منبع

الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏3 ؛ ص266 

سند

أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ حُمْرَانَ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ 

متن

مَثَلُ الصَّلَاةِ مَثَلُ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ إِذَا ثَبَتَ الْعَمُودُ نَفَعَتِ‏ الْأَطْنَابُ وَ الْأَوْتَادُ وَ الْغِشَاءُ وَ إِذَا انْكَسَرَ الْعَمُودُ لَمْ يَنْفَعْ طُنُبٌ وَ لَا وَتِدٌ وَ لَا غِشَاءٌ.

ترجمه

نماز همانند ستون وسط خیمه است ما دامیکه ستون باشد طنابها ومیخ ها وپارچه خیمه فایده دارد ولی اگرستون بشکند طنابها ومیخها وپارچه خیمه هیچ سودی ندارد (چون دیگر خیمه ای قابل سکونت وجود ندارد ) 

نکته ها

وپیام ها

ما درخیمه اسلام زندگی می کنیم که اگر نماز را از وسط این خیمه برداریم چیزی دیگربه اسم خیمه اسلام برای زندگی وجود نخواهد داشت (الفسطاط) 

ستون هردینی قابل شکستن است وشکستن نماز یعنی اضاعه آن کما اینکه قرآن می فرماید فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلاه (انکسر)

وقتی نماز پا برجا باشد سایر واجبات همانند زکات وروزه وحج و...سودمند است (نفعت )

نماز در هر دینی ضایع شود همه دستورات آن دین ضایع می شود(لم ینفع)

توضیحات

این روایت با الفاظی شبیه آن از امام باقر نیز آمده است :

عَنْهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ع قَالَ: الصَّلَاةُ عَمُودُ الدِّينِ‏ مَثَلُهَا كَمَثَلِ‏عَمُودِ الْفُسْطَاطِ إِذَا ثَبَتَ الْعَمُودُ يَثْبُتُ الْأَوْتَادُ وَ الْأَطْنَابُ وَ إِذَا مَالَ الْعَمُودُ وَ انْكَسَرَ لَمْ يَثْبُتْ وَتِدٌ وَ لَا طُنُب‏ المحاسن ؛ ج‏1 ؛ ص44

وهمین مطلب دروصیت لقمان به فرزندش آمده است :

مِمَّا رُوِيَ عَنْ لُقْمَانَ مِنْ حِكْمَتِهِ وَ وَصِيَّتِهِ لِابْنِهِ‏ يا بُنَيَ‏ أَقِمِ‏ الصَّلاةَ فَإِنَّمَا مَثَلُهَا فِي دِينِ اللَّهِ كَمَثَلِ عُمُدِ فُسْطَاطٍ فَإِنَّ الْعَمُودَ إِذَا اسْتَقَامَ نَفَعَتِ الْأَطْنَابُ وَ الْأَوْتَادُ وَ الظِّلَالُ وَ إِنْ لَمْ يَسْتَقِمْ لَمْ يَنْفَعْ وَتِدٌ وَ لَا طُنُبٌ وَ لَا ظِلَالكنز الفوائد ؛ ج‏2 ؛ ص66

تعبیر اینکه نماز ستون دین است با الفاظ مختلف درچندین روایت آمده است به عنوان نمونه :

دروصیت حضرت علی به امام حسن آمده است : خدا را خدا را در نماز به یاد داشته باشید که نماز بهترین عمل وستون دین شماست:

أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ: بَعَثَ إِلَيَّ أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى ع بِوَصِيَّةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع وَ هِي‏..اللَّهَ اللَّهَ فِي الصَّلَاةِ فَإِنَّهَا خَيْرُ الْعَمَلِ إِنَّهَا عَمُودُ دِينِكُم‏… الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏7 ؛ ص49

امیرمومنان می فرماید :من شما را به نماز که ستون دین شما و مایه پابرجا ماندن اسلام است سفارش می کنم پس هیچگاه از آن غافل نشوید :

عَنْ عَلِيٍّ ص أَنَّهُ قَالَ: أُوصِيكُمْ بِالصَّلَاةِ هِيَ الَّتِي عَمُودُ الدِّينِ وَ قِوَامُ‏ الْإِسْلَامِ‏ فَلَا تَغْفُلُوا عَنْهَا دعائم الإسلام ؛ ج‏1 ؛ ص133

پیامبر نماز را ستون هر دینی و ستون دین اسلام معرفی کرد :

عَنْ أَبِي ذَرٍّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: الصَّلَاةُ عَمُودُ الدِّينِ‏ وَ الْإِسْلَام‏ مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ؛ ج‏7 ؛ ص16

لفظ عماد با عمود درمعنا تفاوتی نداردوبا این لفظ نیز آمده است :

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ الصَّلَاةُ عِمَادُ الدِّين‏… جامع الأخبار(للشعيري) ؛ ؛ ص72

امام صادق فرمودند : نماز در هیچ حالی ترک نمی شود چون که پیامبر فرمود آن ستون دین شماست :

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ حَرِيزٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ:.. وَ لَا تَدَعُ الصَّلَاةَ عَلَى حَالٍ فَإِنَّ النَّبِيَّ ص قَالَ الصَّلَاةُ عِمَادُ دِينِكُم‏ ...الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏3 ؛ ص99

نکته مهم :

تعبیر ستون دین در روایات برای موارد دیگر نیز به چشم می خورد وانحصارا برای نماز بکارنرفته است بنابر این دراسلام برای بیان اهمیت یک مساله تعبیر به ستون دین شده است به عنوان نمونه :

ازاصول دین :

اهلبیت علیهم السلام ستون دین هستند

قال علی ع : نحن عماد الدين‏ (المسترشد في إمامة علي بن أبي طالب عليه السلام ص399)

حضرت علی ستون دین است

قال رسول الله ص علي عمود الدين‏ (الكافي (ط - الإسلامية) ج‏1 ص294 ) 

از واجبات :

ورع وپرهیزکاری ستون دین است

عن الله تعالى يا أحمد إن الورع زين المؤمن و عماد الدين‏(إرشاد القلوب إلى الصواب ج‏1 ص : 199)

جهاد ستون دین است

قال علی ع :ألجهاد عماد الدين‏ و منهاج السعداء(غرر الحكم و درر الكلم ص : 72)

از اخلاق :

راستگویی ستون دین است

قال النبي ص‏ الصدق عماد الدين‏ و نجاة المسلمين‏(إرشاد القلوب إلى الصواب ج‏1 ص : 130)

از مستحبات :

دعا ستون دین است

قال رسول الله ص‏ الدعاء سلاح المؤمن و عماد الدين‏(صحيفة الإمام الرضا عليه السلام ص65 )