منبع

فلاح السائل و نجاح المسائل ؛ ؛ ص22

سند

أَرْوِي بِحَذْفِ الْإِسْنَادِ عَنْ سَيِّدَةِ النِّسَاءِ فَاطِمَةَ ابْنَةِ سَيِّدِ الْأَنْبِيَاءِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهَا وَ عَلَى أَبِيهَا وَ عَلَى بَعْلِهَا وَ عَلَى أَبْنَائِهَا الْأَوْصِيَاءِ

متن

أَنَّهَا سَأَلَتْ أَبَاهَا مُحَمَّداً ص فَقَالَتْ يَا أَبَتَاهْ مَا لِمَنْ‏ تَهَاوَنَ‏ بِصَلَاتِهِ‏ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ قَالَ يَا فَاطِمَةُ مَنْ تَهَاوَنَ بِصَلَاتِهِ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ ابْتَلَاهُ اللَّهُ بِخَمْسَ عَشْرَةَ خَصْلَةً سِتٌّ مِنْهَا فِي دَارِ الدُّنْيَا وَ ثَلَاثٌ عِنْدَ مَوْتِهِ وَ ثَلَاثٌ فِي قَبْرِهِ وَ ثَلَاثٌ فِي الْقِيَامَةِ إِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ فَأَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ فِي دَارِ الدُّنْيَا فَالْأُولَى يَرْفَعُ اللَّهُ الْبَرَكَةَ مِنْ عُمُرِهِ وَ يَرْفَعُ اللَّهُ الْبَرَكَةَ مِنْ رِزْقِهِ وَ يَمْحُو اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سِيمَاءَ الصَّالِحِينَ مِنْ وَجْهِهِ وَ كُلُّ عَمَلٍ يَعْمَلُهُ لَا يُؤْجَرُ عَلَيْهِ وَ لَا يَرْتَفِعُ دُعَاؤُهُ إِلَى السَّمَاءِ وَ السَّادِسَةُ لَيْسَ لَهُ حَظٌّ فِي دُعَاءِ الصَّالِحِينَ وَ أَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ عِنْدَ مَوْتِهِ فَأَوَّلُهُنَّ أَنَّهُ يَمُوتُ ذَلِيلًا وَ الثَّانِيَةُ يَمُوتُ جَائِعاً وَ الثَّالِثَةُ يَمُوتُ عَطْشَاناً فَلَوْ سُقِيَ مِنْ أَنْهَارِ الدُّنْيَا لَمْ يُرَوِّ عَطَشَهُ وَ أَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ فِي قَبْرِهِ فَأَوَّلُهُنَّ يُوَكِّلُ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً يُزْعِجُهُ فِي قَبْرِهِ وَ الثَّانِيَةُ يُضَيَّقُ عَلَيْهِ قَبْرُهُ وَ الثَّالِثَةُ تَكُونُ الظُّلْمَةُ فِي قَبْرِهِ وَ أَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ فَأَوَّلُهُنَّ أَنْ يُوَكِّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً يَسْحَبُهُ عَلَى وَجْهِهِ وَ الْخَلَائِقُ يَنْظُرُونَ إِلَيْهِ وَ الثَّانِيَةُ يُحَاسَبُ‏ حِساباً شَدِيداً وَ الثَّالِثَةُ لَا يَنْظُرُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَ لَا يُزَكِّيهِ وَ لَهُ عَذَابٌ أَلِيم‏

ترجمه

پیامبر :هرکس نسبت به انجام  نماز سسنی ورزد به پانزده ویژگی دچار می شود

شش ویژگی در دنیا :1خداوند برکت را از عمراو برمی دارد 2خدواندبرکت را از رزق او برمی دارد3خدواند سیمای انسانهای صالح را از صورتش محو می کند 4 همه کارهایش بدون اجر است 5 دعایش مستجاب نمی شود 6از دعای صالحین نیز محروم است

سه ویژگی درلحظه مرگ : با ذلت وگرسنه وتشنه از دنیا می رود بطوریکه اگراز همه آبهای دنیا به او بدهند سیراب نمی شود

سه ویژگی در قبر : 1خدواند فرشته ای را درقبرش مامور می کند که او را شکنجه وعذاب کند 2 قبر او تنگ می گردد3 قبر او تاریک می گردد

سه ویژگی درقیامت : 1خداوند فرشته ای را مامور می کند که با صورت او را روی زمین بکشد درحالیکه بندگان دیگراین صحنه را می بینند 2خداوند به شدت او را محاسبه می کند 3خدواند به او نظررحمت نمی کند وازگناهانش پاک نمی گرداند وعذاب دردناک درانتظاراوست

نکته ها وپیامها

تهاون به نماز حرام است چون وعده عذاب فقط برای عمل حرام داده می شود

ممکن است کسی که در انجام نماز ها سستی می کند به برخی از این پانزده ویژگی دچارشود نه همه آنها

ممکن است سستی ورزیدن در اصل نماز خواندن باشد وممکن است در انجام واجبات نماز باشد

توضیحات

تهاون به هردستوری از دستورات خداوند موجب اهانت خداوند به بنده درروز قیامت است وچه دستوری مهمتر از نمازمی با شد؟ عبد الله بن میمون می گوید  امام صادق فرمود : إِيَّاكُمْ وَ التَّهَاوُنَ بِأَمْرِ اللَّهِ فَإِنَّ مَنْ تَهَاوَنَ بِأَمْرِ اللَّهِ أَهَانَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَة[1]

1- روایت  فوق بصورت مرسل نقل شده است

- سنت املاء وامهال براین عقوبت های دنیوی مقدم است لذا ممکن است  عقوبات  دنیوی ولحظه مرگ  برای برخی افراد به سبب امهال واملاء خداوند ویا کارهای خوب دیگر آنها  رفع شود پس واقع نشدن موارد دنیوی برای بعض افراد دلیل عدم وقوع موارد اخروی  نیست

- رفع برکت از عمر همیشه به معنی کوتاه شدن عمر نیست  درطول تاریخ بوده اند افرادی که عمرطولانی داشته اندو عاقبت به شرشده اند همانند بلعم باعور وبرصیصا واز طرفی بوده اند جوانانی که با وجود عمرکوتاه عاقبت به خیرشده اند همانند :بسیاری ازشهدای کربلا بنابراین اینکه انسان از عمر دنیوی، سعادت آخروی رابدست نیاورد مصداق بی برکتی عمر است.

-رزق همیشه به معنی آنچه انسان می خورد ومی نوشد نیست بلکه تمام معنویات رزق انسان است که به عنوان نمونه درروایات به فرزند صالح وحج خانه خدا وصدقات وکارهای خیروسلامتی دین ودنیا رزق اطلاق شده است[2] ْ بنابراین تهاون به نماز ممکن است برکت را از رزق معنوی انسان بردارد نه اینکه فقط منظوررزق مادی باشد

- انسان صالح می تواند چهره صالح را تشخیص دهد پیامبرنفرمودند :چهره او سیاه یا زشت می گردد بلکه فرمودند:خداوند سیمای صالحین راازچهره اش بر می دارد بنابراین کسی مانند زهری به کرامت امام سجاد وابابصیربه کرامت امام باقروامام صادق میتواند سیمای صالح حقیقی راتشخیص دهد [3]

-  اینکه همه اعمال او اجرندارد منظور اجر حقیقی وواقعی عمل  است که اگر اهل نماز بود به او داده می شد . نه اینکه هیچکدام از اعمال او هیچ پاداشی ندارد مثلا درباب مقایسه بین دو نفرباشرایط مساوی که هردو مدرسه ای می سازند ویکی متهاون به نماز است برخلاف دیگری که مرتب نماز می گزارد، پاداش مدرسه ساز متهاون دربرابرپاداش نفردیگر آنقدراندک است که به چشم نمی آید وگویا پاداشی ندارد لذا این جمله پیامبراز باب مجاز مبالغه است .

- سنت املاء وامهال برعدم استجابت دعا ومحرومیت ازدعای صالحین حاکم ومقدم است

- ذلت وگرسنگی وتشنگی هنگام مرگ برزخی است نه دنیوی چرا که پیامبرفرمود :اگرازهمه آبهای دنیا رابه او نوشانده شود سیراب نمی شود پس فقط با چشم برزخی میتوان دید که چگونه ملک الموت  با ذلت اوراقبض روح می کند وبا گرسنگی وتشنگی برزخی جان می دهد

- ازعاج فرشته عذاب  به معنی اذیت وشکنجه است بطوری که آرامش رااز اومیگیرد واوراآشفته می کند [4]

- تعبیر تنگی وتاریکی قبردرروایات برای تقریب به ذهن انسان است چون روح انسان درعالم برزخ معذب است نه جسمی که داخل قبر قراردارد چون این تنگی وتاریکی برای انسان محسوس است برخلاف عذاب روح

- سحب به معنی کشیدن برروی زمین[5] است وخداوند برای ذلیل ساختن متهاون چنین می کند که یکی از مصادیق اهانت خداوند  به متهاون است که درروایت امام صادق بیان گردید

• خداوند دو نوع حساب دارد وحساب شدید دربرابرحساب یسیر است که درقرآن وروایات بدان اشاره شده است [6]
• منظور از نگاه ، توجه رحمت الهی ومنظوراز تزکیه پاک نمودن سایرگناهان است که این دو از آثارنماز است و برای متهاون نیست