■ دعا كردن در آغاز نماز
دعا كردن در آغاز نماز
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله )
- در دعايش هنگامى كه مى خواست پس از تكبير ، نماز را آغاز كند
- : پاكدلانه به كسى روى آوردم كه آسمانها و زمين را آفريده و من از مشركان نيستم . نماز و عبادتم ، زندگى و مرگم ، براى پروردگار بى همتاى جهانيان است و به اين فرمان يافته ام و به آن تسليم هستم . خدايا ، تو پادشاهى و جز تو خدايى نيست . تو را تسبيح مى كنم . تو پروردگار من هستى و من بنده توام . به خود ستم كردم و به گناهم اعتراف دارم . پس گناهانم را بپوشان كه هيچ كس جز تو ، گناهان را نمى پوشاند . و به نيكوترين خويها ، رهنمونم كن كه جز تو به آن ها ره ننمايد و خويهاى زشت را از من دور ساز كه جز تو دور نكند . آماده و حاضرم ، من با تو و به سوى تو هستم و جز به سوى تو راه نجات و پناهى نيست . از تو آمرزش مى طلبم و به تو باز مى گردم .
- امام صادق ( عليه السلام ) : امير مؤمنان ( عليه السلام ) به يارانش مى فرمود : هر كس كه نماز بر پا دارد و پيش از تكبيرة الاحرام بگويد : " اى نيكوكار ، زشت كار نزد تو آمد و خود به نيكوكار فرمان داده اى كه از زشتكار بگذرد . تو نيكوكارى و من زشتكار ، پس به حق محمد و خاندانش بر محمد و خاندانش درود
فرست و از زشتيهايى كه از من مى دانى درگذر " ، خدا مى فرمايد : فرشتگان من ، گواه باشيد كه او را بخشيدم و طلبكاران او [ حقوق مالى و غير آن ] را راضى ساختم .
- امام باقر ( عليه السلام ) : هنگام روكردن به سوى خداوند در نماز ، كافى است كه بگويى : به كسى روى آوردم كه آسمانها و زمين را آفريده ، بر دين پاك ابراهيم هستم ، مسلمانم و از مشركان نيستم . همانا نماز و عبادتم و زندگى و مرگم براى پروردگار بى همتاى جهانيان است و به اين فرمان يافته ام و بدان تسليم هستم . و يك تكبير [ براى آغاز نماز ] كفايت مى كند .
- امام صادق ( عليه السلام ) : هنگامى كه براى نماز برخاستى بگو : خدايا من محمد ( صلى الله عليه وآله ) را پيشاپيش نيازم ، قرار مى دهم و با او به سوى تو روى مى آورم . پس مرا در دنيا و آخرت به او آبرومند و از نزديكان ، قرار ده . نمازم را به او پذيرفته و گناهم را به او آمرزيده و دعايم را به او روا شده ، قرار ده . تو و فقط تو آمرزشگر و مهربانى .
- هنگام آغاز نماز كف دستانت را بالا ببر و آن ها را كاملا بگشاى . سه تكبير بگو و سپس بگو : " خدايا تو پادشاه حقيقى هستى ، جز تو خدايى نيست ، تو را تسبيح مى كنم ، بى گمان به خود ستم كردم ، پس گناهم را بپوشان كه جز تو ، كسى گناهان را نمى پوشاند " . پس دو تكبير مى گويى و سپس بگو : " آماده و حاضرم ، نيكى در دستان توست و بدى به تو راه ندارد . ره يافته آن است ، كه تو برايش ره نمودى . پناهگاهى از تو جز به سوى تو نيست . منزه و بخشاينده اى ، مبارك و والايى ، منزهى اى پروردگار خانه " . پس دو تكبير مى گويى و پس از آن مى گويى : " پاكدلانه به كسى روى آوردم كه آسمانها و زمين را آفريده ، دانا به آشكار و نهان است ، مسلمانم و از مشركان نيستم . همانا نماز و عبادتم و زندگى و مرگم ، براى پروردگار بى همتاى جهانيان است و به اين فرمان يافته ام و بدان تسليم هستم . " سپس از شيطان رانده شده به خدا پناه ببر و پس از آن [ سوره ] حمد را بخوان .
- امام مهدى ( عليه السلام )
- به محمد بن عبد الله حميرى كه از توجه براى نماز پرسيده بود
- : هيچ يك از " توجه " ها واجب نيست . و سنت مؤكد در آن كه همچون اجماع و بدون اختلاف است ، اين است : " به كسى روى آوردم كه آسمانها و زمين را آفريده ، بر دين پاك ابراهيم هستم و مسلمانم ، بر دين محمد و هدايت امير مؤمنانم و از مشركان نيستم . همانا نماز و عبادتم و زندگى و مرگم براى پروردگار بى همتاى جهانيان است و به اين فرمان يافته ام و بدان تسليم هستم . خدايا مرا از مسلمانان قرار ده ، از شيطان رانده شده به خداوند شنوا و دانا پناه مى برم " . سپس سوره حمد را مى خوانى .
پناه جستن
- ابو سعيد خدرى : پيامبر ( صلى الله عليه وآله ) پيش از قرائت [ حمد در نماز ] چنين مى گفت : از شيطان رانده شده به خداوند پناه مى برم .
- حنان بن سدير : نماز مغرب را پشت سر امام صادق ( عليه السلام ) خواندم . پس با صدايى آشكار استعاذه كرد : " از شيطان رانده شده ، به خداى شنوا و دانا پناه مى برم و از اينكه نزد من آيند به خدا پناه مى برم . " سپس " بسم الله الرحمن الرحيم " را آشكارا گفت .
آشكارا گفتن بسم الله
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : جبرييل نزدم آمد و نماز را به من آموزش داد . پس " بسم الله الرحمن الرحيم " را آشكارا گفت .
- زيد بن على : بر امام باقر ( عليه السلام ) وارد شدم . " بسم الله الرحمن الرحيم " را ياد كرد و گفت : مى دانى در باره " بسم الله الرحمن الرحيم " چه نازل شده است ؟ گفتم : نه . فرمود : همانا پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) خوش صداترين مردم در خواندن قرآن بود . در صحن كعبه ( 1 ) با صداى بلند نماز مى خواند وعتبة بن ربيعه وشيبة بن ربيعه وابو جهل بن هشام و گروهى از آنان به قرائت او گوش مى دادند . و بسيار مى شد كه حضرت " بسم الله الرحمن الرحيم " را قرائت و صداى خود را به آن بلند مى كرد . پس آن ها مى گفتند : همانا محمد نام پروردگارش را تكرار مى كند ، آن هم چه تكرارى . بى گمان خدايش را دوست دارد . پس فرمان مى دادند كسى بايستد و به حضرت گوش بسپارد تا پس از خواندن بسم الله آن ها را براى شنيدن بقيه قرائت حضرت خبر كند . پس خداوند در اين باره نازل كرد : " و چون در نماز پروردگارت را به يگانگى ياد مى كنى " [ يعنى چون ] بسم الله الرحمن الرحيم ، مى گويى ، " با نفرت پشت كنند " .
- امام صادق ( عليه السلام ) : پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) هنگامى كه با مردم نماز مى گزارد ، " بسم الله الرحمن الرحيم " را آشكارا مى گفت . پس منافقانى كه در پشت سر حضرت بودند ، صفهاى نماز را ترك مى كردند و هنگامى كه پيامبر از بسم الله سوره مى گذشت ، به جايگاهشان باز مى گشتند و به يكديگر مى گفتند : محمد نام پروردگارش را تكرار مى كند ، آن هم چه تكرارى . بى گمان پروردگارش را دوست دارد . پس خداوند در اين باره نازل كرد : " و چون در نماز پروردگارت را به يگانگى ياد مى كنى ، با نفرت پشت مى كنند " .
- " بسم الله الرحمن الرحيم " سزاوارترين جزء نماز به آشكار كردن است . به سبب گفته خداوند عز وجل : " و چون در نماز پروردگارت را به يگانگى ياد مى كنى ، با نفرت پشت كنند " .
- خاندان حضرت محمد ( صلى الله عليه وآله ) بر آشكارا گفتن " بسم الله الرحمن الرحيم " ، اجماع كرده اند .
- صفوان جمال : چند روز پشت سر امام صادق ( عليه السلام ) نماز خواندم . " بسم الله الرحمن الرحيم " را در نمازهايى كه آشكارا خوانده نمى شود ، آشكار مى كرد و اين را هم در هر دو سوره [ حمد و سوره پس از آن ] مى كرد .
- امام رضا ( عليه السلام ) : آشكار كردن " بسم الله الرحمن الرحيم " در همه نمازها ، سنت است .
- رجاء بن ابى ضحاك
- در توصيف نماز امام رضا ( عليه السلام )
- : " بسم الله الرحمن الرحيم " را آشكارا مى گفت .
- امام عسكرى ( عليه السلام ) : نشانه هاى مؤمن پنج چيز است : پنجاه ركعت نماز ( 2 ) ، زيارت اربعين ، انگشتر به دست كردن ، پيشانى بر خاك نهادن و آشكارا گفتن " بسم الله الرحمن الرحيم " .
آرامش تن
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : از كمالات نماز ، ساكن بودن اندام بدن است .
- هر كس از شما كه به نماز مى ايستد ، اندام خود را ساكن سازد و مانند يهوديان كج نگردد كه ساكن بودن اندام از كمالات نماز است .
- سالم بن عبد الله : عقبة بن عمرو گفت : آنگونه كه ديدم پيامبر نماز مى خواند ، برايتان نماز نگزارم ؟ گفتيم : چرا ، پس برخاست و نماز گزارد . هنگام ركوع ، كف دستانش را بر زانوان و انگشتانش را در پشت زانوها نهاد و بازوهايش را از زير بغل دور ساخت تا تمام بدنش آرام گرفت . سپس سر بر داشت و ايستاد تا تنش آرام گرفت . سپس سجده كرد و بازوهايش را از زير بغل دور ساخت تا اينكه بدنش آرام گرفت . سپس سرش را بلند كرد و نشست تا بدنش آرام گرفت و چهار ركعت اين گونه خواند . سپس گفت : پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) را ديدم اين گونه نماز مى خواند و همين گونه هم براى ما نماز مى گزارد .
درنگ كردن
- در آنچه خداوند متعال به حضرت موسى بن عمران ( عليه السلام ) وحى كرد ، آمده بود : اى موسى ، توبه را پيش و گناه را به تأخير انداز و هنگام به نماز ايستادن در پيشگاه من ، درنگ كن .
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : هر كس نماز را طول بدهد ، خداوند در روز قيامت ، روزى كه مردم براى پروردگار جهانيان مى ايستند ، ايستادن را از او بر مى دارد .
- امام صادق ( عليه السلام ) : هنگامى كه تنها نماز مى خوانى ، نماز را طول بده كه عبادت است .
بينى به خاك ماليدن
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : كسى كه بينيش را همچون پيشانى به خاك نرساند ، نماز ( كامل ) ندارد .
- خداوند نماز كسى كه بينيش را به خاك نمى رساند ، نمى پذيرد .
- ابن عباس : پيامبر ( صلى الله عليه وآله ) بر مردى كه نماز مى خواند ، گذر كرد . او در سجده پيشانيش را بر زمين مى نهاد ولى بينيش را نه . پس پيامبر فرمود : بينيت را بر خاك بنه ، تا با تو سجده كند .
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : سجده بر پيشانى واجب و بر بينى مستحب است .
- امام باقر ( عليه السلام ) : پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) فرمود : سجده بر هفت استخوان است : پيشانى ، دو دست ، دو زانو و دو انگشت شست پا . بينيت را نيز به گونه اى به خاك مى سايى ، ولى واجب ، همين هفت عضو است و اما به خاك ماليدن بينى ، سنتى از پيامبر خداست ( 3 ) .
فايده : علامه مجلسى : بدان كه فقيهان شيعه بر مستحب بودن به خاك ماليدن بينى اجماع كرده اند . . . و به اين منظور هر جزء از بينى را به خاك برسانى كافى است . ب : آداب باطنى
- پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) : دو نفر از امتم به نماز مى ايستند و ركوع و سجودى يكسان دارند ، حال آنكه نمازهايشان به اندازه آسمان و زمين از هم دور است .
- امام حسن ( عليه السلام ) : دو نفر در يك نمازند ، حال آنكه پاداشهايشان به اندازه آسمان و زمين از هم فاصله دارد .
1. منظور از حياط و صحن دور كعبه ، همان مسجد الحرام است .
2. در سه منبع ديگر اين حديث ، به جاى " پنجاه " ، پنجاه و يك ركعت آمده است . اين اختلاف ناشى از چگونگى محاسبه نافله عشاست كه به علت نشسته خواندن ، آن دو ركعت ، يك ركعت شمرده مى شود.
3. در نقل " خصال " اين حديث ، به پيامبر خدا ( صلى الله عليه وآله ) منسوب نشده است .
منبع: کتاب الصلاة في الكتاب والسنة، محمد محمدي رى شهری
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
