■ بخش اول/ سنجش و محاسبه واقع بینانه اجلاس سراسری نماز اجلاس نماز تنها یک پروژه مقطعی نیست
خبرگزاری شبستان: اجلاس نماز تنها یک پروژه مقطعی نیست بلکه یک پروسه و برنامه ای راهبردی درجهت ترویج فرهنگ اقامه نماز است و بایستی مسیری طی کرد که رویکرد سابق از شمایل فعالیت های شکلی و قالبی و اقدام گرا به برنامه های نتیجه محور منتهی شود.
سیدمحمد عبدالهی، معاون فرهنگی، آموزش و پژوهش ستاد اقامه نماز كشور در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ ضمن بیان گرازشی از اهمیت برگزاری اجلاس سراسری نماز گفت: بیست و سومین اجلاس سراسری نماز از این جهت که به بررسی و تبیین وضعیت اقامه نمازبه عنوان شاه بیت غزل فرهنگی و مطلع الفجر دینداری می پردازد و همواره با پیام های محتوایی و کاربردی امام و رهبر امت اسلامی همراه است بی شک یکی از رویداد های مبارک و مهم و اثرگذار فرهنگی کشور به شمار می آید.
وی افزود: چنانچه از نگاه کارکردی و اثر بخشی، اجلاس نماز را مورد مطالعه قرار دهیم و اهداف آن را بررسی کنیم تنها آن را یک مجمع دو روزه با برنامه ها و فوق برنامه ها و فعالیت های مقطعی نخواهیم دید . اجلاس نماز تنها یک پروژه نیست بلکه یک پروسه و برنامه ای راهبردی درجهت ترویج فرهنگ اقامه نماز است.
وی اشاره کرد: یکی از رهاوردهای بزرگ و سرمایه های ماندگار اجلاس سراسری نماز، هدایت و همراهی تمام عیار رهبری نظام اسلامی از همان نقطه شروع با این حرکت الهی است. مجموعه این هدایت ها و همراهی ها به عنوان سندی راهبردی با نام "پیام معنویت" در دسترس دست اندرکاران اقامه نماز قرار دارد. سندی که به حق راهنمای عمل تلاشگران عرصه مدیریت اقامه نماز محسوب می شود و با ارائه و تبیین محورهای کلیدی از قبیل: تبیین زیبایی ها و معارف نماز، تبیین رابطه بندگی و زندگی در پرتو نماز، تعیین راهبردها و سیاست های اساسی در گسترش و تعمیق فرهنگ نماز، تبیین وظایف و ماموریت ارکان نظام اسلامی، می تواند مورد عمل واقع شود.
عبدالهی با مورد سوال قرار دادن عملکرد این اجلاس طی سالیان اخیر، تصریح کرد: اکنون جای آن است همه ما به این پرسش اساسی توجه کنیم ، دستاوردها ی عینی و آثار این مجمع صاحب نظران که بیست و سه سال را پشت سرگذاشته است چیست؟ طرح این پرسش نیز برآمده ازذهن نویسنده نیست. برای چندمین بار این پرسش تامل بر انگیز در پیام رهبری امت دیده می شود.
وی افزود: مقام معظم رهبری در تاریخ 14 شهریور سال 1382 و در اجلاس سیزدهم پس از تبیین اهداف کوتاه مدت و میان مدت و بلند مدت اقامه نماز، ماموریت ویژه ای فرا روی دست اندرکاران قرارمی دهند و می فرمایند:"كار لازم امروز آن است كه هيأتهايي براي تعيين دقيق مأموريتهاي اين دستگاهها تشكيل شود و بر اثر آن، برنامه زمانبندي شده همه فعاليتها و خدماتي كه وظيفهی آنان است با شيوهاي علمي و واقع بينانه فراهم گردد. و هيأت كارآمد ديگري مأمور پيگيري و نظارت مستمر بر پيشرفت اين فعاليتها و خدمات گردد.
براين اساس ،گردهمايي سال آينده شما، مجمعي فقط براي سخنراني نيست بلكه عرصهاي است كه در آن ميبايد هيأتهاي مزبور گزارش پيشرفت آن برنامها ای زمانبندي شده را بدهند و جمع داوري عاليرتبهاي، سهم هر دستگاه را از تشويق و تقدير و يا خداي نخواسته از توبيخ و سرزنش به او بپردازد و بر اساس پيشرفتها يا توقفها و موانع راه، برنامهی جامع را تصحيح يا تكميل كند."
وی در ادامه در خصوص مطالبات مقام معظم رهبری در پیام فوق خاطر نشان کرد: پس از این پیام بر اساس وظایف و ماموریت ها، ظرفیت دستگاهها شناسایی و فهرست شد و با تشکیل کارگروه هایی در دو حوزه سخت و نرم برنامه ها و فعالیت هایی تعریف گردید و به فاصله کوتاهی برای عملیاتی کردن عناصر کلیدی برنامه ریزی، نظارت و پیگیری و ارزیابی عملکرد دستگاهها، معاونتی با همین عنوان در ساختار تشکیلاتی ستاد اقامه نماز رقم زده شد و با جدیت بیشتری ظرفیت های شناسایی شده در جهت رونق گرفتن اقامه نماز در جامعه به کار گرفته شد.
معاون فرهنگی، آموزش و پژوهش ستاد اقامه نماز كشور در خصوص فعالیت های انجام گرفته در معاونت مذکور با ذکر مواردی گفت:
- احداث صدها نمازخانه و مسجد در میان راهها،مناطق روستایی و محروم وشهرها
- تولید و چاپ صدها عنوان کتاب نماز برای مخاطبان گوناگون از کودک تا بزرگسال
- در دسترس مردم قرار گرفتن هزاران نمازخانه در مدارس، ادارات، بوستان ها و مراکز تجمعی و پایانه ها
- حضور هزراران روحانی جوان در مدارس جهت اقامه نماز جماعت مدارس
- آشنایی بیش از پنج میلیون نفر از گروههای موثر جامعه با معارف نماز در سطوح مقدماتی و متوسط و عالی در دوره های آموزشی
- ایجاد مرکز تخصصی نماز با هدف تربیت نیروی کارامد و کارشناسان تخصصی حوزه نماز
- تدوین طرح جامع اقامه نماز برای دستگاههای اجرایی تا بتوانند یکی پس از دیگری برای برداشتن گام های اصولی در حوزه ترویج فرهنگ نماز قدم بردارند
- دیده شدن و استشمام رنگ و بوی نماز در بسیاری از تله فیلم هاو سریالها و برخی فیلم های سینمایی
- معرفی نماز به طور پراکنده و مناسبتی و مقطعی در رسانه های مکتوب و غیر مکتوب
- حساس و فعال کردن بسیاری از نهادهای مردمی در حوزه فرهنگ نماز و راه اندازی شبکه مردمی یاوران نماز
- تدوین و عملیاتی شدن طرح نظام جامع ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی
وی با ناکافی دانستن اقدامات انجام گرفته در حوزه نماز، اظهار داشت: اما علیرغم همه موارد یاد شده، بررسی دقیق و همه جانبه ی عملکردها حکایت از آن دارد که با همه تاکید ها و تلاش ها سهم نماز به عنوان استوانه دینداری پرداخت نشده است. هنوز موانع و راه بند های اقامه نماز وجود دارد. هنوز عوامل تضییع کننده نماز به چشم میخورد. هنوز کم توجهی و بی توجهی به اقامه نماز در خانه، مدرسه، بازار ،اداره و... برای والدین و مدیران و متولیان امور فرهنگی و اجتماعی دغدغه و مسئله نیست. هنوز بسیاری به اقدام های شعاری " نماز این چنین می کند و آن چنان می کند" بسنده کرده اند.
عبدالهی با اشاره به پیام مقام معظم رهبری به بیست و سومین اجلاس نماز گفت: پیام رهبری و امام امت به بیست و سومین اجلاس نماز در دوازده محور اساسی قابل توجه و بررسی است. در فرازی از پیام آمده است:"اكنون نوبت آن است كه محصول این تلاش ارزشمند،(اجلاس نماز) در ترازوی نگاهی واقعبین، سنجیده شود؛ چه در رفتار مخاطبان كه به گزاردن نماز و سبك نشمردن آن فراخوانده شدهاند، بویژه جوانان و نو رسیدگان؛ و چه در مواظبت بر كیفیت نماز و خشوع و حضوری كه روح و جوهر این عمل صالح رحمانی به شمار میرود؛ و چه در مسئولیتشناسی كسانی كه به وظائفی در این راه موظف گشتهاند، همچون ساختن و پرداختن مساجد، یا ترتیب دادن نماز در مدارس و دانشگاهها، یا فراهم آوردن فرصت برای نمازگزار در سفرهای زمینی و هوائی، یا در بهرهگیری از شیوههای هنری در ترویج نماز در رسانههای تصویری و صوتی، یا در تولید مقاله و كتاب در تبیین زیبائیهای این عمل كوتاه و پر مغز ...؛ و چه در زمینههای دیگری كه وظائفی در آنها بر عهدهی مسئولانی نهاده شده است."
وی افزود: مقام معظم رهبری در پیام امسال خود، دیگر بار و با عبارتی دیگر همان مضمون پیام اجلاس سیزدهم را یادآوری می کنند. نکته ظریف این یاد آوری مجدد در آن است که ستاد اقامه نماز و همه دستگاههای همسو نیازمند بازنگری در رویکرد برنامه های فرهنگی ،ترویجی و به خصوص نظارتی و ارزیابی سالهای گذشته است. رویکردی که از فعالیت های شکلی و قالبی و اقدام گرا به برنامه های نتیجه محور منتهی شود.
معاون فرهنگی، آموزش و پژوهش ستاد اقامه نماز كشور اذعان کرد: تدوین برنامه ای عالمانه و واقع بینانه با شاخص هایی قابل اندازه گیری در جهت رفتار شناسی مخاطبان اقدامات و فعالیت های ستاد و دستگاهها و مسئولیت شناسی مدیران نظام در میزان انجام مسئولیت های محوله در حوزه ترویج فرهنگ اقامه نماز حلقه مفقوده این فرایند است.
ایجاد دبیرخانه ویژه "پیام معنویت" به عنوان اقدامی جدید و جهادی و مبارک پس از اجلاس بیست و سوم که با حکم قائم مقام ستاد آغاز به کارکرده است وظیفه و رسالتی سنگین بر عهده دارد . از وظایف این دبیرخانه است که با استفاده از دیدگاه ها و تجربیات نخبگان و دلسوزان با تکیه بر دوعنصر علمی و واقع نگری و با تعیین شاخص های عینی بر عملی شدن پیام ها اهتمام ورزد .