منبع

الخصال ؛ ج‏1 ؛ ص165

سند

حَدَّثَنَا أَبُو عَلِيٍّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَمْرٍو الْعَطَّارُ بِبَلْخٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُصْعَبٍ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُصْعَبِ بْنِ الْقَاسِمِ السُّلَمِيُّ بِتِرْمِذَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ هَارُونَ الْآمُلِيُّ بِآمُلَ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ غَالِبٍ الْبَصْرِيُّ الزَّاهِدُ بِبَغْدَادَ قَالَ حَدَّثَنَا يَسَارٌ مَوْلَى أخي‏ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ:

متن

حُبِّبَ إِلَيَّ مِنْ دُنْيَاكُمُ النِّسَاءُ وَ الطِّيبُ وَ جُعِلَ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ.

ترجمه

از دنیای شما زنان وعطرمحبوب من است وروشنی چشم من درنماز قرارداده شده است

نکته ها

وپیام ها

انسان باید هم ازلذات حلال دنیوی بهره ببرد وهم از نماز وامور اخروی ( النساء والطیب والصلاه)

انسان باید لذات دنیا را دوست داشته باشد ودنیا ستیز نباشد ولی شیفته نماز باشد ونماز مایه روشنی چشمش وافتخارش باشد (حبب ،قره عینی)

مایه چشم روشنی وخوشحالی رسول خدا امور معنوی که سر آمد آن نماز است می باشد . با اینکه « قره العین »: مایه شادمانی درقرآن بیشتر برای همسر وفرزند به کار برده می شود :

فَرَجَعْناكَ إِلى‏ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُها -ذلِكَ أَدْنى‏ أَنْ تَقَرَّ أَعْيُنُهُن-و قالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لي‏ وَ لَك-الَّذينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُن‏ و...

رسول خدا در این باره قابل بوده است ونماز به عنوان مایه شادمانی از طرف خدا برای حضرت قرار داده شده است .( جُعِلَ)

اثرنماز شادمانی وسرورقلبی است واین فقط برای پیامبرص نیست (قره عینی)

توضیحات

شیخ صدوق علیه الرحمه حدیث فوق را در باب «حبب إلى النبي ص من الدنيا ثلاث‏» کتاب خصال آورده وایشان پس از نقل دو حدیث فوق می فرماید : برخی از ملحدین گفته اند که پیامبر دو مورد اول (النساء و الطيب) را فرمود خواست مورد سوم (سومین محبوب دنیوی خود ) را بگوید که پشیمان شد [ وکلام خود را تغیر داد ] وفرمود : روشنی چشم من در نماز قرار داده شده است سپس ایشان می گوید :« دروغ گفته اند چرا که منظو رسول خدا از این روایت فقط نماز بوده است سپس روایت نبوی که «ركعتين يصليهما المتزوج أفضل‏عند الله من سبعين ركعة يصليها غير متزوج.»« دو رکعت نماز متاهل برتر از 70 رکعت نماز شخص بدون همسر » استشهاد کرده است ومی فرماید : خداوند زنها را محبوب پیامبر کرده بود به خاطر نماز «و إنما حبب الله إليه النساء لأجل الصلاة» سپس به نبوی :«ركعتين يصليهما متعطر أفضل من سبعين ركعة يصليها غير متعطر.»« دو رکعت نماز با عطر برتر از 70 رکعت نماز بدون عطر است » استشهاد کرده است که «إنما حبب الله إليه الطيب أيضا لأجل الصلاة»« خداوند به خاطر نماز عطر را محبوب پیامبر کرده بود لذا بعد از اینکه این دو به خاطر نماز محبوب پیامبر شدند فرمود نور چشم من ومایه شادمانی من در نماز قرار داده شد . سپس ایشان می نویسد :« لأن الرجل لو تطيب و تزوج ثم لم يصل لم يكن له في التزويج و الطيب فضل و لا ثواب‏»« اگر کسی عطر استعمال کند یا ازدواج کند ونماز نخواند عطر وازدواجش فضیلت وثواب ندارد » لذا پیامبر این دو را به خاطر نماز دوست داشته است

ولی این تحلیل شیخ صدوق از سه جهت قابل نقد است

اولا لفظ ثلاث درروایت فوق وجود ندارد بلکه از ابتدا پیامبراکرم ص درمقام بیان دو مورد از لذات دنیوی بوده اند نه سه مورد وشیخ صدوق از جانب خود عنوان باب را حبب الی النبی من الدنیا ثلاث قرارداده است درحالیکه پیامبرنماز را با جمله جعلت قره عینی از محبوب دنیوی متمایز کرد وتخصصا نماز خارج شد وگرنه پیامبر می فرمود حبب الی من دنیاکم النساء والطیب والصلاه

ثانیا درروایت صحیح السند کافی پیامبرص اعلام می کند فقط وفقط دو چیز را از دنیا دوست دارد زنان وبوی خوش ونماز را از محبوبهای دنیوی خود نشمرده است متن روایت اینچنین است :قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ مَا أُحِبُّ مِنْ دُنْيَاكُمْ إِلَّا النِّسَاءَ وَ الطِّيبَ الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏5 ؛ ص321

ثالثا با توجه به روایات کافی درکتاب النکاح باب حب النساء از منظر پیامبر واهلبیت ع لذت حلال از زنان و عطر به عنوان دو محبوب دنیوی نزد آنان بوده است وهیچ ربطی به مساله نماز ندارد به چند نمونه از این روایات اشاره می شود :

عَلِيَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا ع يَقُولُ‏ ثَلَاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِينَ الْعِطْرُ وَ أَخْذُ الشَّعْرِ وَ كَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ

سه چیز از اخلاق پیامبران است زدن عطر وکوتاه کردن مو و ارتباط زیاد با همسر

سَأَلَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَيُّ الْأَشْيَاءِ أَلَذُّ ...فَقَالَ هُوَ ع أَلَذُّ الْأَشْيَاءِ مُبَاضَعَةُ النِّسَاءِ

از امام صادق درباره لذت بخش ترین چیز هاپرسیدیم فرمود زنان

الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ جُعِلَ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ وَ لَذَّتِي فِي الدُّنْيَا النِّسَاءُ وَ رَيْحَانَتَيَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ.

نور چشم من نماز است و لذت من دردنیا لذت از زنان است وحسن وحسین دو گل خوشبوی من هستند

مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَكَّارِ بْنِ كَرْدَمٍ‏ وَ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ جُعِلَ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ وَ لَذَّتِي فِي النِّسَاءِ.

نورچشم من نمازقرارداده شده است ولذت بردن من از زنان است الكافي ج‏5 ص320