تکبیرهای آغازین نماز را تکبیرات افتتاح گویند. [۱]و از آن در باب صلات سخن رفته است.

فهرست مندرجات

1. منظور از تکبیرات افتتاح
2. منظور از تکبیرة الإحرام در تکبیرات افتتاح
3. استحباب تکبیرات افتتاح در نماز مستحب
4. کیفیت ذکر تکبیرات افتتاح
5. پانویس
6. منبع

منظور از تکبیرات افتتاح

در آغاز نماز ـ علاوه بر تکبیرة الإحرام که جزء نماز هست و واجب می‏باشد ـ گفتن شش تکبیر دیگر مستحب است. اکتفا به سه یا پنج تکبیر نیز جایز است. به تکبیرات یادشده (هفتگانه، پنجگانه یا سه گانه) تکبیرات افتتاحیّه گفته می‏شود.

منظور از تکبیرة الإحرام در تکبیرات افتتاح

درصورت گفتن تکبیرات افتتاح، در اینکه تکبیرة الإحرام یکی از آن تکبیرات است، در نتیجه نماز تنها با یک تکبیر که به نیّت تکبیرة الإحرام گفته می‏شود، افتتاح می‏گردد ویا افتتاح نماز با مجموع تکبیرات نیز صحیح است، بدین معنا که مجموع تکبیرها تکبیرة الإحرام را تشکیل می‏دهد، اختلاف است. مشهور قول اوّل است، بلکه بر آن ادعای اجماع شده است.

بنابر قول مشهور ـ که تکبیرة الإحرام را یکی از تکبیرها می‏داند ـ در اینکه نمازگزار مخیّر است بین اینکه هر یک از تکبیرات را تکبیرة الإحرام قرار دهد یا تنها تکبیر اوّلی ـ بنابر نظر برخی ـ یا آخری را ـ بنابر رأی برخی دیگر ـ اختلاف است. [۲] [۳]

استحباب تکبیرات افتتاح در نماز مستحب

استحباب تکبیرات افتتاح در نمازهای مستحب نیز ثابت است؛ هرچند از برخی قدما اختصاص آن به نمازهای واجب نقل شده است.

گروهی نیز استحباب آن را به هفت مورد اختصاص داده‏اند: نمازهای واجب، نماز وتیره، نماز وتر، رکعت اوّل نافله ظهر، نافله مغرب، نماز احرام و نماز شب. احتمال می‏رود مراد قائلان به این قول تأکید استحباب در موارد یادشده باشد نه اختصاص آن. [۴]

کیفیت ذکر تکبیرات افتتاح

تکبیرات افتتاح را می‏توان پی درپی گفت؛ لیکن افضل آن است که بعد از گفتن هر یک از تکبیرات سوم، پنجم و هفتم دعاهای وارد شده خوانده شود. [۵]

برای امام مستحب است تکبیرة الإحرام را بلند ادا کند تا مأمومین بشنوند، لیکن شش تکبیر دیگر را آهسته بگوید. [۶]

پانویس

1. العروة‏الوثقی، ج۱، ص۶۲۹.
2. جواهرالکلام، ج۹، ص۲۲۰-۲۱۳.   
3. مستمسک العروة، ج۶، ص۷۷-۷۰.
4. مستمسک العروة، ج۶، ص۷۸-۷۷.
5. العروة الوثقی، ج۱، ص۶۳۰.
6. مستمسک العروة، ج۶، ص۸۱.

منبع

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۵۹۴.