به آّبی که کمتر از مقدار کر باشد آب قلیل گفته می‌شود. آب قلیل یکی از مطهرات است و در باب طهارت از آن بحث می‌شود.

فهرست مندرجات

1. تعریف لغوی آب قلیل
2. تعریف اصطلاحی آب قلیل
3. آب قلیل در قرآن
4. آب قلیل در روایت
5. طریقه تطهیر شیء متنجس با آب قلیل
6. نجس شدن آب قلیل
7. ادله نجس شدن آّ قلیل در ملاقات با نجاست
8. کیفیت تطهیر آب قلیل متنجس
9. پانویس

تعریف لغوی آب قلیل

قلیل در لغت به معنای اندک، کم و ناچیز است. [۱] پس آب قلیل به معنای آب اندک و کم است.

تعریف اصطلاحی آب قلیل

آبی است که کمتر از کر است، و آب باران هم نیست و ماده هم ندارد؛ یعنی وصل به منبع ریزش یا جوشش نیست. [۲]

آب قلیل در قرآن

در قرآن آمده است:«وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّن السَّمَاء مَاء لِّيُطَهِّرَكُم»؛ [۳]خداوند آبی از آسمان برایتان فرستاد تا شما را با آن پاک کند.

آب قلیل در روایت

در روایتی داریم:«الماءُ یُطَهِّرُ ولایُطَهَّرُ»؛آب پاک ساز و پاک کننده شیء نجس است. اگر خودش نجس شود، غیر از آب چیزی آن را پاک نمی‌کند. [۴]

طریقه تطهیر شیء متنجس با آب قلیل

اگر لباس یا فرشی بوسیله بول متنجس شود، با آب قلیل دو مرتبه شسته می‌شود. و لباسی که به خون متنجس شده با آب قلیل یک دفعه شسته می‌شود تا پاک شود. و لازم است در مثل لباس و فرش فشار داده شود تا آب آن خارج شود. و ظرفی اگر به آب دهان سگ متنجس شود، بعد از خاک مالی کردن، سه دفعه با آب قلیل شسته می‌شود و بعد از سه دفعه ظرف پاک می‌گردد. [۵]

نجس شدن آب قلیل

آب قلیل به مجرد رسیدن نجاست به آن نجس می‌شود؛ مثلاً اگر قطره خونی در آن بیفتد، تمام آن نجس می‌شود.

و هم چنین آب قلیل اگر روی شی نجس ریخته شود، نجس می‌شود، مگر این که آب قلیل از بالا به نجاستی که پایین است بریزد که در این صورت مقداری که با نجاست ملاقات کرده متنجس می‌شود.

ادله نجس شدن آّ قلیل در ملاقات با نجاست

ادله متعددی دلالت می‌کند بر این که آب قلیل به محض ملاقات با نجاست متنجس می‌شود، از جمله این روایت: محمدبن حسن قال سالت ابالحسن عن الرجل یدخل یده فی الاناء وهی قذرةُ قال یکفی الاناء؛ [۶]

پرسیدم از امام رضا در مورد مردی که دست خود را در ظرفی که متنجس شده قرار می‌دهد. امام (علیه السلام) فرمودند آب ظرف دور ریخته می‌شود. دور ریختن آب ظرف کنایه از نجس شدن آب آن است.

کیفیت تطهیر آب قلیل متنجس

اگر آب قلیل متنجس به آب جاری یا به آب کر وصل شود، یا باران بر آن ببارد پاک می‌گردد. پس اگر ظرفی پر از آب متنجس باشد و آب جاری به آن وصل شود یا باران بر آن ببارد یا ظرف را به گونه‌ای در آب کر پاک فرو برند که آب تمام قسمت‌های ظرف را فرا گیرد، آب و ظرف هر دو پاک می‌شوند. [۷]

پانویس

1. المنجد ج۲، ص ۱۴۹۳، تألیف: لویس معلوف، مترجم: محمد بندریگی، چاپ: هاتف ناشر ایران چاپ سوم، ۱۳۸۰ش، محل چاپ: تهران.
2. مصطلحات فقه مرحوم مشکینی، ص ۴۶۳، چاپ دوم، بهار ۱۳۷۹، چاپ: الهادی قم
3. سوره انفال، آیه۱۱.
4. وسایل الشیعه ج ۱، ص۹۹.
5. تحریر الوسیله ج۱، ص۱۲۷.
6. وسایل الشیعه ج۱، ص۱۵۳.
7. عروة الوثقی ج۱، ص۹۶.

سایت پژوهه