نماز؛ خاموش‌کننده شعله های گناه

اسباب گناه در محیط های پیرامون ما به وفور یافت می شود؛ اینکه مراقب باشیم دچار پلیدی ها نشویم امری است که در اختیار خودمان است و چنانچه از روی غفلت به گناهی دچار شویم مصداق ضرب المثل قدیمی «خود کرده را تدبیر نیست» هستیم؛ چرا که این خودمان هستیم که اجازه ورود شیطان به درون خود داده ایم.

خداوند متعال نیز از گناه به آتش تعبیر و انسان ها را از گناهان بر حذر کرده و خواسته است مراقب اعمال و رفتار خود باشند تا ضمن سربلندی در دنیا، آخرت شان نیز تضمین شود.

راه های رهایی از گناه نیز همچون اسباب آلوده شدن انسان ها متعدد هستند و هر کار نیک و پسندیده ای می تواند علاوه بر دور کردن انسان از گناهان، راه و مسیر سربلندی آنها را هموار کند.

« .... فَمَا أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ»؛ «شگفتا! چه شکیبایند بر آتش» این سخن خدای متعال درقسمتی از آیه 175 سوره مبارکه بقره بعد از مشاهده بعضی از گناهانی است که ما انسان‏ها انجام می‏دهیم. خداوند اسم گناهمان را آتش گذاشته چرا که او حقیقت گناهان را می‏داند و ما نمی‏دانیم. این مطلب را امام جمعه جهرم می گوید و می افزاید: «مَا أَصْبَرَهُمْ» در ادبیات عرب صیغه تعجب است و دو فعل دارد که عبارتند از «ما أفعَلَ و أفعِل بِه» که وقتی انسان بخواهد شگفتی و تعجب خود را از صحنه‏ای یا چیزی ظاهر کند این گونه بیان می‏کند. لذا این سخن حاکی از شگفتی خداوند متعال نسبت به گنه کاران است. البته «فَمَا أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ» مربوط به روز قیامت نیست که چگونه بر عذاب جهنم شکیبایی می کنند چرا که کسی نمی‏تواند ادعا کند که من بر آتش قیامت صبر می‏کنم.

امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) در دعای کمیل نمی ‏فرماید که خدایا من حتماً روز قیامت بر عذاب تو صبر می‏کنم بلکه می فرماید برفرض آنکه عذاب جهنمت را تحمل کنم، چگونه با فراق و جدایی تو صبر بکنم؟ «فَهَبْنِي يَا إِلهِي وَسَيِّدِي وَمَوْلاَيَ وَرَبِّي، صَبَرْتُ عَلَى عَذَابِكَ، فَكَيْفَ أَصْبِرُ عَلَى فِرَاقِكَ» و باز می‌فرماید: «وَ هَذَا مَا لاَ تَقُومُ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ‏» خدایا! نه منِ ضعیف بلکه آسمان‏ها و زمین تحمل عذاب جهنم تو را ندارند.

از قول امام صادق و امام عسکری علیهما السلام در تفسیر علی بن ابراهیم هم آمده که صبر در اینجا به معنای جرأت است، «مَا أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ یعنی مَا أَجرأَهُمْ عَلَى النَّارِ» پس خدای متعال می‏فرماید: چقدر اینها نسبت به گناه که آتش است گستاخ و بی پروا شده‏اند. پروردگار مهربان و حتی افراد دیگری ظاهر و باطن و حقیقت کارهای ما را می‏بینند و فرموده‏اند که گناه آتش و وجود جهنمیان جهنم است همان گونه که روح و شخصیت‏ عده ای بهشتی است. همین کارها و افعال و رفتار و اندیشه‏ها و نیّات ما بهشت و جهنم را درست می‏کنند، در واقع بهشت و جهنم خود ماییم، این را خداوند متعال بیش از ده بار از جمله درسوره مبارکه نساء می فرماید که: «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا-10 » کسانی که حق یتیم را می‏خورند، در حقیقت آتش می‏ خورند.

باز در سوره مبارکه بقره آمده که: «أُولَئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ- 174»  به تعبیر امام امیرالمؤمنین(ع) در دعای کمیل «وَ تَجَرَّأْتُ بِجَهْلِي» خدایا من از روی نادانی و بی خردی نسبت به تو جرأت و جسارت پیدا کردم.

اموری همانند بی حجابی، چشم چرانی، هرزگی، غیبت، حسادت، تجاوز به حقوق مردم آتش است. از جمله کسانی که خدای متعال آتش بودن بی حجابی را به او نشان داد مرحوم شیخ رجبعلی خیاط است. فرزند ایشان می‏گوید که یکی از دوستان پدرم به من گفت با پدرت جایی می‏رفتیم به خانم بی حجابی با وضع بدی روبرو شدیم و من مثل همیشه رویم را برگرداندم اما متوجه شدم شیخ رجبعلی با حالت بُهتی به این خانم نگاه می‏ کند. یک لحظه با خودم گفتم شیخ که به ما توصیه می‏کند به نامحرم نگاه نکنید خودش نگاه می کند. فوری ذهن من را خواند وگفت: فلانی می‏خواهی ببینی آنچه من می‌بینم؟ گفتم: هرجور صلاح می ‏دانید که ناگهان مشاهده کردم  تمام وجود این خانم در شعله آتش می سوزد و چیزی شبیه مسِ گداخته از موهای بلندش فرو می ریزد اما خودش نمی‏ فهمد و می‏ خندد و راه می‏رود و مردان هرزه‏ای هم که با چشم چرانی به او نگاه می‏کردند در حال سوختن بودند.

این که گناه آتش است گفته عرفا و شیخ رجبعلی نیست بلکه خدای متعال فرموده که گناه و حرام و ربا و غیره زندگی ‏و مملکت‏تان را می‏سوزاند پس باید به فکر باشیم که اگر نمی‏فهمیم بدین علت است که در خواب و بی حِسّی و بی هوشی و به تعبیر بزرگان مست هستیم. فرموده اند مستی مال، جاه، منصب، مقام، وفور نعمت، ثروت و قدرت شما را به بی حواسی و نفهمی می کشاند به گونه ای که  فرق بین آتش و غیر آتش را درک نمی کنید.

باید به هوش باشیم و بفهمیم اگر حقیقت گناه که آتش است را نمی‏بینیم، لااقل باور کنیم. خاتم انبیاء محمد مصطفی(ص) می‏فرمایند: «مَا مِنْ صَلاَةٍ يَحْضُرُ وَقْتُهَا إِلاَّ نَادَى مَلَكٌ بَيْنَ يَدَيِ اَلنَّاسِ أَيُّهَا اَلنَّاسُ قُومُوا إِلَى نِيرَانِكُمُ اَلَّتِي أَوْقَدْتُمُوهَا عَلَى ظُهُورِكُمْ فَأَطْفِئُوهَا بِصَلاَتِكُمْ » وقت هیچ نمازی فرا نمی‏رسد مگر این‌که خدای متعال  فرشته‏ای جلوی ما آدم‏ها می ‏فرستد که با صدای بلند ندا می‏دهد بلند شوید، اقدام کنید که آتش ‏هایی پشت سر خود درست کرده اید با این نمازتان آن آتش‎ها را خاموش کنید. در اینجا پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده اند که آتش‏ هایی را که شعله ور کرده اید را با نمازتان خاموش کنید و گرنه همه جا را آتش می‏زند« إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ، أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَ زُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ»  خلاصه مطلب ‏ این است  که به فرمایش خدای متعال حقیقت گناهانی که مرتکب می‎شویم آتش است، با یک چیزهایی باید این آتش را خاموش کنیم از جمله آنها همین نماز است و  خوشا به حال آنان که موقع نماز ندای آن فرشته الهی را لبیک گفته و در صفوف نماز حاضر می شوند. وخوشا به حال آن کسانی که اهل نماز اول وقت‏اند و خوشا به حال آن کسانی که اهل نماز جماعت اول وقت ‏اند.

منبع: شبستان

این مطلب را به اشتراک بگذارید :