توجه به خدا در شبی خاص ■ یلداهایی که از دست می رود
تفاوت شب یلدا با شب قبل یا شب بعد از آن شاید کمتر از یک دقیقه باشد اما ایرانیان از چند روز قبل از شب یلدا در تکاپوی تدارک این شب هستند تا هرچه بهتر آن را برگزار کنند و ضمن دید و بازدید و سر زدن به بزرگترها، شبی به یاد ماندنی را رقم بزنند.
در آموزه های دینی تاکید فراوانی بر شاد کردن دل مومنان، عیادت از سالمندان و بیماران و هدیه دادن به یکدیگر شده و و شب یلدا یکی از بهترین فرصت ها برای جمع کردن ثواب و اجر معنوی است اما باید مواظب بود تا مبادا این پاداش ها در آتش ندانم کاری و گناه بسوزد و محو شود.
شب یلدا را می توان آغازی برای بهار انسان های مومن دانست و بلند بودن این شب ها یادآور این روایت از امام صادق(ع) است که فرمود «زمستان، بهار مومن است. چون شب هایش طولانی است که برای عبادت نیمه شب از آن کمک می گیرد و روزهایش کوتاه است که برای روزه گرفتن از آن یاری می جوید.»
در طول روز که مشغول دنیا و کار روزمره هستیم، کمتر فرصتی پیش می آید تا اعمال و رفتار روزانه خود را مرور کرده و به فکر اصلاح کارهای خود باشیم و حتی خدا در سوره مزمل به پیامبرش سفارش می کند که «تو در روز مشاغل بسیار داری که همه وقتت را فرا گرفته، فراغتی برایت باقی نمی گذارد تا در آن با توجه تمام متوجه درگاه پروردگارت باشی و از هر چیزی منقطع گردی. بنابر این بر تو است که از شب استفاده کنی و در آن به نماز بپردازی.»
در سوره مزمل سفارش به شب زنده داری و تلاوت قرآن در دل شب شده و امیرمومنان(ع) در خطبه همام که پرهیزکاران را وصف می کند، یکی از ویژگی های آنان را عبادت شب هنگام و تلاوت آیات الهی در دل شب برمی شمرد.
خداوند در آیه 79 سوره اسراء خطاب به پیامبر اکرم(ص) فرمود: قسمتی از شب را از بعد از خوابیدنت بیدارباش و به قرآن و نماز مشغول شو، نمازی زاید بر مقدار که فقط بر تو واجب است، باشد که پروردگارت به تو مقامی محمود عطا کند و مقام محمود یعنی مقامی که همه آن را بپسندند و از آن بهره مند گردند و این همان مقام شفاعت کبرای رسول خدا در روز قیامت است.
گرچه نماز شب بر پیامبر اکرم(ص) واجب بود اما قرآن از آن حضرت به عنوان بهترین الگو برای مسلمانان یاد می کند تا اخلاق و رفتار رسول خدا(ص) را سرمشق و الگوی خود قرار دهند و شب زنده داری و تلاوت قرآن شبانه نیز یکی از برنامه های آن حضرت بود.
البته برخاستن از خواب شیرین در دل شب یکی از مشکلات جامعه امروزی است و اگر تا دیروز پخش برنامه های تلویزیونی تا دیروقت مجالی برای زود خوابیدن نمی داد، در سال های اخیر فضای مجازی نیز بر این مشکل افزوده و توفیق شب زنده داری را از بسیاری سلب کرده، بگونه ای که برخی افراد گاهی تا سحرگاهان مشغول رد و بدل کردن پیام های مجازی هستند و حاضر نیستند ساعتی با خود خلوت کرده و یا به مناجات و حتی مطالعه بپردازند.
فراموش نکنیم «هر شب، شب قدر است اگر قدر بدانیم» به ویژه این شب های طولانی و به قول آیت الله حسن حسن زاده آملی «آن که سحر ندارد، از خود خبر ندارد».