنند. بنابراین لازم است به این نکته دقت کنند و در مسجدالحرام، هنگام برگزاری نماز جماعت، تمام ذکرها را به آهستگی ادا کنند
منبع:شبستان