■ نگاهی به وضعیت نماز، مساجد و انجمنهای اسلامی در بایرن
به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در آلمان؛ مسلمانان حداقل از زمان مهاجرت نسل اول کارگران مهمان به آلمان، در بایرن سکونت دارند. با این وجود، آنها تا چند دهه پیش، مکان مناسبی برای انجام وظایف دینی خود نداشتند. بیشتر مسلمانان بایرن در مساجدی به عبادت میپرداختند که به عنوان مکانهای غیرقابل استفاده شناخته میشدند. اینها در حالی است که شرایط اماکن مذهبی مسلمانان در دهههای اخیر در بایرن، تغییرات زیادی داشته است. شاید کمتر کسی فکر میکرد، مسلمانانی که به عنوان کارگران مهمان به بایرن مهاجرت کرده بودند، این ایالت را برای زندگی طولانیمدت انتخاب کنند.
حتی اماکن مذهبی مسلمانان در این ایالت تا مدتها به شکل موقت بودند. آنها در اتاقهای زیر شیروانی، کارخانه و خانههای شخصی خود نماز میخواندند. برخی از آنان هنوز هم این کار را انجام میدهند. با این حال، زندگی مسلمانان در بایرن، تغییرات زیادی داشته است. در سالهای اخیر، نسل جدید مسلمانان در قالب دانشجو، پناهنده و کارگر به ایالت بایرن مهاحرت کردند. گروهی از آلمانیها نیز به اسلام گرویدند. در این شرایط تنوع گروههای مسلمان در بایرن، باعث توسعه اسلام در این ایالت شد و بدین ترتیب، مساجد این ایالت نیز تغییراتی زیادی کرد.
در حال حاضر، برخی از مساجد این ایالت زیر نظر انجمنهای بزرگ سنی قرار دارند که اغلب از لحاظ سیاسی و مالی به کشورهای خارجی وابستهاند. از سوی دیگر، اکثر مساجد بایرن به صورت مستقل اداره میشوند و از لحاظ مالی و نیروی انسانی با مشکلات و کمبودهایی مواجه هستند. به خاطر این کمبودها، بسیاری از انجمنهای اسلامی از سال ۱۹۶۰ تاکنون از ساختمانهای خالی و غیرقابل استفاده به عنوان نمازخانه استفاده میکنند. البته برخی انجمنهای اسلامی نیز شرایط پیچیدهتری دارند. به عنوان مثال مسجد متعلق به جامعه بوسنی در «روزنهایم» در وسط منطقه تجاری قرار دارد. این جامعه کوچک است و اعضای آن به زبان بوسنیایی صحبت میکنند. اعضای جامعه مسجد بوسنی، خود را به عنوان بخشی از اروپا میشناسند و به دنبال ایجاد رابطه با سایر گروهها هستند، شرکت در راهپیمایی صلح در روزنهایم، دعوت از روحانیون سایر ادیان به مسجد و انتشار یک مجله آلمانی- بوسنیایی از جمله کارهایی است که از سوی مسئولان مسجد و بهمنظور گسترس ارتباط با سایر گروهها انجام میشود.
با این وجود، اعضای این جامعه نیز با مشکلاتی که بیشتر انجمنهای مستقل با آن روبرو هستند، دستوپنجه نرم میکنند؛ آنها منطقه تجاری را برای عبادت انتخاب نکردهاند، اما هیچ اتاق و مکان دیگری برای اجاره به این جامعه وجود ندارد. البته مسجد جامعه بوسنی تنها مسجد مورد توجه در ایالت بایرن نیست. مسجد پنتزبرگ نیز که امروزه مورد توجه بسیاری از معماران قرار گرفته، از دل یک ساختمان بدون استفاده بیرون آمده است.
در سال ۱۹۹۴، مسلمانان ترک و بوسنی برای راه اندازی یک نمازخانه و اتاق دعا با یکدیگر متحد شدند و سالها بعد مسجد پنتزبرگ به شکل امروزی ساخته شد. این مسجد اکنون اهمیت زیادی برای شهر دارد و امام جماعت آن نقش مهمی در مراسم و برنامههای شهر پنتزبرگ ایفا میکند. در بسیاری از برنامههای عمومی در کنار کشیشهای کاتولیک و پروتستان، امام جماعت این مسجد نیز حضور دارد. با وجود تغییراتی که مساجد ایالت بایرن داشتهاند، هنوز هم بسیاری از جوامع از ساختمانهای خالی و غیرقابل استفاده برای عبادت استفاده میکنند. این در حالی است که بیشتر شهروندان آلمانی نسبت به مساجد پنهانی در این ساختمانها شک و تردید دارند. با این حال، حتی اگر مساجد مسلمانان در شهر قابل مشاهده باشند، باز هم بسیاری در ایالت بایرن با وجود مساجد مخالفت میکنند.
به همین دلیل، مسلمانان در این ایالت با چالشهای زیادی روبرو هستند. آنها میخواهند بدانند که چگونه یک جامعه مذهبی به استقلال مالی میرسد؟ چگونه میتوان مکان مناسبی برای عبادت مسلمانان پیدا کرد؟ راه ارتباطی با سایر گروههای جامعه چیست؟ و اینکه چه کارهایی برای مقابله با افراطگرایی باید انجام داد؟ در این میان انجمنهای اسلامی کلاسیک به تدریح نفوذ خود را از دست میدهند و انجمنهای اسلامی جدید رشد میکنند، مشخص نیست که آینده مسلمانان و انجمنهای اسلامی در ایالت بایرن چگونه است، اما بدون شک، ده سال آینده برای مسلمانان بایرن متفاوت خواهد بود.
منبع : خبرگزاری ایکنا