■ خشوع در نماز از ديدگاه قرآن
مدرسه حضرت رقيه(س) - مشهد
نام طلبه نجمه گلي
موضوع نماز
استاد راهنما بهاري علي اصغر
چکیده:
خداي را سپاس که توانستم تحقيقاتي پيرامون خشوع در نماز انجام دهم و آنچه اينک پيش روي خواننده گرامي قرار دادر، پايان نامه اي است مشتمل بر چکيده، مقدمه، پيشگفتار و چهار فصل پيرامون موضوع مذکور که در پايان آن به نتيجه گيري مطالب پرداخته شده است. خلاصه آنچه در فصل ها تشريح شده است بدين قرار است: در فصل اول سعي شده به کليات در مورد مفهوم خشوع و صلاة از نظر لغوي و اصطلاحي و همچنين مفهوم حضور قلب پرداخته شود تا خواننده بهتر بتواند با مفاهيم يادشده آشنايي پيدا کند و در بکارگيري نهاد نماز خويش اهتمام ورزد. همچنين در اين فصل اين مضمون بيان شده است که نماز مهمترين و مؤکدترين واجبات است که اگر با خشوع و حضور قلب همراه شود عنوان قبولي بر آن مترتب مي شود. حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايد: نماز کاخ اسلاميت را ستوني است محکم و فرداي قيامت اگر آن قبول افتد، اعمال ديگر قبول و اگر آن رد شد اعمال ديگر مردود است. در فصل دوم که با عنوان حقيقت نماز مطرح گرديد ه است در يک نگاه به معاني باطني نماز اشاره شده است و در نگاه دوم به بررسي انها به طور جداگانه پرداخته شده است که در مجموعه به اين مطالب مي پردازد که نماز همين بر زبان راندن کلمات و گزاردن حرکات معين نيست. آن همه فيض و برکت بر پديد آوردن امواج صوتي و اعمال بدني بدون انکه روح ذکر و توجه در سراسر اين کالبد دميده باشد مترتب نمي گردد. اگرچه حداقل تکليف با آن ساقط مي گردد بلکه بايد در نماز معاني حقيق ان توجه نمود و خاضعانه و خاشعانه در برابر حضرت دوست به عبادت پرداخت. فصل سوم با عنوان ضرورت خشوع در فريضه نماز از ديدگاه قران بيان شده است که خواننده در اين فصل پي به اهميت خشوع در نماز برده، به حالت واقعي خشوع آشنا مي کشود و متوجه يان مطلب نيز مي گردد که خشوع داراي مراتبي است و سعي مي کند مرتبه خود از خشوع را پيدا نوده، به مراتب بالاتري دست يابد، در اين راستا بايد راههاي کسب خشوع را بداند. و خواننده گرامي با خواندن اين فصل راههاي تحصيل خشوع و موانع دستيابي به آن رامي شناسد وسعي در برطرف نمودن موانع مي نمايد تا نماز خو را مزين به خشوع، خضوع، خلوص، حضور قلب نموده و نماز خود را پيراسته از هر مانع داخلي و خارجي بنمايد. در اين رساله پس از تبيين مفاهيم کليات و بيان حقيقت نماز وروشن شدن اهميت خشوع در نماز، به آثار خشوع در نماز مي پردازد و بيان مي دارد که خشوع در نماز اثرات ارزنده فراواني دارد که بر روح و روان وجسم و جان افراد باقي مي گذارد و تنها اثرات فردي آن نيست که متوجه افراد مي شود بلکه جامعه و اجتماع را نيز متأثر و مستفيض مي گرداند. مردم با حضور در نمازهاي جماعت که بهترين شيوه نمازگزاردن است، آثار تربيتي اجتماعي مهمي را به يادگار مي گذارد. نماز به گونه هاي مختلف از جمله فرادي و جماعت که همراه با تواضع و خشوع و حضور قلب باشد، بازدارنده از فحشاء و منکر، معراج مؤمن، تقرب دهنده پرهيزکار به ذات اقدس حق و پرورش دهنده روح و فرد و اجتماع به سوي کمال حقيقي است.
